Γερμανικό Panzer IV Ausf. G στην Αθήνα. Ο ναός του Ηφαίστου φαίνεται στο βάθος
Στις 27 Απρίλη 1941 ο γερμανικός στρατός μπήκε στην Αθήνα. Ολος ο κόσμος μένει κατάκλειστος στα σπίτια του.
Τους υποδέχτηκε επιτροπή που του παρέδωσε την πόλη, την επιτροπή αποτελούσαν ο ανώτερος στρατιωτικός διοικητής Αττικής, υποστράτηγος Χρήστος Καβράκος(1), ο νομάρχης Αττικοβοιωτείας Κωνσταντίνος Πεζόπουλος αντιναύαρχος σε αποστρατία, οι δήμαρχοι Αθήνας Αμβρόσιος Πλυτάς(2) και Πειραιά Μιχάλης Μανούσκος και ο συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Κανελλόπουλος ως διερνηνέας.
Τα όσα προηγήθηκαν απέδειξαν τον πραγματικό χαρακτήρα της άρχουσας τάξης, του Παλατιού και των αστικών πολιτικών κομμάτων.
Στις 20 Απρίλη, στο Βοτονόσι Μετσόβου υπογράφεται πρωτόλολλο ανακωχής του ελληνικού στρατού με το γερμανικό από τους Γεώργιο Τσολάκογλου και Γιόζεφ Ντίντριχ, διοικητή της 1ης γερμανικής Μεραρχίας των SS.
Στις 21 Απρίλη υπογράφτηκε το "Πρωτόκολλον Παραδόσεως της Βασιλικής Ελληνικής Στρατιάς Ηπείρου - Μακεδονίας". Το πρωτόκολλο υπογράφουν από την Ανώτατη Γερμανική Διοίκηση ο αντιστράτηγος Γκρίφεμπεργκ και από την ελληνική πλευρά ο στρατηγός Γ. Τσολάκογλου. Ακολουθεί η κατάρρευση και η διάλυση του στρατού.
Η κυβέρνηση έχει χάσει τον έλεγχο της κατάστασης και δεν ξέρει καν πού βρίσκονται οι Γερμανοί. Το μόνο που ενδιαφέρει τους αξιωματούχους του καθεστώτος είναι να φύγουν το γρηγορότερο από τη χώρα.
Από τις 17 Απρίλη, ενώ δίνονταν ακόμη μάχες στον Ολυμπο και τη Δυτ. Μακεδονία, έφυγαν οι πρίγκιπες, οι πριγκίπισσες και πολλοί αυλικοί(3). Τη νύχτα της 22 Απρίλη έφυγαν με το αντιτορπιλικό "Βασίλισσα Ολγα" υπουργοί και άλλοι επίσημοι.
«Οι πλείστοι με τα οικογενείας των - γυναίκαι, τέκνα, πεθερές, κουβερνάντες - και με τας αποσκευάς των - μπαούλα, βαλίτσες με τουαλέτες, τζάντες με ρουχισμό, μερικοί με παιχνίδια των παιδιών των και κάποιοι με τα χρυσαφικά τους», γράφει ο ναύαρχος Αλέξανδρος Σακελαρίου και συνεχίζει: «Φαίνεται όμως ότι η θέα τοσούτον ασυνηθίστου διά πολεμικόν πλοίον φορτίου και δη εν καιρώ πολέμου εξηρέθισε τα πληρώματα εις τοιούτον βαθμόν ώστε εις την Σούδαν εξεδηλώθη μικρά στάσις επί της Βασιλίσσης Ολγας».
Μαζί με τα μέλη της κυβέρνησης έφυγαν οι Βαρβαρέσος και Μαντζαβίνος, διοικητής και υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας αντίστοιχα. Η ελληνική κυβέρνηση είχε φυγαδεύσει στο Ηράκλειο από τον Φλεβάρη τα αποθέματα του χρυσού της Τράπεζας της Ελλάδας(4). Τα αποθέματα σε χρυσό μεταφέρθηκαν στην Κρήτη, στη συνέχεια στην Αίγυπτο, στη Νότια Αφρική και τελικά στο Λονδίνο.
