28/3/1949: Η μάχη στη γέφυρα του Κοράκου

Στις 19 Μάρτη του '49 η Ι Μεραρχία του Φλωράκη και η II Μεραρχία του Διαμαντή παίρνουν εντολή από το Γενικό Αρχηγείο να επιχειρήσουν αντιπερισπασμό προς ΑΡΤΑ. Ο αντιπερισπασμός πέτυχε, ο Εθνικός Στρατός θεώρησε ότι εξελίσσεται επίθεση στην Αρτα και για να την αντιμετωπίσει απέσπασε δυνάμεις από Κόνιτσα, Β. Πίνδο.
Ετσι έγινε κατορθωτό να ανακαταληφθούν στο Γράμμο Ασημοχώρι Βούρμπιανη - Κάντσικο - Πύργος Στράτσιανης - Κάμενικ. Ο αντιπερισπασμός βοήθησε να περάσει το δρόμο Γιάννενα - Τρίκαλα η Φάλαγγα των Αόπλων που ξεκίνησε από τα Χάσια.

Τα τμήματα του ΔΣΕ συμπτύσσονται από την περιοχή του Βάλτου, προς τη γέφυρα Κοράκου.

Ολα γύρω τα περάσματα είναι πιασμένα από τους κυβερνητικούς. Μπροστά ο ποταμός Αχελώος, κατ’ υπολογισμό 7 μέτρα νερό, βαρύς χειμώνας. Ο ΔΣΕ με πολύ κόπο και σθένος κρατάει τη γέφυρα. Ο Διαμαντής σαν λιοντάρι στο κλουβί. Αρπάζει το οπλοπολυβόλο από ένα μαχητή και αψηφώντας το καυτό σίδερο που έπεφτε από το στρατό, από το πυροβολικό και την αεροπορία, ρίχνεται στο απέναντι αντέρεισμα στα υψώματα Πέντε Αδέλφια, κοντά στο χωριό Πηγές της Αρτας για να υποστηρίξει από εκεί το πέρασμα των τμημάτων του ΔΣΕ.

Γύρω από τη γέφυρα μια κόλαση φωτιάς και σίδερου. Αεροπορία, πυροβολικό έχουν στόχο να ρίξουν τη γέφυρα, να αποκόψουν τα τμήματά του ΔΣΕ. Η αεροπορία ανέλαβε να καταστρέψει το γεφύρι με πολυβολισμούς και ρουκέτες.

Τα ΣΠΙΤΦΑΪΡ πηγαινοέρχονται όλη την ημέρα ρίχνοντας οβίδες για να καταστρέψουν τη γέφυρα. Με αυτή την αποστολή, ολόκληρη τη μέρα 28 Μάρτη 49 γύρω από το γεφύρι Κοράκου εκτυλίχτηκαν μερικές από τις πλέον άγριες συμπλοκές ολόκληρου του Εμφυλίου μια κόλαση φωτιάς και σίδερου. Τα ΣΠΙΤΦΑΪΡ πραγματοποίησαν 150 εξόδους.

Τα τμήματα του ΔΣΕ περνούν, ο μεγάλος τους όγκος. Μια διμοιρία μόνο ξεκόπηκε δυτικά του Αχελώου. Ωρα 21.15 στις 28 Μάρτη 1949 η γέφυρα του Κοράκου τινάζεται στον αέρα. Το γεφύρι είχε άνοιγμα στη βάση 84 μέτρα και ύψος στη μέση της καμάρας 46 μέτρα. Σήμερα δεν απομένουν παρά δεξιά και αριστερά του ποταμού τα βάθρα της Γέφυρας Κοράκου, το παλιό φυλάκιο Κούλα.

Ο Βασίλης Αποστολόπουλος, ανταποκριτής στη 2η μεραρχία του ΔΣΕ, δάσκαλος, συγγραφέας, στο βιβλίο του «Το χρονικό μιας εποποιίας, ο ΔΣΕ στη Ρούμελη» (δ΄ έκδοση -2006- Σύγχρονη Εποχή) γράφει στις σελίδες 216-218:

