12/11/1944 ΚΡΗΤΗ:Η τελευταία πράξη του Β΄παγκοσμίου πολέμου στην Ευρώπη

Σεπτέμβρης 1944. Οι Γερμανοί που εγκαταλείπουν την Ελλάδα με κατεύθυνση τα βόρεια σύνορα της χώρας, μόνο στα όνειρα τους θα μπορούσαν να φανταστούν αυτό που συμβαίνει. Τα βρετανικά αεροπλάνα - ενώ οι μάχες μαίνονται σφοδρές παντού στον υπόλοιπο κόσμο αλλά και στην Ελλάδα με τον ΕΛΑΣ να σταματά καταστροφές και πλιάτσικο απελευθερώνοντας πόλεις - αφήνουν ανενόχλητα τα γερμανικά πλοία να μεταφέρουν Γερμανούς στρατιώτες απ' τα νησιά στην ηπειρωτική χώρα.
Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, είχε συναφθεί Αγγλογερμανική συμφωνία με αντάλλαγμα την παράδοση από τους Γερμανούς της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης αμαχητί.

Ο Άλμπερτ Σπέερ (Albert Speer), υπουργός της Πολεμικής και Βιομηχανικής Παραγωγής του Χίτλερ, σε συνέντευξή του στον Β. Μαθιόπουλο αποκαλύπτει:
"Είμαι αυτήκοος μάρτυρας ενός γεγονότος, που μας είχε προκαλέσει πολύ μεγάλη εντύπωση το φθινόπωρο του 1944. Θυμάμαι συγκεκριμένα ότι ο στρατηγός Γιόντλ (Alfred Jodl), αρχηγός του Γενικού (γερμανικού) Επιτελείου, ήρθε μια μέρα και μου ανέφερε ότι επήλθε συμφωνία σε υψηλό επίπεδο μεταξύ Αγγλίας και Γερμανίας, που αφορούσε την Ελλάδα. Η συμφωνία αυτή, πρωτοφανής μέχρι τότε και όπως γνωρίζω ΜΟΝΑΔΙΚΗ σε όλο τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, αφορούσε - όπως, τουλάχιστον, μου είπε ο Γιόντλ - την εκκένωση της Ελλάδας από τα γερμανικά στρατεύματα χωρίς βρετανική ενόχληση. Η συμφωνία αυτή έγινε στη Λισσαβόνα και το ποιος είχε την πρωτοβουλία δεν ξέρω, αλλά πιστεύω ότι δεν έγινε σε διπλωματικό επίπεδο, αλλά πολύ ψηλότερα, για να μην υπάρξουν ακριτομυθίες. Η πληροφορία για το περίεργο αυτό "τζέντλεμαν αγκρίμεντ" μεταξύ Λονδίνου και Βερολίνου προκάλεσε σε όσους το έμαθαν κατάπληξη. Και, πράγματι, οι Άγγλοι την τήρησαν. Τα γερμανικά πολεμικά και μεταγωγικά σκάφη φορτώθηκαν στρατό από τα ελληνικά νησιά - που εκκένωσαν - πέρασαν, το φθινόπωρο του 1944, ανενόχλητα μπροστά από τα μάτια των Βρετανών και ανάμεσα από τα βρετανικά υποβρύχια στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Το τίμημα της συμφωνίας, κατά τη γνώμη μου, ήταν να παραχωρήσουν οι Γερμανοί τη Θεσσαλονίκη στους Άγγλους αμαχητί και μ' αυτόν το τρόπο η Ελλάδα να περιέλθει στο δυτικό στρατόπεδο. Και, βέβαια, ο Χίτλερ θα διατηρούσε ανέπαφες τις δικές του δυνάμεις, που κατείχαν το ελληνικό χώρο".(Βήμα 1976)

Στα Απομνημονεύματά του, ο Αλμπερτ Σπέερ (Albert Speer) μιλά ανοικτά για συμφωνία μεταξύ των Γερμανών και των Βρετανών: «Παρά τον απόλυτο έλεγχο των Βρετανών στη θάλασσα, επετράπη στις γερμανικές μονάδες να επιβιβαστούν και να ταξιδέψουν ανενόχλητες προς την ενδοχώρα... Σε αντάλλαγμα η Γερμανική πλευρά συμφώνησε να χρησιμοποιήσει αυτά τα στρατεύματα για να κρατήσει την Θεσσαλονίκη έως ότου θα ήταν δυνατό να καταληφθεί από τις Βρετανικές δυνάμεις».(«Speer A, Inside the Third Reich», 1979, εκδ. «Avon Publishers», σελ. 509 - 510).

