Χρονικό του ένοπλου αγώνα έτους 1941

Οι πρώτες ένοπλες ομάδες και οι πρώτες συγκρούσεις με τους κατακτητές.

1. 1941 Ξάνθη: Στην Ξάνθη, η τοπική οργάνωση, εκμεταλλευόμενη την εγκατάλειψη των δημόσιων υπηρεσιών από τους κρατικούς υπαλλήλους που ήταν στην πλειοψηφία τους -όπως και σε ολόκληρη την βόρειο Ελλάδα- "παλαιοελλαδίτες", κατόρθωσε να πάρει τα στοιχεία με τα χρέη των αγροτών και να τα κάψει μαζί με τα στοιχεία για τους διωκόμενους κομμουνιστές από το καθεστώς Μεταξά. Επίσης, πήρε όπλα από τους σταθμούς χωροφυλακής και επέβαλε την τάξη πριν από την είσοδο των Γερμανών στην πόλη.


2. 1941 Πετράδες: Κοµµουνιστές του Έβρου από την πρώτη µέρα της Κατοχής στην Αντίσταση. Χαρακτηριστική περίπτωση αυθόρµητης αντιστασιακής δράσης από την πλευρά των κοµµουνιστών του Έβρου αποτελεί αυτή της περιφέρειας Διδυµοτείχου και συγκεκριµένα των χωριών Πύθιο και Πετράδες όπου δρούσαν οι κοµµουνιστές Πασχάλης Μπούρας και Γιώργος Δρατζίδης οι οποίοι την περίοδο της µεταξικής δικτατορίας όχι µόνο είχαν καταφέρει να αποφύγουν τη σύλληψη αλλά και είχαν κατορθώσει να δηµιουργήσουν παράνοµη οργάνωση νεολαίας. Μετά την κατάρρευση του µετώπου και την εγκατάλειψη της περιοχής από τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές, οι Μπούρας και Δρατζίδης ανέλαβαν οι ίδιοι πρόεδροι των κοινοτήτων στο Πύθιο και τους Πετράδες. Μετά από έναν µήνα περίπου οι γερµανικές Αρχές τους συνέλαβαν και τον µεν Μπούρα τον εκτέλεσαν τον δε Δρατζίδη τελικά τον αποφυλάκισαν µετά από παρέµβαση των συγχωριανών του.
   Το γεγονός ότι η δράση των δύο κοµµουνιστών δεν είχε ατοµικό χαρακτήρα αλλά στηριζόταν από τους χωρικούς φαίνεται από το γεγονός ότι στην περιοχή αυτή δηµιουργήθηκε ο πρώτος πυρήνας της ένοπλης αντίστασης στον νοµό Έβρου.


3. 1941 Χίος "Γρου": Ο λαός της Χίου για να φτάσει σ' αυτή τη γιορτινή Κυριακή της 10 Σεπτέμβρη του 1944,τη μέρα της απελευθέρωσης της Χίου από τους χιτλερικούς Γερμανούς έχυσε πολύ αίμα στο αυλάκι της Ιστορίας, για να οργανωθεί ο Αντιφασιστικός αγώνας.
   Οι Χιώτες κομμουνιστές Νικόλας Μπουρεκας και Γιάννης Αμπαζης "εξόριστοι της Φολεγάνδρου" απ' τη δικτατορία Μεταξά απέδρασαν και επέστρεψαν στη Χίο οργανώνοντας σύσκεψη στις 6 Αυγούστου του 1941, στην περιοχή Γρου, στο κτήμα του στρατιώτη του Αλβανικού Μετώπου Λορέντζου Κουκούλη μαζί με τα προπολεμικά μέλη της Κομματικής Οργάνωσης Γιώργη Μαυράκη, Γιάννη Ψωμαδάκη, Αντώνη Γλύκα, Παντελή Πανέρη, Δημήτρη Καζάνα, Γιάννη Ψωράκη και με ασυρματιστή τον Κώστα Κουμπιά, δημιουργώντας την Αντιφασιστική Οργάνωση Χίου.
   Με κύρια καθήκοντα:
   -Την επιβίωση του λαού.
   -Την κινητοποίηση των εργατών μέσα από τα σωματεία τους.
   -Τη δημιουργία συσσιτίων στα σχολεία και τις προσφυγικές γειτονιές.
   -Τη διαφυγή στη Μέση Ανατολή.
   -Τη δημιουργία ανταρτικών ομάδων.


