Η Εθνική Αντίσταση στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη



Εισαγωγή:
Μετά την ελληνική συνθηκολόγηση τον Απρίλιο του 1941, η ναζιστική Γερμανία παραχώρησε τις περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας ανατολικά του Στρυμόνα και της Θράκης στη Βουλγαρία με την οποία είχε συνάψει σύμφωνο συμμαχίας.
Με την ανοχή της Γερμανίας, η Βουλγαρία ενσωμάτωσε τις περιοχές αυτές στο βουλγαρικό κράτος επιχειρώντας τον πλήρη εκβουλγαρισμό τους. Το ίδιο διάστημα η Σοβιετική Ένωση αντιμετώπιζε την επίθεση της Γερμανίας και έκανε έκκληση προς όλα τα κομμουνιστικά κόμματα των κατεχόμενων χωρών να οργανώσουν αντικατοχικές ενέργειες.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ ήδη από το καλοκαίρι του 1941 οργάνωσε ανταρτικές ομάδες που τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου πέρασαν στην ένοπλη δράση. Σημαντικότερη ωστόσο δραστηριότητα ανέπτυξαν οι κομμουνιστικές οργανώσεις της Δράμας που οργάνωσαν μεγάλης κλίμακας ανταρτικές επιθέσεις που έλαβαν χώρα στις 28 Σεπτεμβρίου.
Η αντίδραση των βουλγαρικών αρχών ήταν άμεση και η «εξέγερση της Δράμας», όπως έμεινε γνωστή, πνίγηκε στο αίμα. Πάνω από 2140 υπήρξαν τα θύματα με βάση την εξαντλητική έρευνα του Δημήτρη Πασχαλίδη που έχει δημοσιευτεί σε ειδική μελέτη μας.
Έκτοτε, η βουλγαρική κατοχή κατέστη ακόμη σκληρότερη. Για τον λόγο αυτό, η ανάπτυξη του αντιστασιακού κινήματος στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη καθυστέρησε σχετικά με άλλες περιοχές και έπρεπε να φτάσουμε το φθινόπωρο του 1943 για να συγκροτηθούν οργανώσεις του ΕΑΜ και το 26ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ στο οποίο αρχικά συμμετείχαν και Πόντιοι καθώς και άλλοι ανεξάρτητοι οπλαρχηγοί ενώ ενισχύθηκε με Βρετανούς συνδέσμους αξιωματικούς και ρίψεις υλικών.
(Από το βιβλίο του Τάσου Χατζηαναστασίου, Αντάρτες και Καπετάνιοι)



Χρονικό της Αντίστασης:

  • Ξάνθη 1941
  • Στην Ξάνθη, η τοπική οργάνωση, εκμεταλλευόμενη την εγκατάλειψη των δημόσιων υπηρεσιών από τους κρατικούς υπαλλήλους που ήταν στην πλειοψηφία τους -όπως και σε ολόκληρη την βόρειο Ελλάδα- "παλαιοελλαδίτες", κατόρθωσε να πάρει τα στοιχεία με τα χρέη των αγροτών και να τα κάψει μαζί με τα στοιχεία για τους διωκόμενους κομμουνιστές από το καθεστώς Μεταξά. Επίσης, πήρε όπλα από τους σταθμούς χωροφυλακής και επέβαλε την τάξη πριν από την είσοδο των Γερμανών στην πόλη.

  • Πετράδες - Πύθιο 1941
  • Οι κοµµουνιστές του Έβρου από την πρώτη µέρα της Κατοχής στην Αντίσταση.
    Χαρακτηριστική περίπτωση αυθόρµητης αντιστασιακής δράσης από την πλευρά των κοµµουνιστών του Έβρου αποτελεί αυτή της περιφέρειας Διδυµοτείχου και συγκεκριµένα των χωριών Πύθιο και Πετράδες όπου δρούσαν οι κοµµουνιστές Πασχάλης Μπούρας και Γιώργος Δρατζίδης οι οποίοι την περίοδο της µεταξικής δικτατορίας όχι µόνο είχαν καταφέρει να αποφύγουν τη σύλληψη αλλά και είχαν κατορθώσει να δηµιουργήσουν παράνοµη οργάνωση νεολαίας. Μετά την κατάρρευση του µετώπου και την εγκατάλειψη της περιοχής από τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές, οι Μπούρας και Δρατζίδης ανέλαβαν οι ίδιοι πρόεδροι των κοινοτήτων στο Πύθιο και τους Πετράδες. Μετά από έναν µήνα περίπου οι γερµανικές Αρχές τους συνέλαβαν και τον µεν Μπούρα τον εκτέλεσαν τον δε Δρατζίδη τελικά τον αποφυλάκισαν µετά από παρέµβαση των συγχωριανών του.
    Το γεγονός ότι η δράση των δύο κοµµουνιστών δεν είχε ατοµικό χαρακτήρα αλλά στηριζόταν από τους χωρικούς φαίνεται από το γεγονός ότι στην περιοχή αυτή δηµιουργήθηκε ο πρώτος πυρήνας της ένοπλης αντίστασης στον νοµό Έβρου.