Επίσης σε αναφορά του στρατάρχη Μαξιμίλιαν φον Βάιξ (Maximilian von Weichs) στον Αρχηγό του Ηγετικού Επιτελείου της Βέρμαχτ Αλφρεντ Γιοντλ (Alfred Jodl 2/9/1944) τονιζόταν μεταξύ άλλων πως «είναι ζωτικό αγγλικό συμφέρον να πάρει στα χέρια της (σ.σ. η Αγγλία) τις κατεχόμενες τώρα από τη Γερμανία θέσεις - κλειδιά της Ελλάδας, χωρίς να δημιουργηθεί χρονικό κενό που θα έδινε στις κομμουνιστικές συμμορίες τη δυνατότητα ανατροπής της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων και της κατοχής πριν τους Αγγλους. Η αναγκαιότητα σε περίπτωση γερμανικής εκκένωσης, να πάρει σταθερά στα χέρια του την Ελλάδα πριν από τους Ελληνες κομμουνιστές ή και πριν από τους Ρώσους, είναι το κίνητρο για το Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής στο Κάιρο. Αυτό εξηγεί την αναγγελθείσα προσφορά του συνταγματάρχη "Τομ" (σ.σ. που είναι) στον Ζέρβα και τις βολιδοσκοπήσεις μέσω των ελληνικών καναλιών στην Αθήνα με στόχο να επιτευχθεί μαζί μας μια βραχυπρόθεσμη προθεσμία για την εκκένωση "χέρι με χέρι"».(Κρατικό Κεντρικό Αρχείο Πότσνταμ, αρ. φιλμ 18.655, Ζέκεντορφ Μ., «Η Ελλάδα κάτω από τον αγκυλωτό σταυρό: Ντοκουμέντα από τα Γερμανικά Αρχεία», 1991, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 250 - 251).

Οκτώβρης 1944. Ολη η Ελλάδα, εκτός από ένα μικρό κομμάτι γης στην Κρήτη, είναι ελεύθερη.

Από την ημέρα της αποχώρησης των Γερμανών από την Αττική (12 Οκτωβρίου), η περαιτέρω παραμονή των Γερμανών στην Κρήτη και ο διαχωρισμός της τελευταίας σε κατεχόμενη και μη θεωρήθηκαν δεδομένα επ’ αόριστον.

Στην Κρήτη, απ' τους 67.000 Γερμανοιταλούς που υπήρχαν στο νησί, οι 17.000 έχουν εγκλωβιστεί και υπό τον υποστράτηγο Μπέντακ (Georg Benthack), αναπτύσσονται σε μια παραλιακή λωρίδα 65 χιλιομέτρων που περιλαμβάνει το λιμάνι της Σούδας, την πόλη των Χανίων, το αεροδρόμιο του Μάλεμε και ονομάζεται "Οχυρά Θέση Κρήτης" (από τη Γεωργιούπολη μέχρι τα Πλακάλωνα Κισσάμου).
.
Διατηρούν την πειθαρχία τους, διαθέτουν βαρύ οπλισμό, άφθονα πυρομαχικά και λειτουργούν μέχρι και την τελευταία στιγμή της αναχώρησης τους ως κατακτητές.
Ηταν πάνοπλη, μόνο αεροπλάνα και πλοία έλειπαν για να είναι μια πλήρης μονάδα τακτικού στρατού.

