Η Εθνική Αντίσταση στην Εύβοια



Εισαγωγή:
Στην Εύβοια όπως πιστοποιούν τα γεγονότα που θα ανιστορήσουμε αμέσως παρακάτω, αναπτύχθηκε ένα ρωμαλέο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα κατά των φασιστικών δυνάμεων κατοχής. Κι όχι μόνο ένα πολιτικό μαζικό κίνημα, αλλά κι ένας ανταρτοπόλεμος που παρουσίασε τολμηρή, εκπληκτική δράση, αν πάρει κανένας υπόψη του τα τόσα πολλά μειονεκτήματα: πως η Εύβοια είναι πολύ κοντά στην Αθήνα, άμεση φυσική συνέχεια της Αττικής, ότι υπήρχε πυκνή κατοχή στο νησί, στην αρχή Ιταλική, ύστερα γερμανική και ταγματασφαλίτικη και τέλος πως δεν υπάρχουν εκεί ορεινή όγκοι. Όλα τα βουνά της είναι βατά, και ο εχθρός με την τόσο μεγάλη αριθμητική υπεροχή του μπορούσε να αποκλείσει και να εκμηδενίσει κάθε αντάρτικη εστία. Μολαταύτα, παρά τις αφάνταστες δυσκολίες ξεκίνησε και ανδρώθηκε ένα αντάρτικο, που όχι μονάχα δεν υστέρησε παρά συναγωνίζεται σε παλικαριά και αποτελεσματικότητα τον ανταρτοπόλεμο άλλων, πιο ευνοημένων από τη φύση και τα μέσα, περιοχών.



Χρονικό της Αντίστασης:

  • Προκόπι (Δερβένι) 1943
  • Εφεδροελασίτες επιχειρούν να καταλάβουν το οχυρό του Αγίου (Δερβένι – Καμαρίτσα), αλλά η προσπάθεια αυτή αναχαιτίζεται από τους βομβαρδισμούς της γερμανικής αεροπορίας, απ’ τους οποίους σκοτώνονται 7 πατριώτες στα χωριά Σπαθάρι και Αγία Άννα.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.

  • Αγιόκαμπος Ιούνης 1943
  • Οι πρώτοι αντάρτες του ΕΛΑΣ εμφανίζονται στην Εύβοια, στα μέσα του Ιούνη 1943, όταν με εντολή του Γ. Στρατηγείου διαπεραιώνεται στη Β. Εύβοια, στο χωριό Αγιόκαμπος, μικρό ένοπλο τμήμα ανταρτών με επικεφαλής τον Ευβοέα μόνιμο ανθ/γό Πεζικού Ευάγγελο Χείλαρη (Εύριπος) και τους Γιώργο Δογατζή (Όθρυς) ως πολιτικό και Γιάννη Καψάλη (Βουρλιάς) ως καπετάνιο.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.

  • Καστανιώτισσα 10/6/1943
  • Νωρίτερα, εκτός από τους ντόπιους μεμονομένους αντάρτες στις 10/6/1943 είχε περάσει στην Εύβοια από το Υπαρχηγείο Πελασγίας εξαμελής ομάδα με επικεφαλής τον Χρίστο Γεωργακόπουλο (Μωριάς), καθώς και άλλη ομάδα από τους Μελά και Όλμο. Στο χωριό Καστανιώτισα της Β. Εύβοιας, ο Εύριπος ανταμώνει με την ομάδα του Μωριά που εντάσσεται στο τμήμα του, ενώ η ομάδα του Μελά-Όλμου επιστρέφει στην Στερεά. Έτσι συγκροτείται το Αρχηγείο Ανταρτών Εύβοιας με δύναμη 29 άνδρες, μαζί με τους ντόπιους αντάρτες. Ο οπλισμός του αρχηγείου την περίοδο αυτή αποτελείται από 2 ιταλικά οπλοπολυβόλα, 2 ατομικά σκουριασμένα αυτόματα, και από ιταλικά και ελληνικά ατομικά όπλα (γκράδες) με ελάχιστα πυρομαχικά.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.

  • Αμέλαντες 23/7/1943
  • Το Αρχηγείο Ανταρτών Εύβοιας, με δύναμη 29 άνδρες, χτυπάει τους Ιταλούς στις 23/7/1943 στο χωριό Αμέλαντες, προξενώντας σ’ αυτούς απώλειες σε νεκρούς, αιχμαλώτους και τραυματίες και κυριεύοντας όπλα.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.

  • Κακιά Σκάλα 23/8/1943
  • Το Αρχηγείο Ανταρτών Εύβοιας, με δύναμη 29 άνδρες, χτυπάει τους Ιταλούς στις 23/8/1943 στην Κακή Σκάλα, κοντά στο Αλιβέρι, προξενώντας σ’ αυτούς απώλειες σε νεκρούς, αιχμαλώτους και τραυματίες και κυριεύοντας όπλα.

