Το ράσο στην Εθνική Αντίσταση



Οι τρεις εθνοσύμβουλοι της ΠΕΕΑ, οι μητροπολίτες Κοζάνης Ιωακείμ και Ηλείας Αντώνιος και ο παπα-Στάθης Κτενάς.


Η Εκκλησία έπαιξε το δικό της ρόλο στις μεγάλες στιγμές του ελληνικού γένους και του λαού μας. Θα πρέπει, όμως, εξαρχής ν' αναφέρουμε ότι διαφορετικός ήταν ο ρόλος της ηγεσίας της, η πλειοψηφία της οποίας ζούσε μακριά από το λαό και, πολλές φορές, δρούσε εναντίον του, από κείνον των απλών κληρικών, που ζούσαν μαζί με το λαό και, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, πάλευαν μαζί του.
Η ελληνική ιστορία - από την Εθνική Παλιγγενεσία και εντεύθεν - έχει να επιδείξει πολλά, θετικά και αρνητικά παραδείγματα, ιερωμένων. Είναι γνωστές οι ηρωικές μορφές του Γρηγορίου Δικαίου (Παπαφλέσσα),του Αθανασίου Διάκου,του επισκόπου Σαλώνων Ησαϊα,του καλόγηρου Σαμουήλ,που αγωνίστηκαν στην Επανάσταση του 1821 και θυσιάστηκαν για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον οθωμανικό ζυγό.

Στη διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης φάνηκε καθαρά η διαφοροποίηση της προσφοράς ανάμεσα στον ανώτερο και κατώτερο κλήρο. Φάνηκε η απουσία - και, εν πολλοίς, η προδοσία - της πλειοψηφίας της ηγεσίας της Εκκλησίας από τον αγώνα κατά των κατακτητών και από την άλλη η μεγάλη συμμετοχή και προσφορά του λαϊκού κλήρου. Μόνο λίγοι, φωτισμένοι, επίσκοποι συντάχθηκαν με τους απλούς κληρικούς και τον ελληνικό λαό και, ανταποκρινόμενοι στο εθνεγερτικό κάλεσμα του ΕΑΜ, μετέτρεψαν τους άμβωνες των εκκλησιών σε επάλξεις του αγώνα, πήραν το όπλο στο χέρι να πολεμήσουν τον κατακτητή, έδωσαν τα πάντα για την πατρίδα.

Απόντες από τον αγώνα

Ο ανώτερος κλήρος, λοιπόν, στην πλειοψηφία του, έμεινε ασυγκίνητος από το δράμα του σκλαβωμένου ελληνικού λαού, ενώ πολλοί εκ των ιεραρχών πέρασαν με το μέρος των κατακτητών, δίνοντας "γην και ύδωρ".

Εγραφε, χαρακτηριστικά, σε άρθρο του στην εφημερίδα "Ελεύθερη Ελλάδα", ο ΕΑΜίτης Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ: "Η ιεραρχία ηκολούθησε το παράδειγμα των στρατιωτικών, των πλειόνων πολιτικών και των αστικών τάξεων. Και αφήκεν την τιμήν της ηγεσίας εις τον λαόν και εις τους εκλεκτούς εκ των ηγέτιδων τάξεων. Εις εποχήν μεταστοιχειώσεως των πάντων εστέρησεν τους απολογητάς και υποστηρικτάς της του μεγαλυτέρου επιχειρήματος διά την χρησιμότητά της κοινωνικήν και εθνικήν. Και διήγειρε εναντίον της τα ζωτικότερα στοιχεία του έθνους. Διότι όχι μόνον δεν ηγωνίσθη συντεταγμένη ως Εκκλησία, ως Ιεραρχία, ως ανώτερος κλήρος με τα θύματά του, με τους μάρτυρες και ήρωές της. Ας έπιπτον εις τον αγώνα και μερικοί, δε θα χαλούσε ο κόσμος, έπεσαν τόσα άλλα εκλεκτά τέκνα της φυλής. Αλλά και επολέμησε τον απελευθερωτικό αγώνα. Και εις την πάλην μεταξύ πατριωτών και προδοτών εθόλωσε τα νερά και την όρασιν του λαού. Μερικοί δε Αρχιερείς περιερχόμενοι τους ιερούς ναούς της πρωτευούσης και ιερουργούντες, επέσειον τους κεραυνούς του Ουρανού κατά του ΕΑΜ και ΕΛΑΣ και των άλλων οργανώσεων του Αγώνος... "

