9/9/1944: Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΤΑΝΑΓΡΑΣ



Τανάγρα



(Το 1944 στο χωριό Τανάγρα, ήταν μια μικρή δύναμη Γερμανών που φύλαγε το αεροδρόμιο. Αυτοί ήταν εμπόδιο στους αντάρτες να επικοινωνήσουν με την Εύβοια και ήθελαν να την εξουδετερώσουν.)



Στην Τανάγρα, μία Γερμανό-Ιταλική δύναμη από 100 άνδρες είναι οχυρωμένη δίπλα στο χωριό με κύριο έρεισμα ένα μικρό ύψωμα που το έχει οργανώσει με σύστημα.
Συρματοπλέγματα, χαρακώματα, πολυβολεία με μυδράλια, καθώς και ένα βαρύ ταχυβόλο. Για τη νύχτα διαθέτει ένα ισχυρό προβολέα και ελέγχει τα γύρω και προ παντός τις πλαγιές και τα μονοπάτια, απ' όπου μπορεί να γίνει προσπέλαση, αλλά και ακόμα εξωτερικές περιπόλους που προσπαθούν να συλλάβουν τον παραμικρό θόρυβο ειδοποιώντας τη βάση τους.

Η Εαμική οργάνωση του χωριού γνωρίζει τα βασικά σημεία στήριξης του εχθρού, τα δρομολόγια κίνησής του και γενικά τις συνήθειες του και έχει επαφή με το 2ο Λόχο του Ι/34 Τάγματος Αττικής του ΕΛΑΣ που εδρεύει σ' απόσταση περίπου 7 χιλιόμετρα από το χωριό.
Ο διοικητής του λοχαγός Αποστόλης Κοκμάδης, από κάποιο παρατηρητήριο με τη βοήθεια της οργάνωσης και χρησιμοποιώντας και τις διόπτρες του, παίρνει μια γενική εικόνα του στρατοπέδου, των οχυρών του και του γύρω χώρου και κάνει ένα πρόχειρο σχεδιάγραμμα.
Σε δύο-τρεις μέρες, στο διπλανό χωριό το Χλεμποτσάρι σ' ένα εξωκλήσι, έχει συγκεντρώσει το τάγμα του και εκεί είναι και η οργάνωση της Τανάγρας με τον εφεδρικό της ΕΛΑΣ καθώς και η ομάδα της Πύλης με τον Στέφα Μαλιάτση (συνολικά, μια δύναμη γύρω στους 350 άνδρες).

Πάνω από ένα σχολικό μαυροπίνακα είναι το σχεδιάγραμμα του οχυρού.
Τα πολυβολεία του και τα φυλάκιά του. Ο Αποστόλης κάνει την περιγραφή τους και αναλύει το σχέδιο της επίθεσης, ενώ ταυτόχρονα, έχοντας μοιράσει το τάγμα σε 7 τμήματα, κάνει κατανομή του ρόλου που θα παίξει το καθένα στην επικείμενη μάχη.
α) Τα δύο πρώτα τμήματα θα στήσουν ενέδρες στους δύο δρόμους που οδηγούν από Θήβα στην Τανάγρα και το τρίτο (ΠΥΛΙΩΤΕΣ) στο δρόμο από Σχηματάρι στην Τανάγρα.
β) Τα άλλα τρία: τμήματα θα πλησιάσουν το οχυρό από Βορρά, Δυσμάς καί Ανατολάς, και γ) το 7 τμήμα, η κύρια δύναμη, με τα πολυβόλα και τους ολμίσκους θα πλησιάσει από το Νοτιά.

Όλα τα τμήματα έχουν οδηγούς Ταναγραίους που ξέρουν σπιθαμή προς σπιθαμή το έδαφος αφού η επίθεση θα γίνει στο σκοτάδι. Κανένα τμήμα δεν πρέπει να μπει στην πορεία του άλλου, γιατί δεν επιτρέπει o χώρος να ανταλλάξουν παρασύνθημα, αφού ο εχθρός ενεδρεύει και υπάρχει οδυνηρή πείρα από νυκτερινές επιθέσεις που κατέληξαν πολλές φορές να αλληλοσκοτωθούν οι αντάρτες, νομίζοντας πως έχουν απέναντί τους τον εχθρό.