  • Αιδηψός 10/9/1943
  • Τμήματα του Ανεξάρτητου Αποσπάσματος Ανατολικής Φθιώτιδας του ΕΛΑΣ, με βενζινόπλοια του ΕΛΑΝ αποβιβάστηκαν στην Εύβοια και αφόπλισαν την Ιταλική φρουρά της Αιδηψού. Όλο το Ιταλικό τάγμα με επικεφαλής τον Συνταγματάρχη που είχε έδρα την Εύβοια μεταφέρθηκε στην Λοκρίδα με μεγάλη ποσότητα οπλισμού, πυρομαχικών, και νοσηλευτικού υλικού.

  • Ιστιαία 1/4/1944
  • Γερμανοί και ταγματασφαλίτες με επικεφαλής το νομάρχη Εύβοιας στρατηγό Δημ. Λιάκο έκαναν επιδρομή στα χωριά της περιοχής Ιστιαίας στη Β. Εύβοια. Τμήμα του 7ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ τους χτύπησε και σκότωσε 5 Γερμανούς και 22 ταγματασφαλίτες. Ανάμεσά τους και τον εθνοπροδότη στρατηγό Λιάκο. Σε αντίποινα οι Γερμανοί και οι ταγματασφαλίτες εκτέλεσαν στις 4 Απρίλη 36 πατριώτες.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.

  • Αγία Άννα 8/4/1944
  • Την αυγή της 8/4/44 τμήματα του 1ου Τάγματος, με συμμετοχή και του Καπετάνιου της 2ας Μεραρχίας, Ορέστη, και της ομάδας του, χτυπάνε τη φρουρά της Αγίας Άννας, δύναμης 60 ανδρών (Γερμανοί και Τσολιάδες) που την εξουδετέρωσαν παρά τη λυσσώδη αντίστασή της. Από τους Γερμανούς δεν επέζησε κανείς. Μετά το χτύπημα αυτό η φρουρά της Στροφυλιάς αυτοδιαλύθηκε και παρέδωσε τον οπλισμό στις πολιτικές οργανώσεις. Εξάλλου σε όλη την Εύβοια τα τμήματα του 7ου Συντάγματος Εύβοιας δίνουν μια σειρά χτυπήματα κατά του εχθρού τους μήνες Μάρτη και Απρίλη 1944 – μάχες, συγκρούσεις, συμπλοκές, ενέδρες, σαμποτάζ στα ανθρακωρυχεία και τις συγκοινωνίες.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.

  • Βάθεια 20/4/1944
  • Το πρώτο δεκαήμερο του Οκτώβρη, προκειμένου να επιτεθούν οι αντάρτες κατά της Βάθειας, καλέσανε στο χωριό Γυμνού επιτροπή από τη Βάθεια.
    Πράγματι πήγαν ο Βαγγέλης Μίχος και ο Νίκος Μίχος, στους οποίους ο επικεφαλής των ανταρτών, ίσως και ο Λόγγος, είπε να πουν στους ταγματασφαλίτες για να μη γίνει αιματοκύλισμα να παραδοθουν ή να φύγουν έστω και με τα όπλα τους, γιατί άμα γίνει μάχη θα τους αφανίσουν.
    Κάλεσμα του ΕΑΜ Εύβοιας προς ταγματασφαλίτες ΒΑΘΕΙΑΣ-ΕΡΕΤΡΙΑΣ
    20 Απρίλη 1944
    Απ’το βιβλίο του Νίκου Αναγνωστόπουλου «Παράνομος τύπος Κατοχής 1941-1944», σελ.232-4.