Στις 12 Νοεμβρίου 1944 ξεκίνησε επίθεση των Γερμανών κατά των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, γνωστή ως «η μάχη της Παναγιάς».
Στη διάρκεια της μάχης αυτής, που κράτησε τρεις μέρες, οι Γερμανοί προχώρησαν στην καταστροφή 200 σπιτιών και σε λεηλασίες, πρακτική διαδεδομένη και επαναλαμβανόμενη.

Μάιος 1945. Μοιάζει απίστευτο αλλά 8 ολόκληρους μήνες μετά την αναχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων από την ηπειρωτική Ελλάδα, 1 μήνα από την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας στους συμμάχους, οι Γερμανοί στην Κρήτη βομβαρδίζουν χωριά, εκδίδουν διαταγές και εκτελούν αιχμάλωτους.

9 Μαΐου 1945. Οι Γερμανοί υπογράφουν συμφωνία παράδοσης της Κρήτης, όχι με την ελληνική Κυβέρνηση, αλλά με τους Άγγλους. Στη συμφωνία που είχε συνταχθεί στα αγγλικά προβλέπεται ότι, μέχρι να παραλάβουν το νησί οι βρετανικές δυνάμεις, οι Γερμανοί θα διατηρούν τον οπλισμό τους και θα εκτελούν τις διαταγές τους.
Ετσι οι Γερμανοί έμειναν στην Κρήτη, κατά παγκόσμια πρωτοτυπία, "ένοπλοι αιχμάλωτοι".

Πώς όμως εξηγούνται όλα αυτά ;
Οι Άγγλοι ήρθαν σε συμφωνία και χρησιμοποίησαν τα γερμανικά στρατεύματα που είχαν εγκλωβιστεί στην Κρήτη περιμένοντας την κατάληξη της εμφύλιας σύρραξης στην ηπειρωτική Ελλάδα. Αν επικρατούσε το ΕΑΜ, οι Βρετανοί δεν θα επέτρεπαν την ενσωμάτωση της Κρήτης σε μια κομμουνιστική Ελλάδα.

Σε τηλεγράφημα του o Κουρτ - Φριτς φον Γκρέβενιτς (υπεύθυνος αξιωματικός αντικατασκοπίας) στις 10/9 ενημέρωνε σχετικά με την αποχώρηση του γερμανικού στρατού από την Κρήτη : «Οι Αγγλοι αφήνουν συνειδητά άθικτους τους ανθρώπους μας, παίρνοντας υπόψη μια επερχόμενη, που είναι και προς το αγγλικό συμφέρον, χρησιμοποίηση κατά των μπολσεβίκων». (Στο Πολιτικό Αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών της Βόννης, Ειδικός Πληρεξούσιος για τη Νότια Ανατολή, τόμ. 1, φ. 43 και φ. 8, Ζέκεντορφ Μ., ό.π., σελ. 252 και 257).

Στην Κρήτη υπογράφτηκε, η τελευταία επίσημη πράξη παράδοσης ναζιστικών στρατευμάτων σε όλη της Ευρώπη. Αλλά αυτό και τα παράδοξα παρεπόμενά του δεν ήταν η μόνη ελληνική πρωτοτυπία εκείνων των ημερών. Μια άλλη, που συνήθως διαφεύγει, είναι ότι την ίδια μέρα με την υπογραφή τής άνευ όρων παράδοσης στο Βερολίνο, παρόμοια συμφωνία συναπτόταν και στα Δωδεκάνησα. Μόνο που εκεί τη γερμανική κατοχή διαδεχόταν η αγγλική!

Η συμφωνία παράδοσης των Γερμανών στην Κρήτη υπογράφηκε μόλις το βράδυ στις 9 προς 10 Μαΐου 1945 στη Βίλα Αριάδνη στο Ηράκλειο. Δηλαδή 24ωρα μετά την άνευ όρων παράδοση των χιτλερικών στους συμμάχους (7 - 9 Μαΐου στη Ρεμς και το ίδιο το Βερολίνο). Αρχισε μάλιστα να ισχύει αργότερα. Από τις 10 το πρωί ώρα Γκρίνουιτς της 10ης Μαίου.