4. 25/4/1941 Θεσσαλονίκη: Κυκλοφορεί στην Θεσσαλονίκη σε χιλιάδες αντίτυπα το Μανιφέστο του Γραφείου της Κ.Ε. του ΚΚΕ για την Μακεδονία – Θράκη, που καλεί τον λαό σε αγώνα κατά των κατακτητών. Οι Γερμανοί συλλαμβάνουν 20 πατριώτες που υπέδειξε η ελληνική Ασφάλεια σαν κομμουνιστές.
5. 26/4/1941 Άη Στράτης: Δύο μέρες πριν καταληφθεί το νησί του Αη Στράτη από Γερμανούς οι εξόριστοι προσπαθούν να δραπετεύσουν. Σκοτώνονται 3 και άλλοι 3 τραυματίζονται από την φρουρά που πυροβολεί. Τελικά παραδίνονται όλοι στους κατακτητές.


6. 27/4/1941 Αθήνα: Λίγες ώρες πριν την εισβολή των Γερμανών στην Αθήνα (27 Απρίλη 1941), η Κομμουνιστική Οργάνωση Αθήνας πραγματοποίησε συγκέντρωση στην Ομόνοια, όπου ο επικεφαλής της Σπύρος Καλοδίκης κάλεσε το λαό σε αγώνα κατά των κατακτητών.


7. 30/4/1941 Κεφαλλονιά: Οι τοπικές αρχές, εκκλησιαστικές – πολιτικές και στρατιωτικές, ετοιμάζονταν να παραδώσουν το νησί στους εισβολείς, όπως ήδη είχαν αποφασίσει. Ύψωσαν λευκή σημαία στην ταράτσα του Δικαστικού Μεγάρου Αργοστολίου και ξεδίπλωσαν λευκά σεντόνια στην πλατεία Βαλλιάνου.
   Στις 30 Απρίλη αποβιβάζονται ανενόχλητα οι Ιταλοί. Οι αντιφασίστες αγωνιστές που βρίσκονταν στις φυλακές Αργοστολίου, καταδικασμένοι από το μεταξικό καθεστώς, βρέθηκαν στα χέρια των κατακτητών.
   • Το επιτελείο, αρχές και στελέχη της δικτατορίας Μεταξά, υποδέχτηκαν τους κατακτητές, φιλονικώντας για τον καθορισμό της προτεραιότητας στην υποδοχή, συμμετείχαν με ευχαρίστηση στις τελετές και δεξιώσεις τους, τους βοηθούσαν και συναλλάσσονταν μαζί τους ποικιλότροπα. Η λεγόμενη «καλή» τάξη και η «ανώτερη» κοινωνία του νησιού, μαζί με τους μεγαλέμπορους και τους μεγαλοκτηματίες, συμπαρατάχθηκαν μαζί τους.
   • Δίπλα σε αυτή την τάση υπήρχε ένα μεγάλο ρεύμα, της λεγόμενης «λογικής» αντιμετώπισης της κατάστασης, με ανοχή στην κατοχή, με «παθητική» αντίσταση και απλώς «αποχή» από κάθε ανοιχτή συνεργασία, με αναμονή για τις εξελίξεις στα πολεμικά μέτωπα. Σε αυτή τη λογική, εκτός από τα μεσαία στρώματα, εντάχθηκε και ένα μέρος της διανόησης του νησιού.
   • Τέλος, αμέσως σχεδόν με την έναρξη της κατοχής, διαμορφώθηκε η τάση της ενεργούς αντίστασης. Διαπνεόταν από έντονο, μαχητικό και αγωνιστικό πατριωτισμό, δε λογάριαζε την υλική ισχύ των αντιπάλων και στηριζόταν στην τεράστια ηθική της δύναμη. Θεωρούσε αναγκαία την άμεση αντιπαράθεση, ως φυσική συνέχεια του αγώνα στο Αλβανικό μέτωπο και τα Μακεδονικά οχυρά. Κύριοι φορείς της ήταν οι πολεμιστές των μετώπων, τα φιλελεύθερα - δημοκρατικά και σοσιαλιστικά στοιχεία των νησιών, ενώ πρωταγωνιστικό ρόλο είχαν οι κομμουνιστές που είχαν ιδεολογική συνειδητή αντίθεση με το φασισμό και αισθάνονταν μέρος του παγκόσμιου κινήματος ενάντιά του. Η τάση αυτή έπρεπε να ξεπεράσει αρκετά εμπόδια, ώστε, να μπορέσει να ενοποιήσει τη δράση της και να γίνει αποτελεσματική.