  • Παγγαίο Μάης 1941
  • Στο Παγγαίο ανέβηκε, επίσης, στα µέσα Μαΐου µία οµάδα εφτά ενόπλων κοµµουνιστών από το Ποδοχώρι Καβάλας µε αρχηγό τον Κώστα Παπακωνσταντίνου χωρίς όµως να έχει σύνδεση µε κάποια καθοδήγηση.
    Ολόκληρο το καλοκαίρι έµειναν στο βουνό και τους τροφοδοτούσε ο συγχωριανός τους βοσκός και µετέπειτα αντάρτης του ΕΛΑΣ και του Δηµοκρατικού Στρατού Ελλάδος (ΔΣΕ), Βαγγέλης Παπούλιας.
    προΕΛΑΣίτικες ένοπλες ομάδες.

  • Ανταρτοομάδα Παγγαίου
  • Στις 19 Μάη 1941, στη στρούγκα του Παπούλια, που βρισκόταν στη νοτιοδυτική πλευρά του Παγγαίου, πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική συγκέντρωση της πρώτης ανταρτικής ομάδας που εμφανίστηκε σε όλη τη χώρα, και η οποία αποτελούνταν από εννέα αντάρτες, με επικεφαλής τον Κώστα Παπακωνσταντίνου.
    προΕΛΑΣίτικες ένοπλες ομάδες.

  • Όρη Λεκάνης Ιούλης-Αύγουστος 1941
  • Με ευθύνη του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ της περιοχής, στα µέσα Ιουλίου ή στις αρχές Αυγούστου, σχηματίστηκε η ομάδα του βορειοδυτικού Τσαλ-Νταγ (Όρη Λεκάνης) αρχικά δύναµης 70-75 ανδρών. Αρχηγός της οµάδας ήταν ο Μιχάλης Γεωργιάδης (Σπάρτακος) από το Νικηφόρο και υπαρχηγός ο Πέτρος Παστουρµατζής (Κίτσιος) από τη Δράμα.
    ΠροΕΛΑΣίτικες ένοπλες ομάδες.

  • Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ 28/9/1941
  • Κάτοικοι πολλών χωριών της Δράμας με επικεφαλής τους κομμουνιστές εξεγείρονται κατά των βουλγάρων φασιστών. Πάνω από 2.000 ένοπλοι απελευθερώνουν το Δοξάτο και τα γύρω χωριά. Οι βουλγαρικές δυνάμεις κατοχής αντιδρούν με ισχυρές δυνάμεις. Παρά την ηρωική αντίσταση αναγκάζονται να υποχωρήσουν στα γύρω βουνά. Τότε ξεσπά μια πραγματική σφαγή αμάχων. Πάνω από 3.000 πατριώτες εξοντώθηκαν από τους κατακτητές στην Δράμα, το Δοξάτο και τα γύρω χωριά. Η λαϊκή εξέγερση ήταν μια πρόωρη ενέργεια. Η Κ.Ο. Δράμας πίστεψε στις δόλιες φήμες περί εξέγερσης αντιφασιστών στην Βουλγαρία και έριξε το σύνθημα της ένοπλης εξέγερσης.
    Περισσότερα: Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΜΑΣ

  • Δοξάτο 28/9/1941
  • Η πρώτη επίθεση των ανταρτών εκδηλώθηκε στο Δοξάτο γύρω στις 9 το βράδυ της 28ης Σεπτεµβρίου 1941. Οι 28 αντάρτες που είχαν έρθει από τα ληµέρια του Τσάλ-νταγ και είχαν επικεφαλής τον έφεδρο ανθυπολοχαγό, δικηγόρο Χρήστο Καλαϊτζίδη από το Νικηφόρο Δράµας, ενώθηκαν µε την οµάδα του χωριού κι από κοινού επιτέθηκαν στο σταθµό χωροφυλακής του Δοξάτου. Οι Βούλγαροι ωστόσο είχαν αντιληφθεί τους αντάρτες και είχαν ειδοποιήσει τις Αρχές της Δράµας. Στο χωριό έσπευσε τότε ο νοµάρχης Δράµας, Βασίλ Γκεοργκίεφ, µε 16 χωροφύλακες οι οποίοι δέχτηκαν καταιγισµό πυρών αλλά κατάφεραν να εισέλθουν στο κτίριο. Άρχισε µάχη και τελικά οι αντάρτες πυρπόλησαν τον σταθµό εξαναγκάζοντας τους πολιορκηµένους Βούλγαρους να κάνουν έξοδο προκειµένου να σωθούν από τις φλόγες. Ο ίδιος ο νοµάρχης γλίτωσε µε τραύµατα στα δυο του πόδια καθώς πήδηξε από το παράθυρο του δευτέρου ορόφου και κρύφτηκε µαζί µε άλλους σε παρακείµενη αποθήκη µε καλαµπόκια από όπου εξήλθε το επόµενο πρωί κι αφού είχαν αποχωρήσει οι αντάρτες. Στη συµπλοκή σκοτώθηκαν συνολικά 8 Βούλγαροι χωροφύλακες κι ο συνεργάτης τους από την περιοχή της Καστοριάς, Χρήστος Πετρίδης, γνωστός ως «Μπαµπάνης», ενώ από τους αντάρτες σκοτώθηκε ο δεκαεπτάχρονος Θεοχάρης Τσερπίσταλης ή Κοκάρης από τη Χωριστή Δράµας. Μετά την εκπόρθηση του σταθµού χωροφυλακής, οι αντάρτες έσπευσαν να αποµακρυνθούν από το χωριό και να επιστρέψουν στα ληµέρια του Τσάλ-νταγ αφήνοντας µάλιστα πίσω τους το πτώµα του νεαρού Θεοχάρη. Διακόσιοι περίπου κάτοικοι της κωµόπολης ακολούθησαν τους αντάρτες στο βουνό φοβούµενοι τα αντίποινα που δεν άργησαν να ξεσπάσουν.
    ΠροΕΛΑΣίτικες ένοπλες ομάδες.

  • Έβρος 6/8/1942
  • Στον Έβρο εμφανίζεται η πρώτη ανταρτική ομάδα.

  • Κορνοφωλιά 6/9/1942
  • Κάτοικοι του χωριού Κορνοφωλιά Σουφλίου αφοπλίζουν απόσπασμα της χωροφυλακής που ήρθε να κατάσχει την σοδειά τους για λογαριασμό των Γερμανών.

  • Νέος Πύργος 3/12/1942
  • Με προδοσία ο Γερμανοί κυκλώνουν στο χωριό Πύργος του Έβρου 3 ΕΛΑΣίτες σε ένα σπίτι. Οι ΕΛΑΣίτες, Χ. Σταυρακάκης, Η. Φαρμάρας και Γ. Αθανασιάδης αρνούνται να παραδοθούν και πέφτουν πολεμώντας ως την τελευταία τους πνοή. Οι Γερμανοί εκτελούν και την νοικοκυρά του σπιτιού Γιαννούλα Μαυρουδή.

  • Μαρώνεια 1943
  • Μόνο στη Μαρώνεια, η τοπική κομμουνιστική οργάνωση συγκρότησε ένοπλη ομάδα η οποία στη διάρκεια του 1943 μετακινήθηκε στη γερμανοκρατούμενη ζώνη του Έβρου, ενώ στην περιοχή παρέμεινε μόνο ένα μικρό τμήμα του εφεδρικού ΕΛΑΣ.

  • Κάτω Βροντού 8/11/1943
  • Στις 7 Νοεμβρίου έγινε η πρώτη σύγκρουση του ΕΛΑΣ με τις βουλγαρικές δυνάμεις στην περιοχή του Μενοικίου. Βουλγαρικό τμήμα χωροφυλακής που έκανε εκκαθαριστική επιχείρηση αποκρούστηκε στη θέση “Παπά-Τσεσμέ” ενώ ένα μεγαλύτερο εχθρικό τμήμα αποκρούστηκε την επομένη στην Κάτω Βροντού. Αναφέρεται ένας νεκρός του ΕΛΑΣ ο Βασίλης Σαρηγιαννίδης ή Νούσκαλης ενώ, κατά τις ελληνικές πηγές, οι απώλειες των Βουλγάρων ήταν τέσσερις νεκροί και έξι τραυματίες.