    Επιστρέψανε στο χωριό και τα είπανε στον επικεφαλής των ταγματασφαλιτών ταγματάρχη Γανώση, έφεδρο εκ μονίμων που ήταν και μέθυσος και του είπαν ακόμη ότι είδαν τον τέλειο οπλισμό των ανταρτών και την οργάνωση.
    Ο Γανώσης τους απαγόρευσε να τα πούνε στο χωριό γιατί όπως τους είπε θα πολεμήσουνε μέχρι τέλους.
    Μαθεύτηκαν όμως στο χωριό.
    Αφού δεν δέχτηκαν οι ταγματασφαλίτες συνθηκολόγηση, ξεκίνησε για τη Χαλκίδα με βενζινόπλοιο γιατί από την ξηρά ήταν κλεισμένη η Βάθεια, επιτροπή από τους Βαγγέλη Μίχο, Κ. Μαρίνο, Π. Κακάτσο, Αν. Πανουσίου με σκοπό να ζητήσει ενίσχυση σε πυρομαχικά για να συνεχίσουν οι ταγματασφαλίτες την αντίσταση.
    Ο πραγματικός όμως σκοπός τους ήταν να φύγουν για να μη βρεθούν στη Βάθεια κατά την επίθεση των ανταρτών. Η επιτροπή αυτή ούτε γύρισε στη Βάθεια ούτε πυρομαχικά έστειλε ούτε κι ήταν δυνατό να στείλει, γιατί στο μεταξύ το ΕΛΑΝ την είχε κλείσει και από τη θάλασσα.
    Από τις 10 του Οκτώβρη άρχισε η επίθεση των ανταρτών με καθημερινή εξάντληση των πυρομαχικών των ταγματασφαλιτών.
    Στις 16 του ίδιου μήνα συσκεφθήκανε οι αξιωματικοί των ταγματασφαλιτών Γανώσης, Λίζος κλπ κι αποφάσισαν τη σποραδική εγκατάλειψη των φυλακίων.
    Μέχρι τα μεσάνυχτα τα είχανε εγκαταλείψει όλα τα φυλάκια οι ταγματασφαλίτες κι έφευγαν προς τη Χαλκίδα από διάφορους αγροτικούς δρόμους και μαζί μ’ αυτούς και όσοι είχαν πάρει όπλα και τους υποστηρίζανε.
    Οι αντάρτες είχανε στήσει ενέδρες και σκότωσαν πολλούς ταγματασφαλίτες κατά τη φυγή τους αυτή.
    Μόνο εκείνοι που ακολούθησαν το δρόμο προς τον Άη-Γιώργη, Αρμά σωθήκανε και φτάσανε στη Χαλκίδα.
    Οι αντάρτες μπήκανε στη Βάθεια τη νύχτα της 16 προς 17 του Οκτώβρη από ξηρά και από θάλασσα και δυστυχώς έγινε το κακό που οι αντάρτες θέλησαν ν’ αποφύγουν με την πρότασή τους για συνθηκολόγηση.
    Είχανε την αξίωση, οι Βαθιώτες ταγματασφαλίτες, οι αντάρτες που είχανε νεκρούς κατά τις μάχες με αυτούς και τα αναρίθμητα θύματά τους στα γύρω χωριά να ξεχάσουν τις ληστείες, τους εμπρησμούς, τους σκοτωμούς, τους ξυλοδαρμούς, τους βασανισμούς κλπ. Και τη συνεργασία τους με τους Γερμανούς και την τελευταία άρνησή τους να συνθηκολογήσουν για το καλό του χωριού, να τους συγχωρήσουν και να τους δείξουν θεϊκή καλοσύνη.
    Ήταν επόμενο, δεν κρατήθηκαν, όπως συμβαίνει πάντοτε σε παρόμοιες καταστάσεις.
    Δεν συγχώρησαν τον προδότη, τον εμπρηστή, το ληστή, το φονιά κι έγινε το κακό που έγινε στη Βάθεια.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.

  • Σέττα 26/6/1944
  • (Τμήματα του ΕΛΑΣ Εύβοιας χτύπησαν τμήμα 280 ταγματασφαλιτών που ήταν οχυρωμένο στο χωριό Σέτα της Εύβοιας. Απώλειες του εχθρού 70 νεκροί και 75 τραυματίες. Πάρθηκαν λάφυρα πολλά όπλα και πυρομαχικά.) Η Διοίκηση του 7ου Συντάγματος αναδιοργανώνει τις δυνάμεις της για μια αποφασιστική αντεπίθεση που αρχίζει στις 26/6/44 με τους αντάρτες του 3ου Τάγματος (Διοικητής Λόγγος) και τμήματα του Εύριπου και Κρικέλα, κατά της ισχυρής φρουράς που έχει εγκατασταθεί στη Σέττα από το τάγμα ασφαλείας του Παλαιοδημόπουλου.
    Η τοποθεσία είναι φύσει οχυρά και θεωρείται απόρθητη, με την αμυντική οργάνωση και τα μέτρα που ο εχθρός έχει πάρει. Ωστόσο οι αντάρτες έχοντας συνειδητοποιήσει την ανάγκη ότι η φρουρά αυτή έπρεπε με κάθε θυσία να διαλυθεί γιατί έβαζε σε σοβαρό κίνδυνο το απελευθερωτικό κίνημα της Εύβοιας ενεργούν με άφθαστο πνεύμα αυτοθυσίας και ηρωισμού βίαιη επίθεση κατά της οχυρωμένης τοποθεσίας του εχθρού και τον υποχρεώνουν να την εγκαταλείψει με σοβαρές απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες.
    Η μάχη της Σέττας ήταν η πιο φονική μάχη της Εύβοιας η πιο σκληρή αλλά και η πιο καθοριστική στην κατάρρευση των σχεδίων του εχθρού, στην πιο κρίσιμη μάχη του αγώνα. Η θυσία 17 μαχητών του ΕΛΑΣ που έπεσαν ηρωικά στα υψώματα της Σέττας και στις οδομαχίες του χωριού ήταν μεγάλη πατριωτική θυσία. Τα παλικάρια του ΕΛΑΣ έπεσαν για τη ματαίωση της επιστράτευσης του Ευβοϊκού Λαού έπεσαν για την τιμή και την απελευθέρωση της Εύβοιας για τη συντριβή του φασισμού. Η μάχη της Σέττας έκρινε και καθόρισε την τύχη και των άλλων φρουρών του εχθρού.
    Η φρουρά του Θεολόγου μετά τη μάχη της Σέττας, εγκαταλείπει τον Θεολόγο στις 3/7/44 και συμπτίσεται στη Χαλκίδα για να αποφύγει τη συντριβή. Η φρουρά των Καθενών ύστερα από νυχτερινή επίθεση τμημάτων του Πλάτωνα στις 3/7/44 διασκορπίζεται και εξαφανίζεται με απώλειες.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.