Πράγματι, οι περισσότεροι Ιεράρχες στάθηκαν απέναντι κι όχι στο πλάι του λαού, σ' εκείνες τις δύσκολες στιγμές. Μητροπολίτες, όπως ο Ιωαννίνων Σπυρίδων Βλάχος,Σερρών Κωνσταντίνος,Καστοριάς Νικηφόρος,Φθιώτιδας Αμβρόσιος,Κασσανδρείας Ειρηναίος κι άλλοι, συνεργάζονταν με τους κατακτητές και καλούσαν το λαό να πειθαρχήσει σ' αυτούς, διακρινόμενοι ταυτόχρονα και για τα αντιΕΑΜικά, αντικομμουνιστικά κηρύγματά τους.

Υπήρξαν, όμως, και λαμπρές εξαιρέσεις. Οπως οι Μητροπολίτες Κοζάνης και Σερβίων Ιωακείμ και Ηλείας Αντώνιος που οργανώθηκαν στο ΕΑΜ και εξελέγησαν Εθνοσύμβουλοι. Αλλά και άλλοι, όπως οι Μητροπολίτες Σάμου και Ικαρίας Ειρηναίος, Χίου Ιωακείμ Στρουμπής, Χαλκίδας Γρηγόριος,Αττικής Ιάκωβος, Βόλου Ιωακείμ, Δρυινουπόλεως και Κονίτσης Δημήτριος, ο δεσπότης Λάρισας και Ελασσόνας Καλλίνικος, ο επίσκοπος Μήθυμνας Διονύσιος, που βοήθησαν με πολλούς και διάφορους τρόπους τον αγώνα.

Η συμβολή της Παγκληρικής

Οπως έχουμε προαναφέρει, σε αντίθεση με τον ανώτερο, ο κατώτερος κλήρος πήρε μαζικά και δυναμικά μέρος στην Αντίσταση και πρόσφερε μεγάλες θυσίες. Απλοί κληρικοί εντάχθηκαν στο ΕΑΜ, πολέμησαν και πολλοί έπεσαν για την πατρίδα.

Η δημιουργία της Παγκληρικής Ενωσης Ελλάδας - ανώτερου καθοδηγητικού οργάνου των συλλόγων κληρικών της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ελλάδας - συνέβαλε στη συσπείρωση του κατώτερου κλήρου στον αγώνα της Εθνικής Αντίστασης. Στις αποφάσεις της β Ολομέλειας της Παγκληρικής τονίζεται: "Ο κλήρος θεωρεί τον εθνικό αγώνα του Λαού σαν δικό του αγώνα, γιατί γίνεται ενάντια στον αντίχριστο φασισμό. Για την καλύτερη συμβολή του κλήρου στον αγώνα επιβάλλεται η σύντομη και σφιχτή οργάνωση του κλήρου της Ελλάδος στους συλλόγους κληρικών και στην Παγκληρική. Επιβάλλεται μορφωμένοι ιδία κληρικοί να πλαισιώσουν τον Λαϊκό Στρατό του ΕΛΑΣ, για να καθαγιάσουν και δώσουν τον πνευματικό μαχητικό χαρακτήρα στον αντιφασιστικό αγώνα του Λαού. Η συνεργασία του οργανωμένου κλήρου με όλες τις αδελφές απελευθερωτικές οργανώσεις πρέπει να είναι στενή και αποδοτική για τον αγώνα... ".

Το αίμα τους για την πατρίδα

Πρώτοι βγήκαν στον αγώνα κληρικοί της Ρούμελης, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του Αρη Βελουχιώτη, ο οποίος, εκτός των άλλων πολλών ικανοτήτων, είχε και το χάρισμα να επικοινωνεί και να πείθει τους ιερωμένους για το δίκιο του αγώνα. Ανάμεσα σ' αυτούς τους πρώτους, οι παπάδες Κώστας Τζεβελέκης (Παπακουμπούρας) από την Κολοκυθιά, Νίκος Αυγερόπουλος από την Ανατολή, Λάιος Δροσογιάννης από τη Δάφνη, Παπαριστείδης από τη Στρώμη, Δημήτρης Χολέβας (Παπαφλέσσας) από την Τσιούκα, ο αρχιμανδρίτης Γερμανός Δημάκης (Ανυπόμονος). Κι ύστερα πολλές εκατοντάδες άλλοι κληρικοί στη Θεσσαλία, στη Μακεδονία, στην Ηπειρο, στην Πελοπόννησο, στην Κρήτη, σ' όλη την κατεχόμενη Ελλάδα, γυρίζουν πόλεις και χωριά εμψυχώνοντας το λαό, πολεμώντας στα βουνά.