  • Μενοίκιο όρος 4/12/1943
  • Ρίψεις έγιναν στις 4 Δεκεμβρίου σε οροπέδιο της ΒΔ πλευράς του Μενοικίου προς την Κάτω Βροντού Σερρών. Στην επιχείρηση συμμετείχαν και οι αντάρτες του Παντελή Παπαδάκη, που συνεργάζονταν ως τότε με τον ΕΛΑΣ. Οι ρίψεις όμως δεν έγιναν σωστά και έτσι πολλά αλεξίπτωτα έπεσαν στους πρόποδες του βουνού και σε χαράδρες από όπου οι αντάρτες δεν μπορούσαν να τα ανασύρουν. Στο μεταξύ είχαν κινητοποιηθεί ο βουλγαρικός στρατός και η χωροφυλακή οι οποίοι επιτέθηκαν κατά των ανταρτών. Επακολούθησε διήμερη μάχη κατά την οποία οι Βούλγαροι κατάφεραν να πάρουν το μεγαλύτερο μέρος του οπλισμού καθώς και τον ασύρματο που είχε ριχτεί. Ο κύριος όγκος των ανταρτών αναγκάστηκε να συμπτυχθεί στο ύψωμα της Δραγάνας ενώ μικρότερα τμήματα έμειναν στα περάσματα του βουνού και κατάφεραν να κρατήσουν τους επιτιθέμενους. Την τρίτη μέρα κινητοποιήθηκαν μεγαλύτερες δυνάμεις βουλγαρικού στρατού κι έτσι το μεν “τμήμα Μπόζ-Νταγ” του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον Σουγιουτζόγλου εγκατέλειψε το Μενοίκιο και πέρασε στη δυτική πλευρά του Στρυμόνα στη Μαυροθάλασσα, οι δε αντάρτες του Παπαδάκη διέφυγαν προς τα υψώματα της Μικρόπολης Δράμας και από εκεί πέρασαν στο Φαλακρό προς τα λημέρια τους. Οι ελληνικές πηγές κάνουν λόγο για μεγάλες απώλειες των Βουλγάρων (107-110 νεκροί και τραυματίες) ενώ από ελληνικής πλευράς αναφέρεται ένας νεκρός, ο Αντώνης Βλάχος ή Σκρίτζαλης.

  • Τσαλ Νταγ 1/1/1944
  • Την Πρωτοχρονιά του 1944, διαπράχθηκε στα βουνά της Δράμας ένα αποτρόπαιο ομαδικό έγκλημα από συμμορίες ακροδεξιών, υπό τις διαταγές ενός βρετανού ταγματάρχη, του Μίλερ, ο οποίος μάλιστα ήταν και σύνδεσμος στην Ελλάδα του Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής. Ήταν η σφαγή σε μία χαράδρα του Τσαλ-Νταγ των ανταρτών του τμήματος «Ρήγας Φεραίος» του ΕΛΑΣ.
    Πρόκειται για ένα ύπουλο κι απάνθρωπο έγκλημα, μία πραγματική παγίδα θανάτου, που σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε από τις εθνικιστικές ομάδες του Αντώνη Φωστηρίδη (Αντών Τσαούς), σε συνεργασία με τους Άγγλους, που έγινε με τον ερχομό του 1944, την 1η Ιανουαρίου στα βουνά της Λεκάνης (Τσαλ-Νταγ) και στην οποία έχασαν με φριχτό τρόπο τη ζωή τους 17 ηρωϊκοί ΕΛΑΣίτες αντάρτες.
    Περισσότερα: Ματωμένη Πρωτοχρονιά στο Τσαλ Νταγ.

  • (Μποζ – Νταγ) 8/1/1944
  • Τμήμα του ΕΛΑΣ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης δίνει σκληρές μάχες επί 3 μέρες στις ραχώδεις κορυφές του Μποζ – Νταγ αποκρούοντας την επίθεση 1500 Βουλγαροφασιστών.