Το κείμενο της παράδοσης

Στη σελ 768 του βιβλίου του ο Γεώργιος Κάββος δημοσιεύει το κείμενο που προφανώς τους έδωσαν οι Βρετανοί και που πιστεύουν ότι είναι αυτό που υπέγραψαν ο Μπέντακ, ο Κίρκμαν και ο Φουντουλάκης.

----------------------

«Στρατηγείον Συμμαχικών Δυνάμεων
Απόρρητον
Έγγραφον τοπικής παραδόσεως των εν Κρήτη
Γερμανικών και Ιταλικών Δυνάμεων

1. Ο Γερμανός Διοικητής Φρουρίου Κρήτης, δια του παρόντος παραδίδει άνευ όρων απάσας τας υπό την Διοίκησιν ή έλεγχον του δυνάμεις ξηράς, αέρος και θαλάσσης και θέτει άνευ όρων εαυτόν και τας δυνάμεις ταύτας εις την διάθεσιν του Αν. Συμ/κού Δ/τού του Μεσογειακού Θεάτρου επιχειρήσεων.

2. Άπασαι αι υπό την διοίκησιν ή έλεγχον του Γερμανού Διοικητού Φρουράς Κρήτης ένοπλοι δυνάμεις θα καταπαύσουν οιασδήποτε εχθροπραξίας επί της ξηράς, θαλάσσης και εν αέρι κατά την 10ην ώραν Αστεροσκοπείου Γκρήνουιτς της 10ης ημέρας του Μαίου 1945. Ο Γερμανός Δ/τής Φρουράς Κρήτης αναλαμβάνει να κάμη τας αναλόγους διευθετήσεις πάραυτα.

3. Ο Γερμανός Διοικητής αναλαμβάνει να εκτελέση τας εν τω παραρτήματι τούτο διατασσομένας διαταγάς αι οιασδήποτε περαιτέρω διαταγάς Ανωτ. Συμμάχου Δ/τού του Μεσογειακού Θεάτρου Επιχειρήσεων. Παρακοή εις τας τοιαύτας διαταγάς ή αποτυχία προς συμμόρφωσιν προς ταύτας, θέλει τιμωρηθή σύνωδα των παραδεδειγμένων Νόμων και συνηθειών πολέμου.

4. Το έγγραφον τούτο θέλει τεθή εν ισχύει άμα τη υπογραφή και εν των συνημμένω παραρτήματι διαταγαί θέλουν καταστή εκτελέσιμοι κατά την εν τη άνω παραγράφω προσδιορισθείσαν ημέραν και χρόνον.

4. Το έγγραφον τούτο και αι συνοδευτικαί διαταγαί συνετάχθησαν εις τε την Αγγλικήν, Ελληνικήν και Γερμανικήν γλώσσαν. Η Αγγλική μετάφρασις είναι το αυθεντικόν κείμενον. Εγειρομένης οιασδήποτε αμφιβολίας ως προς την σημασίαν ή ερμηνείαν η απόφασις του Ανωτάτου Συμμάχου Διοικητού καθίσταται τελειωτική.

6. Το έγγραφον τούτο είναι ανεξάρτητον και ουχί προς ζημίαν και θα υποκατασταθή υπό οιουδήποτε γενικού εγγράφου περί παραδόσεως, επιβαλλομένου υπό ή εκ μέρους των Ηνωμένων Εθνών και εφαρμοστέου επί της Γερμανίας ενόπλων δυνάμεων εν συνόλω.

Γερμανός Διοικητής Φρουράς ΚΡΗΤΗΣ Bendhak

Ανώτατος συμμαχικός διοικητής
του Μεσογειακού Θεάτρου Επιχειρήσεων
Υποστράτηγος Alexander α.α. Kirkman Άγγλος Ταξίαρχος