Με βάση τη Συνθήκη του 1942, οι Βρετανοί αποκτούσαν το δικαίωμα να λάβουν αποζημιώσεις από το απόθεμα του χρυσού για τη φιλοξενία του "στέμματος και της κυβέρνησης" και για τη χρηματοδότηση των ελληνικών στρατευμάτων, υπηρεσιών και αντιστασιακών οργανώσεων.
Το επόμενο χρονικό διάστημα, με εχέγγυο το απόθεμα, πραγματοποιήθηκαν και τα προγράμματα επισιτισμού, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ως μοχλός πίεσης εναντίον του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, ενώ από εκεί προερχόταν και η κάλυψη των εξόδων των βρετανικών στρατευμάτων που έλαβαν μέρος στις μάχες του Δεκέμβρη του 1944.
Το 1945 το απόθεμα ανερχόταν σε 43 εκατομμύρια χρυσές λίρες. Το 1946, έπειτα από συμφωνία που καθόρισε την αποζημίωση, το εναπομείναν απόθεμα ήταν 25 εκατομμύρια χρυσές λίρες. Την ίδια χρονιά, το απόθεμα σε χρυσό εγγράφεται στον προϋπολογισμό της Τράπεζας της Ελλάδας ως συνέπεια της ένταξης της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τη συνεπαγόμενη υποχρέωση να καταγράψει τα αποθέματά της σε χρυσό. Το ποσό που καταγράφεται ανέρχεται σε 16 εκατομμύρια χρυσές λίρες και 3 εκατομμύρια χρυσά δολάρια. Τα αποθέματα χρυσού επέστρεψαν σταδιακά την περίοδο 1946-1956, σύμφωνα με ανακοίνωση της Τράπεζας της Ελλάδας(?) [Τα Νέα (Ηλεκτρονική Έκδοση), 1.3.2013].
Στις 23 Απρίλη, τέσσερις μέρες πριν πέσει η Αθήνα στα χέρια των Γερμανών, έφυγαν από το Σκαραμαγκά για την Κρήτη ο βασιλιάς Γεώργιος Β' με τον πρωθυπουργό Τσουδερό και τον΄Αγγλο πρέσβη Πάλετερ αφήνοντας ...σαν οπισθοφυλακή τον υφυπουργό Ασφαλείας του μεταξικού καθεστώτος Κ. Μανιαδάκη, ο οποίος είχε και τη ...φροντίδα να παραδοθούν δέσμιοι οι 2.000 περίπου φυλακισμένοι και εξόριστοι αγωνιστές, κυρίως κομμουνιστές.
Γερμανοί στρατιώτες στην Ακρόπολη
Την ίδια ώρα που οι Γερμανοί κατακτητές έμπαιναν στην Αθήνα, μια μικρή οργάνωση της ΚΟΑ (Η Ανεξάρτητη Κομματική Οργάνωση Αθήνας) με επικεφαλής το Σπύρο Καλοδίκη, τον μετέπειτα Β' Γραμματέα της ΕΠ της ΚΟΑ του ΚΚΕ στα χρόνια της κατοχής, οργάνωσε συγκέντρωση στην πλατεία της Ομόνοιας. Ο ομιλητής Σπύρος Καλοδίκης, ο ήρωας αυτός του ΚΚΕ, κάλεσε το λαό της Αθήνας να αρχίσει την αντίστασή του ενάντια στους φασίστες κατακτητές. Στην πλατεία της Ομόνοιας αντήχησαν τα συνθήματα: «ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ στους επιδρομείς», «Οπλα στο λαό», «Κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας»!
Στις 29 Απρίλη συντελείται ένα πρωτοφανές εθνικό έγκλημα: Οι "Ελληνες" φασίστες, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Πέτερη, παραδίδουν με... πρωτόκολλο στους κατακτητές τούς 625 δεσμώτες κομμουνιστές, από τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου, στην Ακροναυπλία.