«…Πρέπει να περάσουμε προς την Αργιθέα Θεσσαλίας από την ιστορική γέφυρα…

Η αυγή 28 του Μάρτη πρόβαλε λαμπρή. Ούτε σύννεφο, ούτε καταχνιά. Φωτίστηκαν οι σκοτεινές κλεισούρες των απάτητων βράχων, ρόδισαν οι κορφές των Αργιθεάτικων βουνών…. Ο Ασπροπόταμος κατέβαζε όγκους νερού, καθώς έβγαινε ορμητικός απ’ το φοβερό φαράγγι τους….. Με το χέρι στη σκανδάλη περιμένουν όλοι ν’ αρχίσει η μάχη…. κι αυτή αρχίζει από τον ουρανό. Τα χόρβαρδ… οι γαλατάδες… γράφουν τους πρώτους κύκλους στην κοιλάδα του Αχελώου και βυθίζονται στο φαράγγι να εξετάσουν τη γέφυρα Κοράκου… Λίγο αν τέντωνε η νύχτα το σκοτάδι της, λίγο αν βοσκούσε πάνω στη γη, θα διαβαίναμε, θα γλιτώναμε. Μα τώρα να, φτάσαν τα σπιρτφάϊερ σε μικρά σμήνη. Στον τομέα μας, φαίνεται, πως βασική αποστολή έχουν το γκρέμισμα της γέφυρας, που την κρατάμε σταθερά και το μηχανικό μας την έχει υπονομεύσει.
Οι διλοχίες του στρατού κινήθηκαν επιθετικά και οι λόχοι μας μπλέχτηκαν σε άνισο αγώνα, αν και η γέφυρα είναι ανοιχτή…. Τα αεροπλάνα κάνουν κι αυτά απεγνωσμένο αγώνα να πετύχουν τη γέφυρα με τις βόμπες τους…

Η Ι Μεραρχία του Γιώτη δέχεται κι αυτή στη διάταξή της τη μεγάλη πίεση των υπέρτερων δυνάμεων του στρατού που έφτασε από το Γράμμο.

Τα τμήματά μας άρχισαν να περνούν τη γέφυρα… Κατά τις βραδινές ώρες που τελείωσε η σύμπτυξη των τμημάτων μας οι δυνάμεις του στρατού κατευθύνονται προς τη γέφυρα… Το αρμόδιο τμήμα του μηχανικού την τινάζει αφού την είχε υπονομεύσει. Το αρχαίο κτίσμα του 16ου αιώνα χάνεται μέσα στον όγκο των θολών νερών του Ασπροποτάμου. Οι ωραίοι κτίστες του που έφτιαξαν το καλό έργο, ας μας συγχωρήσουν….. Στον αυχένα, πάνω από το συνοικισμό της Συκιάς στη Θεσσαλική γη της Αργιθέας, καταφτάνουν λίγοι – λίγοι, σαν δαρμένα πουλιά από τη μπόρα, οι μαχητές μας….

Στις 28 Μαρτίου 1949, το βράδι, ο επίλογος της μάχης της ιστορικής γέφυρας γράφτηκε με την ανατίναξή της. Η γέφυρα που άντεξε τόσα και τόσα στα 434 χρόνια ζωής της δεν άντεξε στα 20 κιλά δυναμίτιδα που πυροδότησαν ο Καραντάος και ο Σακοράφας μέσα από το φυλάκιο της Κούλιας.

Ο Καπετάν Διαμαντής (Γιάννης Αλεξάνδρου) από τα Πέντε Αδέρφια έστειλε στο ΚΓΑΝΕ το ακόλουθο ραδιοτηλεγράφημα: «Τμήματα πέρασαν γέφυρα ΣΤΟΠ. Ξεκόπηκε μια διμοιρία δυτικά Αχελώου ΣΤΟΠ. Γέφυρα ανατινάξαμε 21.15 ΣΤΟΠ. Κρατάμε Πέντε Αδέρφια-Κρανιά ΣΤΟΠ. 28.3.49, ώρα 23.50 ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ».

Στα αρχεία του Γενικού Επιτελείου Στρατού (τ.4 Ιούνιος 1953 σελίς 25) αναφέρεται επί λέξει για τις απώλειες των συγκρούσεων: «Αι μέχρις στιγμής ταύτης απώλειαι ανέρχονται δια μεν τους συμμορίτας εις 281 νεκρούς και 23 συλληφθέντας και παραδοθέντας, δια τα ημέτερα τμήματα εις 2 νεκρούς και 11 τραυματίας».

Τα τμήματα του ΔΣΕ τράβηξαν για τα Πετρίλια.

Η Ι Μεραρχία του Φλωράκη έμεινε στο χώρο της Αργιθέας.

Η II του Διαμαντή τράβηξε για τη Ρούμελη.

Δεν ξανασυναντήθηκαν ποτέ.

Τον Αύγουστο του '49 έπεσε ο Γράμμος.

Πηγές:
Βασίλη Αποστολόπουλου, «Το χρονικό μιας εποποιίας, ο ΔΣΕ στη Ρούμελη» (δ΄ έκδοση -2006- Σύγχρονη Εποχή), katafylli.gr, rizospastis.gr, karditsalive.net