  • Κονίστρες 23/7/1944
  • Στις 23/7/44, τμήματα του 3 Τάγματος, στον αμαξωτό δρόμο κοντά στις Κονίστρες (Γιάννηδες), χτυπάνε γερμανική φάλαγγα που μετέφερε εφόδια στη φρουρά Κύμης. Κατά τη σύγκρουση σκοτώθηκαν οι περισσότεροι Γερμανοί.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.

  • Δρυμώνα - Ζωοδόχος Πηγή (Τσούκα) - Λίμνη 24/7/1944
  • Αιφνιδιαστική ληστρική επιδρομή Τις 24/7/44 ο εχθρός οργανώνει αιφνιδιαστική επιδρομή στην εύφορη περιοχή της Β. & Κεντρικής Εύβοιας με μεγάλες δυνάμεις και μεταφορικά μέσα για να συγκεντρώσει μεγάλες ποσότητες ειδών διατροφής και άλλων αγαθών εν όψει της αποχώρησης των Γερμανών από την Ελλάδα. Με πολυάριθμα πλωτά μέσα αποβιβάζονται στο Κυμάσι επίνειο του Μαντουδίου μεγάλες μικτές εχθρικές δυνάμεις.
    Συγχρόνως άλλες δυνάμεις με επικεφαλής τον Παλαιοδημόπουλο αποβιβάζονται στη Λίμνη. Τρίτη μεγάλη φάλαγγα με το στρατηγό Παπαθανασόπουλο εισβάλλει στην Β/Κ και τελικά στη Β. Εύβοια.
    Παντού οι Γερμανοτσολιάδες επιδίδονται σε λεηλασίες και διαρπαγές αγαθών, σε πιέσεις, σε τρομοκρατικές ενέργειες και εμπρησμούς, για να αποσπάσουν τρόφιμα, ιματισμό, ακόμα και προίκες κοριτσιών. Τα μικρά τμήματα του ΕΛΑΣ που έχουν μείνει εκεί προσπαθούν με αιφνιδιαστικά χτυπήματα όπου μπορούν να παρεμποδίσουν τη ληστρική δράση του εχθρού.
    Στη Λίμνη εμποδίζεται από ομάδα του Κίτσου η απόβαση του εχθρού με απώλειες 4 νεκρούς αντάρτες.
    Στην Τσούκα και στο Δρυμώνα επίσης οι επιδρομείς δέχονται σκληρά χτυπήματα από τους αντάρτες.
    Πρωτοφανέρωτη είναι η καταστροφή που παθαίνει η περιοχή ανυπολόγιστες οι ζημιές του εθνικού πλούτου. Χιλιάδες στρέμματα από δάση ακόμα και αμπελώνες γίνονται παρανάλωμα του πυρός. Οι δασώσεις εκτάσεις από Μαντούδι ως τις Μαρκάτες καίγονται εξ ολοκλήρου.
    Οι χωρικοί αρνούνται να παραδώσουν τα αγαθά τους. Τους τα παίρνουν όμως καίγοντας τα σπίτια τους και αρπάζοντας το βιος τους. Εκατοντάδες υποζύγια και άλλα μέσα μεταφοράς μεταφέρουν τα αρπαγέντα αγαθά στα λιμάνια Λίμνης, Ροβιές για φόρτωση ενώ σπίτια καίγονται στη Λίμνη (60 σπίτια) και στις Ροβιές.
    Δυστυχώς το Σύνταγμα δεν μπόρεσε να αντιδράσει αποτελεσματικά στην αιφνιδιαστική αυτή ληστρική ενέργεια του εχθρού γιατί ήταν απασχολημένο με τις επιχειρήσεις της Ν. & Κ. Εύβοιας και λόγω των μεγάλων αποστάσεων.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.