  • ΜΕΝΟΙΚΙΟ 8/1/1944
  • Το “τμήμα ΕΛΑΣ Μπόζ-Νταγ” δέχθηκε επίθεση από βουλγαρικές δυνάμεις στις 8 Ιανουαρίου στο Μενοίκιο. Τα τμήματα αυτά που είχαν παραμείνει στο Μενοίκιο είχαν ενισχυθεί με νέες δυνάμεις τις αμέσως προηγούμενες μέρες που είχαν ως επικεφαλής τον Δημήτρη Χαρισιάδη (Καραϊσκάκης) και η συνολική τους δύναμη έφτανε τους 150 περίπου άνδρες, ανάμεσα στους οποίους καταλεγόταν και μία διμοιρία σαράντα ανταρτών της ΕΠΟΝ. Οι αντάρτες απέκρουσαν την επίθεση ενώ τη νύκτα αποσύρθηκαν σε φυσικά οχυρές θέσεις ανάμεσα στα χωριά Άγιο Πνεύμα και Εμμανουήλ Παπά Σερρών. Εκεί παρέμειναν χωρίς τροφή και νερό ως τις 12 του μήνα όταν κατόρθωσαν να συμπτυχθούν χωρίς απώλειες στην περιοχή των υψωμάτων του Αηδονοχωρίου δυτικά του Στρυμόνα.

  • Ξυλαγανή 1944
  • Στη διάρκεια του 1944 συγκροτήθηκε ανταρτική ομάδα στην Ξυλαγανή Κομοτηνής από 30 περίπου νέους του χωριού η οποία είχε έρθει σε επαφή με τον ΕΛΑΣ στον Έβρο και ζητούσε τρόπο να βγει στο βουνό. Η κίνηση αυτή προδόθηκε και οι Βούλγαροι την κατέπνιξαν εν τη γενέσει της. Συνέλαβαν 27 από τους νέους της Ξυλαγανής και τους εκτέλεσαν σε έναν λόφο 1 χλμ. έξω από το χωριό.

  • 11/1/1944 περιοχή Δράμας
  • Ο Αντων Τσαούς αρχηγός της προδοτικής ΠΑΟ Ανατολικής Μακεδονίας αιχμαλωτίζει με δόλο, ύστερα από υπόδειξη του Άγγλου πράκτορα Μίλερ, και δολοφονεί με τσεκούρια τον αξιωματικό του ΕΛΑΣ Άγη και άλλους 8 ΕΛΑΣίτες.

  • Ξάνθη Φλεβάρης 1944
  • Η πρώτη ανταρτική ομάδα του ΕΛΑΣ στην περιοχή της Ξάνθης δημιουργείται το Φεβρουάριο του 1944 και αποτελεί το 4ο τάγμα του 26ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης. Η δράση του τάγματος που είχε στρατολογήσει και ορισμένους Πομάκους αφορούσε κυρίως την εμψύχωση των κατοίκων των χωριών, ενώ για την εξασφάλιση των αναγκαίων έκανε επιδρομές στο βουλγαρικό έδαφος.