Και πάρα πολλοί δίνουν και τη ζωή τους. Σε σχέση με το συνολικό αριθμό των κληρικών ο φόρος αίματος είναι υπερβολικός. Πάνω από 140 αρχιμανδρίτες, παπάδες, διάκονοι, ηγούμενοι, καλόγεροι, καλόγριες, σκοτώθηκαν από τους κατακτητές. Το πρώτο θύμα, ήδη από τις 4 Ιούνη 1941, ο αρχιμανδρίτης Φώτιος Θεοδοσάκης από το Σκαλάνι Ηρακλείου Κρήτης. Ηρωικός ο θάνατος του αρχιμανδρίτη Κοζάνης Ιωακείμ Λιούλια,που βασανίστηκε άγρια πριν εκτελεστεί στις 6 Ιούνη 1943. Ηρωικός και περήφανος ο θάνατος και του παπά Δημήτρη Κουτσούμπα, ΕΑΜίτη και καθοδηγητή της οργάνωσης "Εθνική Αλληλεγγύη " στο Δομοκό, που συνελήφθη μετά από προδοσία την ώρα της λειτουργίας μαζί με το γιο του Κώστα, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν, τον Απρίλη του 1944 στο Χρισσό της Αμφισσας. Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν μέχρι λίγο πριν την απελευθέρωση και τα τελευταία θύματα ήσαν οι παπάδες Δημήτριος Τομαράς από τον Χορτιάτη, Χρήστος Παπαδόπουλος από την Καβάλα και Χρήστος Σιάνος από τη Φλώρινα. Αλλά και μετά την απελευθέρωση, στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου πολλοί κληρικοί δολοφονήθηκαν και εκτελέστηκαν από τους συμμορίτες - ταγματασφαλίτες και το μετεμφυλιακό τρομοκρατικό κράτος.

(Τα στοιχεία έχουν παρθεί από το βιβλίο του Μήτσου Κάιλα "Ο λαϊκός κλήρος στην Αντίσταση").

Αντιθέτως με τον απλό κλήρο, οι αγιορείτικες μονές, μια ημέρα πριν μπουν οι ναζί στην Αθήνα έστειλαν επιστολή προς τον Χίτλερ ζητώντας να μην πειράξει τα κτήματά τους αδιαφορώντας για τον δοκιμαζόμενο λαό. Κρέμασαν κάδρο του (Χίτλερ) και έβγαζαν φωτογραφίες εναγκαλιζόμενοι τους φονιάδες της Βέρμαχτ.

Αγιορείτες με Γερμανούς.


Παραθέτουμε την παραπάνω επιστολή:

"Εν Αγίω Όρει τη 13/26 Απριλίου 1941
Προς την Αυτού Εξοχότητα τον Αρχικαγκελλάριον του ενδόξου Γερμανικού Κράτους Κύριον Αδόλφον Χίτλερ εις Βερολίνον.

Εξοχότατε,
Οι βαθυσεβάστως υποσημειούμενοι Αντιπρόσωποι των Είκοσιν Ιερών Βασιλικών Πατριαρχικών και Σταυροπηγιακών Μονών του Αγίου Όρους Άθω, λαμβάνομεν την εξαιρετικήν τιμήν ν’ απευθυνθώμεν προς την Υμετέραν Εξοχότητα και παρακαλέσωμεν Αυτήν θερμώς, όπως, ευαρεστημένη, αναλάβη υπό την Υψηλήν προσωπικήν Αυτής προστασίαν και κηδεμονίαν τον Ιερόν τούτον Τόπον, του οποίου Ηγούμενοι και αντιπρόσωποι τυγχάνομεν, διαδεχομένη εν τούτω τους ιδρυτάς και Ευεργέτας του Ιερού τούτου Τόπου Βυζαντινούς Αυτοκράτορας και διαδόχους τούτων.