Yποστράτηγος Γεώργιος Φουντουλάκης

Τόπος: Ηράκλειο
ημέρα:9 Μαΐου '45
ώρα: 22.30

------------------------

Στις 10 Μαΐου συγκροτήθηκε Διασυμμαχική Επιτροπή για την καλή εφαρμογή των όρων της συνθηκολόγησης.
Σύμφωνα όμως μ’ ένα μέλος της επιτροπής αυτής, τον λοχαγό Γ. Κάββο, οι Βρετανοί δεν είχαν καμία πρόθεση να τηρήσουν τους όρους που συμφωνήθηκαν.
Η επιτροπή δεν λειτούργησε ποτέ, ενώ οι Βρετανοί συγκέντρωσαν τους Γερμανούς σε μια ζώνη όπου απαγορευόταν η είσοδος στους Ελληνες.
Η δε διαδικασία αποχώρησης των Γερμανών διήρκεσε τόσο ώστε να προκαλείται το αίσθημα των ντόπιων, σε συνδυασμό με καθήκοντα φρουράς που είχαν ώς το τέλος οι -αιχμάλωτοι πλην ένοπλοι- Γερμανοί.

Η γερμανική παρουσία στην Κρήτη διήρκεσε από την 20ή Μαΐου 1941, πρώτη ημέρα της Μάχης της Κρήτης, έως τη 12η Ιουνίου 1945, ημέρα αποχώρησης των τελευταίων Γερμανών από το λιμάνι της Σούδας – σχεδόν 1.400 ημέρες.

Οι Γερμανοί παραμένουν οπλισμένοι στην Κρήτη!

Το συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής ουδέποτε ασχολήθηκε επιχειρησιακά με την γερμανική κατοχική δύναμη ούτε η κυβέρνηση των Αθηνών. Οι αντάρτικες δυνάμεις στο νησί (ΕΟΚ και κυρίως ο ΕΛΑΣ) μάταια ανέμεναν διαταγές για συγκέντρωση δυνάμεων, ώστε να εκκαθαρίσουν την περιοχή. Αλλά ακόμη και η συγκέντρωσή τους γύρω από την κατεχόμενη περιοχή απαγορευόταν! Καμιά ανταπόκριση δεν έβρισκαν οι προτροπές των ηγετών του ΕΛΑΣ (Σαράφης κ.ά.) για την εκδίωξη των Γερμανικών στρατευμάτων από το νησί. Οι Αγγλοι με πρόσχημα τον φόβο αντιποίνων σε βάρος των Γερμανών από τον ντόπιο πληθυσμό (!) δεν το επέτρεπαν!

«Στις μάχες», γράφει ο ιστορικός Γ. Μαργαρίτης, «αποδείxτηκε ότι οι αντάρτες δεν ήταν σε θέση να απειλήσουν τους ισχυρά εξοπλισμένους και περιχαρακωμένους Γερμανούς. Σε μια απελπισμένη κίνηση έγινε προσπάθεια να οργανωθεί στην Αθήνα (με πρωτοβουλία του ίδιου του γραμματέα του ΚΚΕ, Γιώργη Σιάντου) εκστρατευτικό σώμα του ΕΛΑΣ για την Κρήτη... Οι εκρηκτικές εξελίξεις στην Αθήνα και το ξέσπασμα των Δεκεμβριανών -που προκάλεσαν συγκρούσεις και στην Κρήτη- ακύρωσαν όλα αυτά τα σχέδια».

Εκ των υστέρων προκύπτει ότι για γενικότερους λόγους, που σχετίζονταν με τους υπολογισμούς των Αγγλων για την επόμενη μέρα, μετά την παράδοση της Γερμανίας, ήθελαν τη διατήρησή τους στο «Φρούριο». Βεβαίως, ενδιαφέρονταν και για την τύχη του οπλισμού τους, που δεν έπρεπε να πέσει σε κρητικά αντάρτικα χέρια (Σ.Σ. στον ΕΛΑΣ Κρήτης)...

Αλλά και όταν φάνηκε ότι οι υπολογισμοί αυτοί και κάποια «αδιανόητη επιχείρηση» του Τσόρτσιλ για τον έλεγχο της μεταπολεμικής κατάστασης στην Ευρώπη δεν ευοδώθηκαν, τους έθεσαν υπό την προστασία τους και τους φυγάδευσαν ουσιαστικά (Ιούνιος - Iούλιος 1945) με πλοία στη Μέση Ανατολή, μαζί με τον οπλισμό τους! Πρόκειται για πρωτοφανή στα χρονικά του πολέμου πράξη. Λες και τους μετέφεραν αλλού για να χρησιμοποιηθούν σε άλλο μέτωπο...