Βραδιάζει . . Τα τμήματα ξεκινούν, με διαφορετικό όμως χρόνο εκκίνησης, ανάλογα με την απόσταση που έχουν να διανύσουν. Πάντως στις (11) έντεκα ακριβώς πρέπει να βρίσκονται στο στόχο τους.

Η κύρια δύναμη 70-80 άνδρες με τη διοίκηση μπαίνει στο χωριό από μια πλαγιά παίζοντάς τα όλα για όλα, γιατί δεν την παίρνει ο χρόνος. Μαζί είναι και ο γιατρός Ιωάννου, που στήνει το σταθμό πρώτων βοηθειών σε κάποιο ακριανό σπίτι.
Η ώρα πλησιάζει 11. Στήνονται τα πολυβόλα και οι ολμίσκοι σε απόσταση 300 μέτρων από το οχυρό και η ομάδα εφόδου έρποντας πλησιάζει να το πλήξει με χειροβομβίδες.

Οι Γερμανοί δεν έχουν αντιληφθεί τίποτα. Τι είχε συμβεί;
Απλούστατα, ήταν μια κλασική περίπτωση εγκατάλειψης θέσης. Το φοβερό παράπτωμα, που το έχουν πληρώσει όλοι οι στρατοί του κόσμου.
Γιατί την ώρα που διαδραματίζονται τα γεγονότα που ανέφερα πριν, την ώρα που οι αντάρτες σέρνονται, κυριολεκτικά, στο χώμα προσπαθώντας να πλησιάσουν το οχυρό από την άλλη πλευρά μια Ιταλική περίπολος έχει εγκαταλείψει την αποστολή της και κάνει πλιάτσικο σε κάποιο κοτέτσι του χωριού, χωρίς να αντιληφθεί το μπάσιμο ολόκληρης φάλαγγας στο χωριό, ενώ οι μέσα στο οχυρό έχοντας εμπιστοσύνη σε αυτούς, δεν κάνουν τον κόπο να ρίξουν με τον προβολέα τους ούτε μια ματιά στις γύρω πλαγιές.

Ώρα 11, ρίχνεται η συνθηματική φωτοβολίδα και ταυτόχρονα τα πολυβόλα και οι ολμίσκοι αρχίζουν να βάλλουν.
Οι Γερμανοί αιφνιδιάζονται και τα γύρω φυλάκια πέφτουν σχεδόν από την πρώτη στιγμή. Όμως, το κύριο έρεισμά τους αντιδρά έντονα και τα μυδράλια και το ταχυβόλο τους ξερνούν ποτάμι τα τροχιοδεικτικά τους.
Και ενώ η μάχη συνεχίζεται έντονη, κατά τη μία η ώρα από το Σχηματάρι φάνηκαν τα φώτα δύο αυτοκινήτων.
Δυνάμεις εχθρικές έρχονται να ενισχύσουν τη φρουρά τους.
Έπεσαν όμως στην ενέδρα των Πυλιωτών και το ένα αυτοκίνητο ανατινάχτηκε με νάρκη ενώ οι άνδρες του δευτέρου πιάνουν μάχη με τους Πυλιώτες, που τους υποχρέωσαν όμως να υποχωρήσουν.


Ο Στέφας Μαλιάτσης με τους συντρόφους του στο δρόμο για την εξορία.