8. 15/5/1941 Οργάνωση "Ελευθερία": Η πρώτη αντιστασιακή οργάνωση στην Ευρώπη ιδρύθηκε στη συνοικία Επτάλοφος της Θεσσαλονίκης με το όνομα «Ελευθερία», στις 15 Μαΐου 1941 (περίπου ένα μήνα μετά την κατάληψη της πόλης από τα γερμανικά στρατεύματα) και εξέδιδε την ομώνυμη εφημερίδα στο παράνομο τυπογραφείο της Επταλόφου. Η ίδρυση έγινε με πρωτοβουλία των Παρασκευά Μπάρμπα (ΚΚΕ), Απόστολου Τζανή (ΚΚΕ), Ιωάννη Πασαλίδη (Ελληνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα), Σίμου Κερασίδη (ΚΚΕ), Αθανάσιου Φείδα (Αγροτικό Κόμμα), Ιωάννη Ευθυμιάδη (Δημοκρατική Ένωση) και του στρατιωτικού Δημήτριου Ψαρρού. Η «Ελευθερία» συγκρότησε τις δύο πρώτες ένοπλες αντάρτικες ομάδες, τον «Αθανάσιο Διάκο» στα Κρούσσια του Κιλκίς με αρχηγό τον Χριστόδουλο Μόσχο (καπετάν Πέτρο) και τον «Οδυσσέα Ανδρούτσο» στη Βισαλτία των Σερρών με αρχηγό τον Αθανάσιο Γκένιο (καπετάν Λασσάνη), που δρούσαν κατά γερμανικών στόχων, καθώς η Κεντρική Μακεδονία ήταν στη γερμανική ζώνη ελέγχου. Μία τρίτη αντιστασιακή ομάδα δημιουργήθηκε το ίδιο χρονικό, περίπου διάστημα στην ορεινή περιοχή του Κιλκίς, υπό την αρχηγία του ταγματάρχη (ΠΒ) Βασιλείου Μερκουρίου.


9. 18/5/1941 Φολέγανδρος: Απόδραση 120 κομμουνιστών από την εξορία της Φολέγανδρου. Ανάμεσά τους οι Γ. Ερυθριάδης, Γ. Τρικαλινός και o Παντελής Σίμος.


10. 19/5/1941 Ανταρτοομάδα Παγγαίου: Στις 19 Μάη 1941, στη στρούγκα του Παπούλια, που βρισκόταν στη νοτιοδυτική πλευρά του Παγγαίου, πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική συγκέντρωση της πρώτης ανταρτικής ομάδας που εμφανίστηκε σε όλη τη χώρα, και η οποία αποτελούνταν από εννέα αντάρτες, με επικεφαλής τον Κώστα Παπακωνσταντίνου.
    προΕΛΑΣίτικες ένοπλες ομάδες.


11. 20/5/1941 Θεσσαλονίκη-το πρώτο σαμποτάζ:Πραγματοποιείται το πρώτο σαμποτάζ στην Θεσσαλονίκη από μέλη της οργάνωσης «Ελευθερία». Η οργάνωση αυτή είχε συγκροτηθεί από τους κομμουνιστές που απέδρασαν από το Σανατόριο Ασβεστοχωρίου, με απόφαση του Γραφείου Μακεδονίας του ΚΚΕ. Σε αντίποινα οι Γερμανοί συλλαμβάνουν 297 πατριώτες και τους φυλακίζουν στο στρατόπεδο Παύλου Μελά.


12. 30/5/1941 Γαύδος-Ομαδική απόδραση κομμουνιστών εξόριστων:Ομαδική απόδραση κομμουνιστών εξόριστων από την Γαύδο. Ανάμεσά τους ο Λ. Στρίγγος. Το «νησί του διαβόλου» για τους εξόριστους κομμουνιστές!