  • Λαμπούσα 3/9/1944
  • Στις 3 Σεπτέμβρη 1944, ο ΕΛΑΣ γράφει μια από τις ηρωικότερες σελίδες της πολεμικής του δράσης στην Εύβοια. Καταφέρει κύριο και συντριπτικό χτύπημα κατά των Γερμανών στην τοποθεσία Λαμπούσα, όπου εξοντώνεται μηχανοκίνητη φάλαγγα από 140 Γερμανούς, απ' τους οποίους ένας μόνο διέφυγε κατά τη διάρκεια της μάχης. Για τη μάχη αυτή ο ραδιοφωνικός σταθμός του Λονδίνου μετέδωσε σ' ολόκληρο τον κόσμο στο δελτίο ειδήσεων: "Εις την Εύβοια διεξάγεται μεγάλη μάχη των Γερμανών με δυνάμεις των ανταρτών. Η έκβασή της θα είναι μεγάλης σημασίας διά την απελευθέρωση της Ελλάδος". Και στις 8-9-44 ο ίδιος σταθμός μετέδωσε: "Εις την Εύβοια οι αντάρτες του ΕΛΑΣ εσημείωσαν αξιόλογον επιτυχία εξοντώσαντες ολοκληρωτικά γερμανική φάλαγγα, κινούμενη εκ Κύμης, εις τη θέση Λαμπούσα. Η εξ 150 περίπου ανδρών γερμανική δύναμις εξοντώθη. Λάφυρα περιήλθαν εις χείρας του ΕΛΑΣ και εκάησαν 10 αυτοκίνητα".
    Στη μάχη αυτή που οργανώθηκε και εκτελέστηκε από τη Διοίκηση του 3ου Τάγματος (Προκόπης και Θανάσης Τζάνος) πήραν μέρος επίλεκτα τμήματα με επικεφαλής τους Πολικό (Τσάκο Κ.) Επαμεινώνδα (Ηλία Γιάννη), Αχιλλέα (Σαρλή Δημήτρη) και Καντούρο Ευάγγελο, επικεφαλής των εφεδροελασιτών.
    Η μάχη ήταν σκληρή και πολύνεκρη και πέρασε από φάσεις δραματικές, ως την πάλη σώμα προς σώμα. Ο ηρωισμός των ανταρτών των εφεδροελασιτών και η αποφασιστική συμπαράσταση του λαού των γειτονικών χωριών, υπήρξαν συντελεστές της θριαμβευτικής νίκης. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΗΣ ΛΑΜΠΟΥΣΑΣ:
    ΓΕΡΜΑΝΟΙ: Αιχμάλωτοι σε καλή κατάσταση : 21 Αιχμάλωτοι τραυματίες : 16 Σύνολο αιχμάλωτοι : 37 Όλοι οι υπόλοιποι : Νεκροί.Την επομένη ο ΕΛΑΣ έστειλε συνεργείο να θάψει τους σκοτωμένους. Επικεφαλής ήταν ο Βασίλης Μπαχάρας, από το χωριό Άγ. Γιώργης, ανέφερε στο αρχηγείο του ΕΛΑΣ ότι οι σκοτωμένοι ήταν 79 και ότι μαζί με τους πολίτες των γύρω χωριών, άνοιξαν ομαδικούς τάφους και τους έθαψαν.
    Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960, συνεργείο από την Γερμανία ήρθε, τους ξέθαψε, πήρε τα οστά τους και τα πήγε στην Γερμανία.
    ΕΛΑΣ: 4 τραυματίες από τους οποίους ο Βασίλης Μήτρου τραυματίστηκε θανάσιμα. Το πρωτοπαλίκαρο του ΕΛΑΣ Βασίλης Μήτρου, από τα Χάνια Αυλωναρίου, με το ψευδώνυμο Γύφτος, έπαιρνε μέρος σε σαμποτάζ, και διάφορες άλλες επιχειρήσεις , όπως η ανατίναξη με ωρολογιακή βόμβα – βεντούζα ενός καταδιωκτικού σκάφους των Γερμανών στην παραλία της Κύμης και σε πολλά άλλα.
    Ο Βασίλης υπέκυψε στα τραύματά του στο Αυλωνάρι, όπου έγινε η ταφή του.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.

  • Ευβοϊκός 18/9/1944
  • Αξιοσημείωτο γεγονός είναι το λαμπρό κατόρθωμα του ΕΛΑΣ στον Ευβοϊκό που αιχμαλώτισε εξοπλισμένο γερμανικό μεταγωγικό τσιμεντόπλοιο 120 τόνων με 5 Γερμανούς και 7 ταγματασφαλίτες φορτωμένο με άλευρα όσπρια και άλλα εφόδια. Η επιτυχία αυτή του ΕΛΑΣ στις 18/9/1944 έλυσε σε μεγάλο βαθμό προβλήματα εφοδιασμού του ΕΛΑΣ και του πληθυσμού της περιοχής.