(Να πως περιγράφει την ενέδρα ο Ιωάννης Μιχαλάκης από την Πύλη.
"Στις 5 Σεπτεμβρίου ειδοποίησαν τον ομαδάρχη Στέφα Μαλιάτση, να πάρει την ομάδα και να πάει στην Ασωπία νοτιοανατολικά του χωριού. Εκεί θα γινόταν η συγκέντρωση. Εμείς με τον Στέφα πήγαμε πιο γρήγορα.
Ήρθαν οι αντάρτες και το τάγμα του Κρόνου που ήταν στην Ραμπντόσα. Έγινε η συγκέντρωση και το απόγευμα αργά ξεκινήσαμε, όχι από το δημόσιο δρόμο, αλλά μέσα από τις ελιές και τα χωράφια.
Φτάσαμε όταν βράδιασε έξω από την Τανάγρα.
Ο Κρόνος είπε στον Στέφα να πάρει την ομάδα και δύο αντάρτες ειδικούς για τις νάρκες.
Είχαν 4 νάρκες, δύο μεγάλες ίσα με ένα πιάτο πλακωτές και άλλες δύο στρογγυλές ίσα με ένα κυδώνι και πήγαμε έξω από το χωριό δύο χιλιόμετρα περίπου να τις τοποθετήσουμε στο δρόμο.
Εκεί που βάλαμε τις νάρκες, είχαν κατά μήκος του δρόμου πέτρες πολλές, δεν ξέρω τι θα κτίζανε.
Ξέχασα να γράψω, ότι στην Ασωπία ήταν μία οικογένεια από την Πύλη.
Με το κάψιμο του χωριού της Πύλης έφυγαν χωρικοί για τα γύρω χωριά Ασωπία, Καλλιθέα, Νιχωράκι.
Έγινε απαγορευμένη ζώνη. Όταν ξεκινήσαμε από την Ασωπία, ήρθε κοντά μας και ο Αλέξανδρος Γκέλης.
Όταν λοιπόν οι δύο αντάρτες τοποθέτησαν τις νάρκες, η μάχη άρχισε στο χωριό με πολυβόλα, και όλμους. Στη συνέχεια εμείς απομακρυνθήκαμε διακόσια μέτρα περίπου ανατολικά του δρόμου. Ο Αλέκος Γκέλης μου είπε εμένα, έλα εδώ στις πέτρες να κάνουμε φυλάχτρα. Εγώ αρνήθηκα και του είπα "Έλα και εσύ από εδώ, αφού όλη η ομάδα είναι από εδώ, τι κάθεσαι δέκα μέτρα από τις νάρκες".
Το είπα του Στέφα και τον φωνάξαμε πάλι. Δεν ήρθε. Η μάχη εξακολουθούσε. Σε λίγα λεπτά, είδαμε τα αυτοκίνητα των Γερμανών να έρχονται.
Έρχονταν με μικρά φώτα και χωρίς θόρυβο. Εμείς οπλίσαμε. Ο ένας αντάρτης είχε αυτόματο. Μόλις ήρθαν και πάτησαν στις νάρκες, έγινε μια λάμψη και ακούστηκαν φωνές. Αμέσως βγάλαμε τα όπλα και το αυτόματο ο αντάρτης. Οι Γερμανοί ρίξανε μία φωτοβολίδα που έκανε πέντε λεπτά να πέσει κάτω. Ώσπου να ρίξουνε την δεύτερη φωτοβολίδα συρθήκαμε στο έδαφος και απομακρυνθήκαμε.
Τον Αλέκο Γκέλη τον σκότωσαν αμέσως. Τα αυτοκίνητα των Γερμανών γύρισαν πίσω. Όταν συναντήσαμε τους υπόλοιπους αντάρτες, τους είπαμε για τον σκοτωμένο. Πήγαμε, τον πήραμε και όταν ξημέρωσε τον κηδέψαμε στην Ασωπία. Όλη την νύχτα κουβαλάγαμε τα πυρομαχικά με τα αυτοκίνητα, και με τα ζώα από την Καλλιθέα και την Ασωπία. Πήραμε και ένα ταχυβόλο πάνω σε τροχούς το οποίο είχε μακριά κάνη.
Τον Μελέτη τον Γκίνη που έχασε το μάτι του, τον χτύπησε λαμαρίνα από χειροβομβίδα που έσκασε κοντά του. Το ταχυβόλο το τραβήξαμε πίσω από ένα αυτοκίνητο και το πήγαμε στην Δαφνούλα".)