Την ίδια ημέρα, μέσα στη γερμανική πρεσβεία της Αθήνας ορκίζεται από έναν παπά - ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος αρνήθηκε - η πρώτη προδοτική κυβέρνηση υπό τον Στρατηγό Γεώργιο Τσολάκογλου, με "υπουργούς" τους στρατηγούς Π. Δεμέστιχα, Γ. Μπάκο, Χ. Χατζημήτρο, Ν. Μάρκου, Σ. Μουτούση, τον Πλοίαρχο Ι. Παπαδόπουλο, τους καθηγητές Α. Λιβιεράτο. Κ. Λογοθετόπουλο, Ν. Λούβαρη και τον μεγαλέμπορο Π. Χατζημιχάλη.
Στα τέλη του Απρίλη 1941 στην Αθήνα, με πρωτοβουλία των κομμουνιστών, καταστράφηκε το πολεμικό υλικό, που είχαν συγκεντρώσει στα Εμπεδα Μηχανικού γερμανόφιλοι αξιωματικοί με σκοπό να το παραδώσουν στους κατακτητές.
Ακόμα απ’ τις αρχές του Μάη 1941, από παλιά στελέχη του Κόμματός μας, της ΚΟΑ, με επικεφαλής τον σ. Σπόρο Κωτσάκη, που δραπέτευσε από το Σανατόριο του Ασβεστοχωρίου* συγκροτήθηκε η εθνικοαπελευθερωτική ομάδα «Δημοκράτης», η οποία ανάπτυξε δράση, κυρίως στους γιατρούς και άλλους διανοούμενους. Η ομάδα «Δημοκράτης» κυκλοφορεί στις 15 του Μάη 1941 την πρώτη έντυπη προκήρυξή της, με την οποία καλεί τους Έλληνες πατριώτες να οργανωθούν και να παλέψουν ενάντια στους κατακτη¬τές. Λίγο αργότερα η ίδια ομάδα άρχισε να εκδίδει και έντυπο όργανο με τον τίτλο, επίσης, «Δημοκράτης».
Στα μέσα του Μάη 1941, μια ομάδα αριστερών μόνιμων αξιωματικών, που είχε συγκροτηθεί από την περίοδο της μεταξικής δικτατορίας, συγκάλεσε σύσκεψη, στην οποία τονίστηκε ότι οι αξιωματικοί έχουν καθήκον να παραμείνουν στην υπόδουλη Ελλάδα και να αγωνιστούν για την απελευθέρωσή της. Οι αξιωματικοί αυτοί αποφάσισαν να έλθουν σε επαφή με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας και πρωτοστάτησαν στην οργάνωση του Γραφείου εξυπηρετήσεως εφέδρων, που περιέθαλψε και τακτοποίησε χιλιάδες πρώην οπλίτες και αξιωματικούς του στρατού, οι οποίοι είχαν καταφύγει στην Αθήνα. Αργότερα, οι αξιωματικοί αυτοί πήραν ενεργό μέρος στον ΕΛΑΣ.
Στις 28 του Μάη 1941 με πρωτοβουλία των κομμουνιστών ιδρύεται στην Αθήνα η οργάνωση της Εθνικής Αλληλεγγύης, που ανέλαβε να περιθάλψει τα θύματα του πολέμου, να ενισχύσει τις χιλιάδες στρατιώτες που έφταναν από το μέτωπο και τους πατριώτες, τους οποίους οι κατακτητές άρχισαν να ρίχνουν στις φυλακές και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, να βοηθήσει τους πρόσφυγες που εγκατέλειψαν την Ανατολική Μακεδονία, όταν εισέβαλαν οι βούλγαροι φασίστες κατακτητές, να αποκρύψει βρετανούς στρατιώτες που είχαν αποκοπεί από τις μονάδες τους, να ενισχύσει τα καινούργια θύματα, που είχε ο λαός στη διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.
ή να το εκτυπώσετε (Εκτύπωση)
Αν σας άρεσε το άρθρο, μπορείτε να το διαδώσετε