  • Αμάρυνθος (Βάθεια) 7/10/1944
  • Το πρώτο 10ήμερο του Οκτώβρη στη θαλάσσια περιοχή της Βάθειας και στη θέση Παλιοχώρια ήταν αραγμένο ένα γερμανικό πλοίο, το επισήμανε αγγλικό αεροπλάνο και το βομβάρδισε και αμέσως από την ξηρά άρχισαν να το χτυπούν οι ΕΛΑΣίτες. Το πλοίο έπιασε φωτιά και το πλήρωμα έπεσε στη θάλασσα. Οι ταγματασφαλίτες της Βάθειας επιτέθηκαν εναντίον των ανταρτών και σπεύσανε να βοηθήσουν τους Γερμανούς και να τους βγάλουν από τη θάλασσα.

  • Αλιβέρι 23/10/1944
  • Μάχη του Αλιβερίου στις 23/10/1944. Μετά τη νίκη της Λαμπούσας, στις 3 Σεπτεμβρίου 1944, οι αντάρτες οπλίστηκαν με θάρρος και νέο οπλισμό, ξεκουράστηκαν λίγο και η απόφαση επάρθη, ήταν καιρός να ξεμπερδεύουν και με το Αλιβέρι. Τα τμήματα του ΕΛΑΣ άρχισαν να μαζεύονται και να παίρνουν θέσεις γύρω από τα υψώματα του Αλιβερίου και όταν όλα ήταν έτοιμα, ο τηλεβόας άρχισε να καλεί τους αρχηγούς των ταγματασφαλιτών να έρθουν σε συννενόηση και να παραδοθούν χωρίς να πάθη ο κόσμος ζημιές, να μη χαθούν ανθρώπινες ζωές.
    Κυκλωμένο πια το Αλιβέρι από παντού, δεν υπήρχε σωτηρία, οι δυνάμεις των Ανταρτών είχαν κλείσει κάθε έξοδο, τα αστεία είχαν πια τελειώσει.
    Ο τηλεβόας από το Μεσονήσι ακούστηκε βαριά, αργά και καθαρά ήταν ο ίδιος ο Καπετάνιος του ΕΛΑΣ Θανάσης Τζάνος, απευθύνετο προς τους αρχηγούς των ταγματασφαλιτών και ειδικά στο Χρίστο Μεγαρίτη: "Χρίστο σου μιλάω εγώ ο Θανάσης, εγώ ο Θανάσης ο Τζάνος, ελάτε να συζητήσουμε την παράδοση, δεν θα πάθει κανείς τίποτε εκτός από τους δοσίλογους, και εκείνους που έχουν διαπράξει εγκλήματα, και προδοσίες. Γιατί να πάει ο κόσμος χαμένος, είστε περικυκλωμένοι από παντού, σου αφήνω καιρό νατο σκεφτείτε, την αυγή θα επιτεθούμε, και τότε θα είναι αργά". Ο Χρίστος Μαργαρίτης ήταν καθηγητής, λεβέντης και τον αγαπούσαν πολλοί νέοι που τους είχε κάνει φροντιστήρια, και σαν άνθρωπος ήταν καλός, πράγματι δεν είχε να πάθει τίποτε, αλλά δεν τον άφησαν άλλα καθάρματα να έρθει σε συνεννόηση. Και δυστυχώς η απάντηση ήταν βρισιές, και απειλές, κάτι ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ, και άλλες κουταμάρες.
    Εισβολή λοιπόν, είχε εξαντληθεί κάθε όριο υπομονής και υποχρέωσης, η διαταγή του Στρατηγείου να γίνεται προσπάθεια συνεννόησης, και αφού συμφωνούν στην παράδοση, να αφοπλίζονται, να κρατούνται οι πρωταίτιοι, και οι απλοί άνθρωποι να αφήνονται ελεύθεροι χωρίς να κακοποιηθεί κανείς, είχε εφαρμοστεί. Ο Στρατηγός Στέφανος Σαράφης ήταν σαφής, η εφαρμογή της διαταγής ήταν τέλεια εφαρμοσμένη, μαζί λοιπόν με τα ξερά θα καίγονταν και τα χλωρά. Και εδώ αυτό ακριβώς ένινε.
    Ξημέρωνε ποια, από μέσα μόνον βρισιές και ψευτοπαλληκαρισμοί ακούγονταν. Οι εκατέρωθεν δυνάμεις είχαν πάρει θέσεις, και στις πέντε το πρωί ακριβώς οι Σάλπιγγες από τρία σημεία έσχισαν άσπλαχνα τον αέρα, "προχωρείτε - προχωρείτε". Τα όπλα ποια είχαν τον λόγο, και άρχισαν να μιλούν τα όπλα.