Το Άγιον Όρος, Εξοχώτατε, συνέστη εις Πανορθόδοξον μοναχικήν πολιτείαν, εις ήν ανέκαθεν διαβιούν εν αγαστή ομονοία μοναχοί ακωλύτως προσερχόμενοι από διάφορα ορθόδοξα Έθνη, κατά τον Θ΄ μ.Χ. αιώνα, πνευματικώς μεν εξαρτωμένων από του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, πολιτικώς δε αυτοδιοικούμενον υπό της Ιεράς Συνάξεως των Αντιπροσώπων των Είκοσιν Ιερών και Κυριάρχων Μονών και πολιτειακώς υπαγομένων υπό την προστασίαν και κηδεμονίαν των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων και των διαδόχων Αυτών.

Το Αυτονομιακόν τούτο πολίτευμα περιεθριγκώθη δι’ αλλεπαλλήλων τυπικών και Χρυσοβούλων των ιδρυτών και ευεργετών των Ιερών μονών Βυζαντινών Αυτοκρατόρων Βασιλείου του Μακεδόνος (882), Ιωάννου Τσιμισκή (972), Κωνσταντίνου Μονομάχου (1046), Στεφάνου Δουσάν (1346) και άλλων Σλαύων, Ουγγροβλάχων Ηγεμόνων και των μετέπειτα Σουλτανικών Φιρμανίων τελευταίως δε υπό του Καταστατικού Χάρτου του 1926, ούτινος δύο αντίτυπα εσωκλείομεν.

Το ουτωσί καθιερωθέν προνομιακόν και αυτοδιοίκητον καθεστώς του Ιερού τούτου Τόπου, αποτελέσαν αντικείμενον συζητήσεων και επικυρώσεων διαφόρων διεθνών συνθηκών περιεθριγκώθη τέλος, διά του 62ου άρθρου της Βερολινείου συνθήκης του έτους 1878, έχοντος ούτω, οι μοναχοί του Όρους Άθω οθενδήποτε και αν κατάγωνται θα διατηρήσωσι τα κτήματα και τα πρότερα αυτών δικαιώματα και θ’ απολαύωσιν, άνευ ουδεμιάς εξαιρέσεως, πλήρους ισότητος δικαιωμάτων και προνομίων.

Των εν Αγίω Όρει ενασκουμένων Μοναχών, ανεξαρτήτως τόπου προελεύσεως και Εθνικότητος, σκοπός και αποστολή καθ’ όλον τον υπερχιλιετή βίον του Αγίου Όρους, υπήρξεν η διατήρησις, προαγωγή και εξασφάλισις των Ιερών αυτού σκηνωμάτων, η διά της ακαταπονήτου φιλεργίας των εν αυτώ ενασκουμένων μοναχών καλλιέργεια της τε εκκλησιαστικής και κλασσικής φιλολογίας και καλλιτεχνίας, ο ασκητικός βίος και η διηνεκής προσευχή υπέρ του σύμπαντος κόσμου.

Την διατήρησιν του καθεστώτος τούτου της αυτονόμου μοναχικής πολιτείας, ικανοποιούντος πλήρως άπαντας τους εν Αγίω Όρει ενασκουμένους ανεξαρτήτως εθνικότητος Ορθοδόξους μοναχούς και εναρμονιζόμενοι προς τον σκοπόν και την αποστολήν αυτών, παρακαλούμεν και ικετεύομεν θερμώς την Υμετέραν Εξοχότητα όπως αναλάβη υπό την υψηλήν προστασίαν και κηδεμονίαν Αυτής.

Τον Βασιλέα των Βασιλευόντων και Κύριον των Κυριευόντων εξ όλης ψυχής και καρδίας ικετεύοντες, όπως επιδαψιλεύση τη Υμετέρα Εξοχότητι υγείαν και μακροημέρευσιν επ’ αγαθώ του ενδόξου Γερμανικού Έθνους.

Υποσημειούμεθα βαθυσεβάστως"


Το κάδρο. Ο Χίτλερ μαζί με τους άλλους αγιορείτες "αγίους"



Υποστηρίξτε την σελίδα μας στο Facebook
κάνοντας "κλικ" στον παρακάτω σύνδεσμο, ευχαριστούμε.



Αν σας άρεσε το άρθρο, μπορείτε να το διαδώσετε

ή να το εκτυπώσετε (Εκτύπωση)



ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ
Στείλτε ιδέες, προτάσεις, κριτικές για τον ιστότοπό μας.



© Copyright 2017 Εθνική Αντίσταση - ΔΣΕ - All Rights Reserved