Εισαγωγή:
Η περίοδος της κατοχής στα ελληνικά νησιά κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έχει μεν πολλά κοινά με την κατάσταση στην υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά παρουσιάζει επίσης αρκετές διαφορές. Όπως σε όλη την Ελλάδα, η Ιταλία κατείχε το 1941 το μεγαλύτερο ποσοστό των νησιών – τα Δωδεκάνησα ήταν ήδη από το 1923 ιταλικά.
Υπό γερμανική κατοχή βρίσκονταν αρχικά, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, μόνο οι περιοχές που είχαν για τους Γερμανούς στρατηγική σημασία. Το πιο επείγον πρόβλημα του χειμώνα 1941/42, η έλλειψη τροφίμων, ήταν δριμύτερο στα νησιά λόγω της έλλειψης πλοίων.
Η δεύτερη περίοδος της κατοχής, μετά από την ανακωχή των Ιταλών με τους Συμμάχους, άρχισε με αρκετά νησιά να βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση. Αμέσως μετά την ιταλική ανακωχή οι Άγγλοι έστειλαν μονάδες ειδικά στα Δωδεκάνησα για να υποστηρίξουν τους καινούργιους τους συμμάχους, τους Ιταλούς, και να εμποδίσουν τους Γερμανούς να πάρουν και αυτά τα νησιά υπό κατοχή τους. Παρ’ όλα αυτά οι Γερμανοί κέρδισαν μία από τις τελευταίες τους μεγάλες νίκες με την κατάκτηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου.
Από τότε και μετά βρίσκονταν υπό γερμανική κατοχή όλα τα ελληνικά νησιά. Και στη διάρκεια αυτού του ενάμιση χρόνου, μέχρι την εν μέρει οπισθοχώρηση των Γερμανών, οι νησιώτες αντιμετώπιζαν ακόμα πιο δύσκολες στιγμές, αφού οι Γερμανοί, προβλέποντας την πιθανή ήττα τους, έπαιρναν όλο και πιο σκληρά μέτρα για να κρατάνε τάξη και ηρεμία στη νοτιοανατολική πλευρά τους.
Στην Λέσβο, από τα τέλη του ’43, το 22ο Σύνταγμα ΕΛΛΑΣ Λέσβου τους τελευταίους μήνες της Κατοχής και πρώτιστα τους πρώτους μήνες μετά την αποχώρηση των Γερμανών, έπαιξε σπουδαίο ρόλο,έτσι ώστε τόσο στη πόλη της Μυτιλήνης όσο και στα χωριά να επικρατήσει υποδειγματική τάξη, χωρίς επεισόδια και πράξεις αντεκδίκησης που παρουσιάστηκαν σε πολλές περιοχές της χώρας.
Στην Σάμο τον Φεβρουάριο του 1942 έγινε το πρώτο επεισόδιο αντίστασης κατά των Ιταλών, όταν ο Λευτέρης Θεοχάρης (Μπέτσος) από τους Μυτιλινιούς, μη μπορώντας να ανεχτεί την αυθαίρετη κλοπή των προβάτων του, από τους κατακτητές, σκότωσε δυο Ιταλούς και δυο συνεργάτες τους και στην συνέχεια κρύφτηκε στα βουνά της Σάμου.
Τον Μάρτιο 1942 πραγματοποιείται η πρώτη πανσαμιακή συνδιάσκεψη στην εκκλησία της Μεταμόρφωσης, έξω από τον Μαραθόκαμπο, όπου αποφασίζεται η ίδρυση Εαμικών οργανώσεων και η δημιουργία κεντρικού οργάνου, με πρώτο μέλημα την επιβίωση του λαού και την οργάνωση του απελευθερωτικού αγώνα.
Στις 22 Νοεμβρίου, στην πλατεία Καρλοβάσου, ο Ιπποκράτης Ζαΐμης, επιτίθεται σε Ιταλική περίπολο που προσπάθησε να τον συλλάβει και σκοτώνει ένα Ιταλό στρατιώτη, και στην συνέχεια κρύβεται κι’ αυτός στα βουνά της Σάμου.
Έτσι στις αρχές του 1943 και μετά την δεύτερη πανσαμιακή συνδιάσκεψη της Κακόδιπλας στον Καρβούνη, επικυρώνεται ο ένοπλος αγώνας και δημιουργείται το «Εθνικό Ανταρτικό Σώμα Σάμου», με την πρώτη ανταρτοομάδα αποτελούμενη από δεκατέσσερα μέλη, η οποία σύντομα πολλαπλασιάστηκε, φτάνοντας πάνω από τριακόσια άτομα, σε δυο ομάδες, μία στο βουνό Κέρκη και η δεύτερη στο βουνό Καρβούνης. Άρχισαν να εμφανίζονται στα χωριά του νησιού, σκοτώνοντας συνεργάτες του εχθρού, προς παραδειγματισμό, κούρευαν γυναίκες που σύχναζαν σε στρατόπεδα των Ιταλών και γενικά πήραν μέτρα για την αναπτέρωση του ηθικού των Σαμίων.
ή να το εκτυπώσετε (Εκτύπωση)
Αν σας άρεσε το άρθρο, μπορείτε να το διαδώσετε