    Βολές παντού, βολές όπλων μικρών, αραβίδων, βολές πολυβόλων, βολές του βαρέως ταχυβόλου που ήταν στημένο επάνω σε ένα φορτηγό αυτοκίνητο απέναντι στα Κοκκινάγια μέσα στο δρόμο, έτσι δέσποζε σε όλη τη μικρή τότε πόλη του Αλιβερίου, και έσπαζε κάθε αντίσταση. Χειριστής του ο Βλάσης Αγγελόπουλος από του Λόκα, χτυπούσε, χτυπούσε αλύπητα και αδιάκριτα, οι σφαίρες δεν κάνουν χάρες. Στο καμπαναριό του Αγίου Γεωργίου είχαν ένα πολυβόλο οι ταγματασφαλίτες, μόλις το επεσήμαναν γύρισε ο Βλάσης το ταχυβόλο, είχε το άτιμο κάτι βλήματα σαν παλούκι. Το πλακώνει και τότε άρχισε η μεγάλη καμπάνα να χτυπάει σα δαιμονισμένη. Νταν, νταν, νταν, με το ρυθμό του ταχυβόλου, που με τις ριπές των όπλων τις φωνές και τις βρισιές εκατέρωθεν, τις οιμωγές των ζώων, τα άγρια ουρλιαχτά των σκύλων, τις στριγκλιές φωνές των γυναικών, έκαναν μια ατμόσφαιρα άγρια, σκληρή, μακάβρια. Σε λίγο το πολυβόλο των ταγματασφαλιτών είχε σιγήσει. Το χωνί, ο τηλεβόας δηλαδή, φώναζε και παρότρυνε τους πολιορκημένους να παραδοθούν, δεν θα πάθαινε κανένας τίποτε, έστω και στην ύστατη στιγμή παραδοθείτε. Σας έχουμε αφήσει τον δρόμο για τον Άγιο Λουκά ανοιχτό, προχωρήστε προς τα εκεί, δεν θα σας πειράξει κανείς. Πράγματι μερικοί που δεν ένιωθαν ένοχοι και που είχαν και λίγο μυαλό άρχισαν να προχωρούν προς τον Άγιο Λουκά, άλλοι με τα όπλα τους στον ώμο βέβαια, άλλοι άοπλοι, τα είχαν πετάξει τα έρημα. Αυτοί πράγματι δεν έπαθαν τίποτε, ήταν ανθρωπάκια παρασυρμένα, φουκαράδες, θύματα των ολίγων παλιάνθρωπων.
    Η αντίσταση των αμυνόμενων άρχισε να κάμπτεται, οι αντάρτες εισχωρούσαν στην πόλη από παντού, Οι ταλαίπωροι τσολιάδες άρχισαν να παραδίδονται, τους μάζευαν, τους έπαιρναν τα όπλα, και τους κρατούσαμε σε κάποιο κατώγι.
    Είχε μείνει μόνο το κέντρο, ένα πολυβόλο στην πλατεία και ακριβώς στη στροφή, εκεί που είναι το κτίριο Μιλτιάδη Λεβέντη, ανθίστατο ακόμα. Οι άλλοι την είχαν κοπανήσει και είχαν και είχαν κρυφτεί σε διάφορα κατώγια ή ανύποπτα μέρη μέχρι να ιδούν τι θα γίνει, περίμεναν σε κάποιο θαύμα. Οι ένοχοι είχαν χαθεί και κάτι χαζοπούλια αμύνονταν, ναι χωρίς να ξέρουν γιατί, χωρίς κανένα φόβο να πάθουν κάτι.
    Ανεύθυνοι άνθρωποι, και τότε ακούστηκε η τραχιά και στεντόρεια φωνή του Καπετάν Τσιτσαίου.
    Παραδοθείτε ηλίθιοι θα πάτε τσάμπα, είμαι ο Κώστας ο Αργύρης. Δεν θα σας πειράξομε, εσείς τι φταίτε;
    Αντί να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία, ο βλάκας ο πολυβολητής έριξε μια ριπή, που παρ’ ολίγο να τους χτυπήσει. Είχαν μόνοι τους αποφασίσει για το χαμό τους, αυτή ήταν η τελευταία τους ριπή, το κύκνειο άσμα τους. Μια ομάδα που είχε προχωρήσει και φθάσει εκεί που είναι τώρα ο φούρνος του Κρόκου, με πολυβολητή τον Μάριο τον Ιταλό, είδε τη σκηνή και ο Μάριος ενήργησε αμέσως και επιτυχώς. Δίνει μια βουτιά πέφτει στη μέση του δρόμου, και ταυτοχρόνως, και ακαριαίως βάλει με το πολυβόλο μια συνεχή βολή.
    Αυτό ήταν….
    Το πολυβόλο της πλατείας σίγησε, ο πολυβολητής ήταν νεκρός. Ο τρομερός Ιταλός είχε περάσει τις σφαίρες από την πολεμίστρα, από την οπή που περνούσε το πολυβόλο τους, η κάννη του πολυβόλου τους, τέρμα λοιπόν. Το Αλιβέρι είχε πέσει, παραδόθηκαν και οι τελευταίοι. Μια ομάδα είχε προσπαθήσει να φύγει προς τη Βάθεια, μα τους γάζωσαν. Μεταξύ των νεκρών ήταν και ο Μεγαρίτης, πατέρας του Χρίστου, και του Σταύρου Μεγαρίτη. Η μάχη σταμάτησε τα όπλα εσίγησαν.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.