​Τα γεγονότα μέσα από αφηγήσεις Κρητών ανταρτών

Μετά τις ραγδαίες εξελίξεις στα μέτωπα του πολέμου τα τέλη Απριλίου 1945, οι Γερμανοί «του Φρουρίου» προσβλέπουν μόνο σε συμφωνία με τους Αγγλους. Την πρώτη βδομάδα του Μαΐου βρίσκονται ήδη σ' επαφή μαζί τους. Η συνέχεια ανήκει στον λοχαγό Γ. Κάββο (παραβρέθηκε ως μέλος της Στρατιωτικής Διοίκησης Κρήτης στην υπογραφή της συμφωνίας):

«Στις 8 Mαΐου 1945 ο Aρχιστράτηγος της Mεσογείου... απέστειλε ταχύπλοο πολεμικό σκάφος στην Kρήτη, με τον Αγγλο Tαξίαρχο Kίρκμαν και ένα μικρό Eπιτελείο, για να διαπραγματευθεί σε συνεργασία με τις Πολιτικές και Στρατιωτικές Aρχές της Kρήτης συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς.

Οταν οι Bρετανοί απεσταλμένοι έφθασαν στο Ηράκλειο, εγκαταστάθηκαν στη Bίλα Aριάδνη στην Κνωσό και συναντήθηκαν με τον εκπρόσωπο του Συμμαχικού Στρατηγείου Mέσης Aνατολής Aντ/ρχη Tομ Nταμπάμπιν (TOM J. DUNBABIN) και άλλους Bρετανούς Aξιωματικούς και με τον Ελληνα Στρατιωτικό Διοικητή Kρήτης Yποστράτηγο Γεώργιο Φουντουλάκη... Αποφασίστηκε να καλέσουν στο Hράκλειο τον διοικητή των Γερμανικών και Iταλικών Δυνάμεων της Oχυράς Θέσεως Xανίων Στρατηγό Xανς Mπέντακ...»

Η συνάντηση έγινε μερικές ώρες αργότερα: «Mόλις μπήκε στη μεγάλη αίθουσα της βίλας Aριάδνη ο Xανς Mπέντακ, επικράτησε απόλυτη σιγή... Xωρίς καμία απολύτως συζήτηση αναγνώστηκαν στα Eλληνικά, Aγγλικά και Γερμανικά οι όροι της συνθηκολογήσεως με τους οποίους συμφώνησε χωρίς αντίρρηση... Πρώτος υπέγραψε ο Γερμανός Yποστράτηγος Xανς Mπέντακ, με τρεμάμενο χέρι, κάτωχρος και συγκινημένος, χωρίς να προφέρει ουδεμία λέξη. Mετά υπέγραψε ο Αγγλος Tαξίαρχος Kίρκμαν και τέλος ο Ελληνας Yποστράτηγος Γεώργιος Φουντουλάκης».

Ετσι, σε πολύ γενικές γραμμές, οι Γερμανοί παραδόθηκαν σε μια μικρή αγγλική δύναμη. Tι επακολούθησε, ως την απομάκρυνσή τους, αφηγείται ο Κρητικός οπλαρχηγός Γ. Φαραγκουλιτάκης, συνεργάτης των Αγγλων: «Αποβιβάσθη ένα Σύνταγμα Πεζικού Εγγλέζικο, το 26ο, στα Χανιά και αρχινήσανε να παραδίδονται τα Γερμανικά στρατεύματα. Το δε τεράστιο οπλισμό τους, τον βαρύ, τον έβαζαν οι Αγγλοι και τον έρριχναν στη θάλασσα ανοικτά, μακρυά από την ξηρά, για να μην τον πάρουνε ο Κρητικός λαός... Οι Αγγλοι διατηρούσαν τους Γερμανούς ενόπλους και μέχρι να τους βάλουνε στα καράβια να φύγουνε, γιατί δεν είχαν εμπιστοσύνη στις ένοπλες (ελληνικές) δυνάμεις που είχαν μαζευτεί γύρω από τα Χανιά.

