Η Εθνική Αντίσταση στην Ηπειρο

Οι πρώτοι Σταυραετοί στην Ήπειρο – Το ξεκίνημα
1942 – 24 Σεπτεμβρίου. Η είδηση της ανόδου των Ιταλών στα Ραδοβίζια, το κάψιμο της Σκουλικαριάς και πολλών σπιτιών άλλων χωριών, αναστατώνει τον πληθυσμό. Στη Σεκλίστα Άρτας μαζεύονται οι πρώτοι 35 ένοπλοι. Μαζί τους ο Μπαρμπακώστας (ταγματάρχης Α.Πίσπερης) και ο Καταχνιάς (Γ.Αναγνωστάκης). Είναι αποφασισμένοι να τους αντιμετωπίσουν. Στη σύσκεψη της Άνω Καλεντίνης (26 Νοέμβρη 1942) που πήραν μέρος οι μόνιμοι αξιωματικοί του ΕΑΜ Άρτας, αποφασίζεται η συγκρότηση των πρώτων ομάδων. Στις 2 Δεκέμβρη 1942 δεκαπέντε παλληκάρια με τον καπετάν Τζουμερκιώτη (υπολογαχός Πεζικού Γ. Μαλτέζος), κάνουν την εμφάνισή τους. Αμέσως άλλοι δεκαπέντε στις 22 Δεκέμβρη 1942 ξεκινούν με τον καπετάν Τζαβέλλα (Ανθυπομοίραρχος Φ.Τσάκας). Μαζί μ’ αυτόν και οι ανθυπολοχαγός Θ. Ζαλοκώστας (Παλιούρας) και Β. Κουζέλης (Μπότσαρης), είναι οι πρωτοπόροι της Άρτας. Χτυπιούνται με τους Ιταλούς στην Πλάκα, στο Πλατανόρεμα. Σταματάει το ξεπούλημα. Υψώνεται η Εθνική αγωνιστική συνείδηση.
Στο Πογώνι-Ζίτσα, τον ίδιο καιρό βγαίνει ο αλησμόνητος καπετάν Πάκος (ανθυπολοχαγός Έξαρχος), ο Νεμέρτσικας, ο Χατζάρας, ο Καραντάνης. Μαζί τους ο Πετρίτης, ο Βορηάς. Πιο κάτω στην Τσαμουργιά ο Άγγελος Δούπης και ο Στεργιόπουλος με τον Παπακαίσαρη. Στο Φανάρι – Πάργα, από τον Δεκέμβριο του 1942 η οργάνωση συζητάει το βγάλσιμο ανταρτών. Και τον Ιανουάριο του 1943 βγαίνουν είκοσι (20) αντάρτες με τον Καστρινό (υπολοχαγός Γ.Πρίφτης) και τον ανθυπολοχαγό Β.Πηγή. Στο Ζάλογγο ο Παπαδόπουλος με τα παιδιά του. Στο Σούλι ο Κόκκορης από τον Δεκέμβριο του 1942 αγωνίζεται ξεκαθαρίζοντας την περιοχή.
Όλες αυτές είναι ομάδες σκόρπιες, χωρίς επαφή μαζί τους, που ξεκινούν για τον μεγάλο αγώνα.

30 Μαρτίου 1943 – Τραπεζάκι
Τον Φεβρουάριο του 1943 φθάνει στην Ήπειρο ο συναγωνιστής Γεωργιάδης. Γυρίζει ακούραστα την Ήπειρο. Η αναγκαιότητα της συνένωσης όλων των ομάδων και της εκλογής ενιαίας καθοδήγησης οδηγεί αντιπροσωπείες των ομάδων αυτών στα Τζουμέρκα. Και στις 30 Μαρτίου 1943 στο Τραπεζάκι αρχίζει η διάσκεψη. Προεδρεύει ο ταγματάρχης Πίσπερης. Ο Νίκος Γεωργιάδης θέτει φωτεινά τα καθήκοντα όλων και δίδει τις κατευθύνσεις. Σπουδάζεται η πείρα του Θεσσαλικού κινήματος, και μέσα σε ενθουσιασμό και μαχητικό τόνο τελειώνουν οι εργασίες, εκλέγονται τα αρχηγεία και το Στρατηγείο Ηπείρου. Το ηπειρωτικό κίνημα συνδέεται οργανωτικά με το πανελλήνιο εθνικό απελευθερωτικό κίνημα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Με το τέλος των εργασιών της συνδιάσκεψης αναγγέλλεται και η προσχώρηση του στρατηγού Νάση στον ΕΛΑΣ.