Εκεί σκοτώθηκαν δύο Πυλιώτες (ο Αλέκος Γκέλης και ο φοιτητής Πρωτόγερας) και τραυματίστηκε ο Ταναγραίος Αντώνης Παπαστάμου.
Η ώρα είναι 2. Τα πυρομαχικά μας λιγοστεύουν και μας είναι δύσκολο να εφοδιαστούμε, γιατί στα μετόπισθεν μας βάλλουν από το ταχυβόλο. Αν μας πάρει η ημέρα κινδυνεύουμε να πλευροκοπηθούμε από τη Θήβα, να επέμβουν αεροπλάνα ενώ το ταχυβόλο πάντα ελέγχει τα μετόπισθεν μας. Άλλη λύση δεν υπάρχει, ή υποχώρηση με μεγάλες απώλειες ή γιουρούσι μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.
Και ενώ ετοιμαζόμαστε για το γιουρούσι, ένα βλήμα όλμου μας, χτυπάει ένα Γερμανικό αντίσκηνο, γεμάτο προφανώς, πυρομαχικά, πήρε φωτιά και έλαμψε ο τόπος σαν μέρα.
Τώρα τα πυρά μας συγκεντρώθηκαν στο ταχυβόλο όπου και το εξουδετέρωσαν.
Ταυτόχρονα τρέξαμε και με χειροβομβίδες υποχρεώσαμε τη φρουρά να παραδοθεί.

Απώλειες μας: Νεκροί 4, Τραυματίες 8
Λάφυρα δεκάδες κάρα πυρομαχικά και άλλο υλικό.

Γερμανοί νεκροί πάνω από 50.

Την άλλη ημέρα οι Γερμανοί σκότωσαν 4 άτομα από τον άμαχο πληθυσμό.
Από τα 130 σπίτια του χωριού έκαψαν ολοσχερώς τα 5 (πέντε) και μερικώς 28 (είκοσι οκτώ)

ΣΚΟΤΏΘΗΚΑΝ
1. Αθανασάκης Σπύρος
2. Μπελεγράτης Σπύρος
3. Νικολάου Χρήστος του Κων/νου
4. Πρέζας Γεώργιος

Τα σπίτια που έκαψαν οι Γερμανοί ανήκαν στα εξής άτομα.
1) ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΠΥΡΟΣ
2) ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ
3) ΔΟΥΣΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
4) ΑΘΑΝΑΣΑΚΗΣ ΣΠΥΡΟΣ
5) ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΑΡΙΑ
6) ΜΠΕΛΕΓΡΑΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
7) ΜΠΕΛΕΓΡΑΤΗΣ ΣΠΥΡΟΣ
8) ΜΠΕΛΕΓΡΑΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ
9) ΜΠΕΛΕΓΡΑΤΗΣ ΗΛΙΑΣ
10) ΑΝΥΦΑΝΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
11) ΙΩΑΝΝΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΣ
12) ΣΙΑΚΑΝΔΑΡΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
13) ΣΙΑΚΑΝΔΑΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
14) ΜΠΕΛΕΓΡΑΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ (ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ)
15) ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
16) ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
17) ΔΡΙΧΟΥΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ
18) ΜΠΕΛΕΓΡΑΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ (ΚΟΛΙΑΚΗΣ).

Κείμενο του Κώστα Σπυρ. Μπελεγράτη Αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης
ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΔΡΙΧΟΥΤΗ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΚΑΤΟΙΚΟΥ ΤΑΝΑΓΡΑΣ.



Αν σας άρεσε το άρθρο, μπορείτε να το διαδώσετε

ή να το εκτυπώσετε (Εκτύπωση)

Υποστηρίξτε την σελίδα μας στο Facebook
κάνοντας "κλικ" στον παρακάτω σύνδεσμο, ευχαριστούμε.



ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ
Στείλτε ιδέες, προτάσεις, κριτικές για τον ιστότοπό μας.


© Copyright 2017 Εθνική Αντίσταση - ΔΣΕ - All Rights Reserved