​Αχρήστεψαν τον βαρύ οπλισμό

Εγώ πήγα στα Χανιά με τον Ταγματάρχη Α. Ρέντελ και τον Μ. Βρελιανάκη, αλλά άμα συνάντησα πάλι τους πρώτους Γερμανούς στη Σούδα στο λιμάνι και τους μετέφεραν οι Αγγλοι στα αυτοκίνητα επάνω ενόπλους ερώτησα τον Ρέντελ (πρόκειται για τον Αγγλο που είχε συνοδεύσει τον Μπέντακ από τα Χανιά στη βίλα Αριάδνη), γιατί...
-Τα κρατούνε μέχρι να τους διώξουμε με τα καράβια μας, για να μην τους σκοτώσετε.
Εγώ βλέποντας πως αχρηστεύανε (Σ.Σ.: οι Αγγλοι) όλο τον οπλισμό και τον πετούσανε στη θάλασσα, έγινα έξω φρενών...»

Για τη συνέχιση της ναζιστικής κατοχής στο νησί μετά την Απελευθέρωση και όσα ακολούθησαν με τη στάση των Αγγλων έχουν διατυπωθεί διάφορα πιθανά και απίθανα σενάρια. Οπως λ.χ. ότι χρησιμοποιήθηκε το «Οχυρό» και το αεροδρόμιο Μάλεμε για τη διαφυγή χιτλερικών στρατηγών κ.ά.

Ο φόβος του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ

Ο αντιναύαρχος Σ. Μανουσογιαννάκης σε μια αναλυτική μελέτη του για το όλο ζήτημα καταλήγει στο συμπέρασμα:
Σύμφωνα με τη σχεδίαση των Aγγλων «ήταν επιθυμητές συμφωνίες με Γερμανούς Διοικητές οι οποίοι θα διατηρούσαν το status quo αλλά θα υπήκουαν στις διαταγές τους», αλλά και επειδή ειδικά για την Κρήτη οι Αγγλοι φαίνεται ότι είχαν άλλα σχέδια στην περίπτωση που το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ επικρατούσε στην υπόλοιπη Ελλάδα (τα γεγονότα μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Πελοπόννησο τους είχαν θορυβήσει), τους οδήγησαν στη χρησιμοποίηση των γερμανικών στρατευμάτων που είχαν εγκλωβίσει στην Κρήτη.

Οι Αγγλοι μπροστά σε μια επαπειλούμενη εμφύλια σύρραξη στον Ελλαδικό χώρο που τυχόν οδηγούσε σε ανατροπή του στρατηγικού τους στόχου θα προσπαθούσαν να διασφαλίσουν την παραμονή τους τουλάχιστον στην Κρήτη ώστε να μη χαθεί ολοκληρωτικά η παρουσία τους στην Ανατολική Μεσόγειο και ο έλεγχός της απ’ αυτούς. Γι’ αυτό τον λόγο εξ άλλου και οι προσπάθειές τους για τη δημιουργία αυτονομιστικού κινήματος στο νησί...»
Πολλές μαρτυρίες επιβεβαιώνουν ότι οι Άγγλοι προωθούσαν σχέδια πολιτικής αυτονομίας του νησιού που ευτυχώς δεν χρειάστηκε να πραγματοποιηθούν.
"Όσο πλησίαζε το τέλος της γερμανικής κατοχής στην Κρήτη, ιδιαίτερα στον νομό Ρεθύμνου άρχισε μια αγγλοκίνητη κίνηση γι’ «αυτονομία» της Κρήτης με επικεφαλής κάποιο Παπαδογιάννη". (Δ. Βλαντάς)

Ο Εμμανουήλ Μπαντουβάς (ο μετέπειτα "Σούρλας" της Κρήτης, βλέπε "οι Στάβλοι του Μπαντουβά") αναφέρει ότι του προτάθηκε από τον πράκτορα της SOE Γουντχάουζ (Christopher Montague Woodhouse) να ηγηθεί αυτονομιστικής κίνησης με την οικονομική στήριξη της Αγγλίας. Σε αντάλλαγμα ο Μπαντουβάς θα χριζόταν πρώτος πρόεδρος της αυτόνομης Κρήτης.