  • Κακιά Σκάλα 15/11/1944
  • Στις 15-11-1944 στη μία μετά το μεσημέρι η Γερμανική μηχανοκίνητη φάλαγγα από 15 αυτοκίνητα με αυτόματα όπλα , πολυβόλα , αντιαρματικά πυροβόλα κι από 120 – 150 άντρες φτάνει στις οργανωμένες θέσεις των ανταρτικών τμημάτων.
    Η διάταξη των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, που διαθέτει τρία πολυβόλα Σαϊντετιέν και ατομικό οπλισμό χωρίς ολμίδια καμπύλης τροχιάς (είχαν σταλεί στη Στερεά Ελλάδα για τις εκεί ανάγκες), ήταν η ακόλουθη: στη δεξιά πτέρυγα (από την πλευρά προς τη Χαλκίδα) είχε στηθεί το ένα πολυβόλο που το χειριζότανε ο αντάρτης Κώστας Κυριαζής (Καραϊσκάκης) από το χωριό Πολιτικά. Στην αριστερή πτέρυγα (από την πλευρά προς το Αλιβέρι) όπου είχε αναπτυχθεί το υπό τον Παναγιώτη Μαμά (Φιλόλαος) τμήμα, είχε στηθεί το δεύτερο πολυβόλο με χειριστή τον αντάρτη Σπύρο Κουρόζο από το χωριό Πάλιουρα. Επικεφαλής της διμοιρίας που είχε ταχθεί εκεί ήταν ο λοχίας Θανάσης Καρλατήρας (Μαυροβουνιώτης) από τους Στρόπωνες. Προς το τέλος της αριστερής πτέρυγας ήταν μία μικρή γέφυρα που είχε «υπονομευτεί» με εκρηκτικές ύλες για να ανατιναχθεί μόλις η γερμανική φάλαγγα θα βρισκόταν στη «ζώνη» ώστε να εγκλωβιστεί μέσα στο χώρο. Η «υπονόμευση» είχε ανατεθεί στο Δημ. Μπιλίρη που είχε παρόμοιες εμπειρίες από τα οχυρά της Μακεδονίας πριν από την Κατοχή. Οι άντρες του ΕΛΑΣ που είχαν στήσει ενέδρα εκεί, περίμεναν επτά εικοσιτετράωρα τον ερχομό των Γερμανών.
    Όταν η γερμανική φάλαγγα πλησιάζει μπροστά από τις θέσεις της δεξιάς πτέρυγας, άρχισε να χτυπά το πολυβόλο Καραϊσκάκη εναντίον της, καθώς επίσης το πολυβόλο του Κουρόζου και η άλλη δύναμη των ανταρτών με ομαδικά πυρά. Τα πρώτα γερμανικά αυτοκίνητα κινήθηκαν να βγουν από τη ζώνη του δρόμου που εβαλόταν, πέρασαν τη γέφυρα, που δεν ανατινάχτηκε και οι Γερμανοί έστησαν το πρώτο αντιαρματικό πυροβόλο. Τα άλλα αυτοκίνητα με το άλλο αντιαρματικό έμειναν έξω από τη βαλλόμενη ζώνη και οι Γερμανοί έστησαν το άλλο τους πυροβόλο που κι αυτό άρχισε να βάλλει κατά των δυνάμεων του ΕΛΑΣ. Η μάχη κράτησε από τη μία το μεσημέρι μέχρι το βράδυ. Κατά τις νυχτερινές ώρες οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ υποχώρησαν προς το μοναστήρι Αγιάς και τη Σέττα.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.

  • Στενή Δίρφυος 18/11/1944
  • Στην Κ. Εύβοια τώρα απομένει η ισχυρή φρουρά της Στενής που κι αυτή στο τέλος εγκαταλείπεται ύστερα από επίθεση ανταρτών. Έτσι στη Στενή, ελεύθερη πια από Γερμανούς και ταγματασφαλίτες εγκαταστήθηκε ξανά ο Σ.Δ. του Συντάγματος, αλλά θα χρειαστεί να την υπερασπιστούν με σκληρές μάχες αργότερα οι Ελασίτες και οι Επονίτες του Φώτου (Ευαγγελάτου).
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.



Αν σας άρεσε το άρθρο, μπορείτε να το διαδώσετε

ή να το εκτυπώσετε (Εκτύπωση)

Υποστηρίξτε την σελίδα μας στο Facebook
κάνοντας "κλικ" στον παρακάτω σύνδεσμο, ευχαριστούμε.



ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ
Στείλτε ιδέες, προτάσεις, κριτικές για τον ιστότοπό μας.


© Copyright 2017 Εθνική Αντίσταση - ΔΣΕ - All Rights Reserved