  • Σολού-Ντερέ 2/4/1944
  • βουλγαρική επίθεση εκδηλώθηκε στις 2 Απριλίου πρώτα στο ΣολούΝτερέ κι ενώ στο μοναστήρι της Εικοσιφοίνισσας επρόκειτο να διεξαχθεί η Α΄ Συνδιάσκεψη της ΕΠΟΝ Παγγαίου και είχαν συγκεντρωθεί αντιπρόσωποι των οργανώσεων της περιοχής καθώς και τα καθοδηγητικά στελέχη, Γιώργης Ερυθριάδης (Πέτρος) και Γιώργος Τσαρουχάς. Η επίθεση στο Σολού-Ντερέ αποκρούστηκε αλλά τη μεθεπόμενη οι βούλγαροι κινητοποίησαν μεγάλες δυνάμεις και από πολλές πλευρές κύκλωσαν το Παγγαίο με βασικό στόχο το μοναστήρι της Εικοσιφοίνισσας όπου βρίσκονταν πολίτες και αντάρτες. Τα τμήματα του ΕΛΑΣ που είχαν διασπαστεί σε πολλά μικρότερα προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τον κλοιό καταδιωκόμενα από τις ισχυρές βουλγαρικές δυνάμεις που έβαλαν συνεχώς εναντίον τους. Τελικά, μετά από διήμερη καταδίωξη και μικροσυμπλοκές όπου πήραν μέρος όλα τα τμήματα του Παγγαίου, οι περισσότεροι αντάρτες κατάφεραν να περάσουν στο Σύμβολο όπου βρήκαν ασφάλεια και τρόφιμα ενώ άλλοι κατέφυγαν στην γερμανοκρατούμενη περιοχή Δ του Στρυμόνα.
    Επίσης, οι περισσότεροι αντιπρόσωποι της ΕΠΟΝ και του ΕΑΜ κατάφεραν να επιστρέψουν με ασφάλεια στα χωριά τους. Το σύνολο των απωλειών του ΕΛΑΣ ήταν επτά νεκροί αντάρτες και δεκαεπτά τραυματίες. Νεκροί αναφέρονται οι: Βασίλης Γκόγκογλου, Γιάννης Μέμτσας και Χαριζάνης Πασαλής από το Ροδολίβος, Κύριλλος Φωτιάδης από την Ηλιοκώμη, Αβραάμ Κουτσίδης και Ιωάννης Χαλάτσης από την Κρηνίδα ενώ δε γνωρίζουμε το όνομα του έβδομου νεκρού. Ανάμεσα στους τραυματίες ήταν και ο αξιωματικός του ΕΛΑΣ, Επαμεινώνδας Σαριδάκης (Ψηλορείτης), που διέφυγε τον βουλγαρικό κλοιό και μαζί με άλλους στη Δ πλευρά του Στρυμόνα. Στη Δ πλευρά του Στρυμόνα πέρασε και η “διμοιρία Μπαλαμούρη”.

  • Λουτρός - Δίκαια 25/5/1944
  • Δυνάμεις του ΕΛΑΣ ανατινάζουν τις γέφυρες στα Δίκαια και το Λουτρό στον Έβρο.

  • Πλαταμώνας τέλη Ιουλίου του 1944
  • Η Μάχη στον Πλαταμώνα (Καβάλας) ή μάχη στο Ολατζάκ πραγματοποιήθηκε στα τέλη Ιουλίου του 1944 μεταξύ των αντιστασιακών του ΕΛΑΣ και του Βουλγαρικού στρατού κατοχής. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ ήταν υποσιτιζόμενες και κακά εξοπλισμένες, αλλά με εντολή του Λοχαγού Κωνσταντάρα επιτέθηκαν στις υπέρτερες Βουλγαρικές δυνάμεις τις οποίες και αιφνιδίασαν. Η μάχη κράτησε πέντε ώρες, με αρκετές απώλειες για τον Βουλγαρικό στρατό. Αν τμήμα του ΕΛΑΣ δεν είχε δράσει βεβιασμένα θα είχε εξοντωθεί όλος ο Βουλγάρικος λόχος. Η μάχη ήταν η μεγαλύτερη του ΕΛΑΣ της Ανατολικής Μακεδονίας.