Κι ο Ανδρέας Νενεδάκης γράφει στο βιβλίο του : "Τον Απρίλη 1943 ο άγγλος αξιωματικός Φίλντινγκ (Alexander Wallace Fielding) προπαγάνδιζε πάνω στην Κρήτη για την προσάρτηση της στην Αγγλία με την θεωρία ότι οι Κρητικοί είναι Δωρικής καταγωγής ενώ οι άλλοι Έλληνες είναι Πελασγοί. Ότι οι Κρητικοί δεν είναι Έλληνες αλλά αποτελούν ξεχωριστή φυλή. Ότι οι Κρητικοί μαλώνουν διαρκώς με τους υπόλοιπους Έλληνες και γι’ αυτό καλό θα ήταν να αποτελέσουν ιδιαίτερο κράτος. Αλλά επειδή η Κρήτη είναι μικρή θα ευρίσκεται στη διάθεση των Μεγάλων και γι’ αυτό καλό θα είναι να μπει κάτω από την προστασία της Αγγλίας και να έχει ένα πολίτευμα παρόμοιο με της Αυστραλίας. Ρωτούσε μάλιστα "μήπως οι Αυστραλοί δεν είναι ελεύθεροι;"".

Ιούλιος 1945. 9 ολόκληρους μήνες απ' την απελευθέρωση της Αθήνας, ο τελευταίος πλήρης σχηματισμός της Wehrmacht στον κόσμο παραδίδει οπλισμό και αναχωρεί από την Κρήτη με αγγλικά πλοία.

* Ωστόσο, κατά μία περίεργη συγκυρία οι Γερμανοί δεν παρέδωσαν τον οπλισμό τους, παρά τους φόβους του στρατηγού Benthag. Κατά μία εκδοχή "Η μυστικότητα της υπογραφής της γερμανικής παράδοσης και η πρωτοφανής απόφαση για τη διατήρηση του οπλισμού από τους ηττημένους Γερμανούς στρατιώτες της Βέρμαχτ είχε να κάνει με το φόβο των Εγγλέζων μήπως καταλάβει τα Χανιά ο ΕΛΑΣ ο οποίος δεν είχε παραδώσει τα όπλα, μετά τη Βάρκιζα!".

* Ο υποστράτηγος Μπέντακ (Georg Benthack) συνελήφθη το 1945, δικάστηκε και κρίθηκε αθώος των κατηγοριών που του είχαν απαγγελθεί αφού "επιχειρούσε κάτω απ' την εξουσία των Άγγλων για την τήρηση της τάξεως στην Κρήτη στην οποία ήταν Διοικητής πριν και μετά το τέλος του πολέμου".

* Η ναζιστική σημαία κατέβηκε στις 23 Μαΐου 1945, 11 μέρες μετά την παράδοση της " Οχυράς Θέσης Κρήτης " και ήταν η προτελευταία στον κόσμο.

Πηγές:
1) Γιάννη Σκαλιδάκη: διδακτορική διατριβή με τίτλο «Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (1944).
2) Δ. Βλαντάς
3) Γεώργιος Κάββος: "ΓΕΡΜΑΝΟΪΤΑΛΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΣ ΚΡΗΤΗΣ 1941-1945"
4) Άλμπερτ Σπέερ («Speer A, Inside the Third Reich», 1979, εκδ. «Avon Publishers», σελ. 509 - 510)
5) Κρατικό Κεντρικό Αρχείο Πότσνταμ, αρ. φιλμ 18.655, Ζέκεντορφ Μ., «Η Ελλάδα κάτω από τον αγκυλωτό σταυρό: Ντοκουμέντα από τα Γερμανικά Αρχεία», 1991, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 250 - 251
6) tovima.gr (1976)
7) history.de