  • Όρη Λεκάνης (Τσάλ-νταγ) Αύγουστος 1944
  • Στις αρχές Αυγούστου 1944 οι βουλγαρικές δυνάµεις ενέτειναν τις προσπάθειές τους προκειµένου να διαλύσουν τους αντάρτες. Στις 10 του µήνα κύκλωσαν το Τσάλ-νταγ, όπου βρισκόταν η έδρα του 26ου Συντάγµατος ΕΛΑΣ ανατολικής Μακεδονίας. Στην επιχείρηση χρησιµοποιήθηκε πυροβολικό ενώ αεροπλάνα έκαναν αναγνωριστικές πτήσεις για να εντοπίσουν τις θέσεις των ανταρτών που άρχισαν να ταλαιπωρούνται από την πείνα. Το δεύτερο τάγµα διασκορπίστηκε ενώ το τέταρτο έδωσε τις επόµενες µέρες τέσσερις συγκρούσεις και κατάφερε να ξεφύγει από τον κλοιό και να καταφύγει στο δάσος του Κοτζά-ορµαν. Στο µεταξύ οι βουλγαρικές δυνάµεις εγκαταστάθηκαν στο βουνό µε αποτέλεσµα οι αντάρτες που είχαν εγκλωβιστεί σε αυτό να µην έχουν πρόσβαση ούτε στο νερό. Το δεύτερο τάγµα και η διοίκηση του Συντάγµατος χωρισµένο σε µικρές οµάδες επεχείρησε να περάσει από το Τσάλ-νταγ στο Παγγαίο µέσα από την πεδιάδα των Φιλίππων όπου έπεσε σε διαδοχικές ενέδρες. Ο υπασπιστής του Συντάγµατος, έφεδρος ανθυπολοχαγός Στέργιος Βαλιούλης περιγράφει στο επίσηµο ηµερολόγιο της µονάδας του την απελπιστική θέση στην οποία βρέθηκε αυτός και άλλοι εννιά σύντροφοί του στις 21 Αυγούστου όταν βρέθηκαν αποκοµµένοι και νηστικοί στην αφιλόξενη πεδιάδα.
    Σίγουρος ότι θα τους εντοπίσουν και θα τους εκτελέσουν, τελειώνει την καταγραφή εκείνης της ηµέρας στο ηµερολόγιο γράφοντας: «Ζήτω η Ελλάδα µας, ζήτω το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, ζήτω ο ελληνικός λαός και η Λαϊκή Δηµοκρατία» ενώ την εποµένη σηµειώνει:
    «είµαστε βέβαιοι πως δεν πρόκειται να γλιτώσουµε στο τέλος αλλά εφόσον ζούµε ελπίζουµε». Τελικά, η µικρή οµάδα του Βαλιούλη καθώς και τα περισσότερα τµήµατα του δευτέρου τάγµατος και του λόχου διοικήσεως έφτασαν ασφαλείς στο Παγγαίο. Οι αντάρτες ήταν σε κακή κατάσταση από τις στερήσεις και ορισµένοι είχαν πάθει τύφλωση από την αβιταµίνωση τόσων ηµερών. Στη διάρκεια των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων του Αυγούστου σκοτώθηκαν 14 αντάρτες, ανάµεσά τους κι ο αξιωµατικός Επαµεινώνδας Σαριδάκης (Ψηλορείτης) που έπεσε σε ενέδρα στο Τσάλ-νταγ στις 14 Αυγούστου και ο ιερέας του Συντάγµατος Παντελής Σαρατσίδης (Παπαφλέσσας) που σκοτώθηκε πολεµώντας στις 21 του ίδιου µήνα ενώ η οµάδα του επιχειρούσε να διασπάσει τον κλοιό και να περάσει προς το Παγγαίο. Να σηµειωθεί ότι ο Στέργιος Βαλιούλης, που ήταν ένας δηµιουργικός πνευµατικός άνθρωπος, πέθανε από καρδιακή προσβολή στη διάρκεια συνέντευξής του για την Εθνική Αντίσταση σε τηλεοπτικό συνεργείο της ΕΡΤ το 1986.

  • Σπήλαιο 23/8/1944
  • Το 81ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ στις 23.8.1944 απέκρουσε γερμανική επίθεση στο χωριό Σπήλαιο Ορεστιάδας.

  • Διδυμότειχο 29/8/1944
  • Απελευθερώνεται το Διδυμότειχο από τον ΕΛΑΣ. Πιάστηκαν 115 αιχμάλωτοι. Δεκάδες σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν. 60 γερμανοί πνίγηκαν προσπαθώντας να περάσουν το ποτάμι προς την Τουρκία. Ολόκληρη αμαξοστοιχία με πυρομαχικά και τρόφιμα περιήλθε στον ΕΛΑΣ.
    Περισσότερα:Η απελευθέρωση του Εβρου.

  • Η απελευθέρωση του Εβρου 3/9/1944
  • Η απελευθέρωση του Εβρου απ' τη γερμανική κατοχή.
    Περισσότερα:Η απελευθέρωση του Εβρου.

  • Αλεξανδρούπολη 12/9/1944
  • Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Αλεξανδρούπολη.
    Περισσότερα:Η απελευθέρωση του Εβρου.

  • Καβάλα 13/9/1944
  • Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Καβάλα.



Αν σας άρεσε το άρθρο, μπορείτε να το διαδώσετε

ή να το εκτυπώσετε (Εκτύπωση)

Υποστηρίξτε την σελίδα μας στο Facebook
κάνοντας "κλικ" στον παρακάτω σύνδεσμο, ευχαριστούμε.

Εθνική Αντίσταση-ΔΣΕ στο Facebook


ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ
Στείλτε ιδέες, προτάσεις, κριτικές για τον ιστότοπό μας.


© Copyright 2017 Εθνική Αντίσταση - ΔΣΕ - All Rights Reserved