13. 31/5/1941: Ο Μ. Γλέζος και ο Α. Σάντας κατεβάζουν από την Ακρόπολη την Γερμανική Σημαία.
14. 15/5/1941: Η «Σύσκεψη της Καισαριανής» - Ο Άρης Βελουχιώτης πρωτομίλησε για ένοπλο αγώνα.
15. 1941 Μάης: Μία από τις πρώτες ομάδες αντίστασης, και μάλιστα ένοπλη, σχηματίστηκε το Μάη 1941 στο Νέο Σκοπό Σερρών, από νέους, που ο καθένας τους είχε κρυμμένο όπλο και πυρομαχικά.
    προΕΛΑΣίτικες ένοπλες ομάδες.


16. 1941 Μάης: Η ομάδα δρούσε από τις πρώτες μέρες της Κατοχής μεταξύ των χωριών Προβατά, Μονοκκλησιά και Κουμαριά και αποτελούνταν από τον Γιάννη Χουρμά, που μόλις είχε επιστρέψει από τη Φολέγανδρο όπου ήταν εξόριστος, κι επίσης τον Ευριπίδη Βαβαλή και τον Ηλία Ματσούκα. Οι τρεις νέοι, οπλισμένοι με αυτόματα και χειροβομβίδες, χτύπησαν στις 25 Ιούνη 1941 το βουλγαρικό φυλάκιο του Στρυμόνα μεταξύ Μονοκκλησιάς και Κουμαριάς.
    προΕΛΑΣίτικες ένοπλες ομάδες.


17. 1941 Μάης-Ιούνης Καλαμάτα: Με πρωτοβουλία των κομμουνιστών και άλλων πατριωτών δημιουργήθηκε στην Καλαμάτα η «Νέα Φιλική Εταιρεία».


18. 1941 Μάης-Ιούνης Θεσσαλία : Στα τέλη Μάη - αρχές Ιούνη 1941, ιδρύθηκαν με την καθοδήγηση των κομμουνιστών οι ημιστρατιωτικές οργανώσεις «Ομάδες Εφόδου».
    προΕΛΑΣίτικες ένοπλες ομάδες.


19. 1941 Μάης-Ιούνης Πύργος: Με πρωτοβουλία των κομμουνιστών και άλλων πατριωτών δημιουργήθηκε το «Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο».
    προΕΛΑΣίτικες ένοπλες ομάδες.


20. Ιούνης 1941 Μυτιλήνη: Η πρώτη αντιστασιακή πράξη, όπως οι αντικρουόμενες όμως μαρτυρίες αναφέρουν, πραγματοποιήθηκε στα μέσα Ιουνίου 1941 όταν τοιχοκολλήθηκαν ή κατά άλλους μοιράστηκαν σε διάφορα σημεία της πόλης της Μυτιλήνης προκηρύξεις με αντι-γερμανικό περιεχόμενο. Οι προκηρύξεις γράφτηκαν και τυπώθηκαν από τον Μήτσο Κοντογιώργη σε συνεργασία με τον Απόστολο Αποστόλου (Μνήμες – Α. Αποστόλου) ή ήταν έμπνευση του διοικητή του τμήματος ασφαλείας Μυτιλήνης Γιαλούση με στόχο να δικαιολογηθούν οι συλλήψεις αριστερών σε ευρεία κλίμακα. (Η αντίσταση στη Λέσβο –Π. Κεμερλής – Α. Πολυχρονιάδης).


21. 2/6/1941 Ιωάννινα: Στα τέλη Μάη - αρχές Ιούνη 1941, συγκροτήθηκε με την καθοδήγηση των κομμουνιστών το «Πατριωτικό Μέτωπο».
    προΕΛΑΣίτικες ένοπλες ομάδες.


22. 29/6/1941 Ακροναυπλία: Απελευθερώνονται από την Ακροναυπλία 27 εξόριστοι. Τι ήταν η Ακροναυλία; Ενα παλιό ενετικό φρούριο (Ιτς Καλέ) στο άκρο του Ναυπλίου - εξ ου και το όνομα Ακροναυπλία - χτισμένο σε απότομο βράχο, που, για να το προσεγγίσεις, έπρεπε να ανέβεις τριακόσια περίπου σκαλιά. Οι τοίχοι χοντροί και τα κρατητήρια φρικτά κι αβάσταχτα κάτω από τη γη. Στο παλιό αυτό φρούριο - φυλακή υπήρχαν τέσσερις μεγάλοι θάλαμοι και τρεις μικρότεροι. Αυτό το χώρο επέλεξε η δικτατορία του Μεταξά, με σκοπό να τσακίσει το ΚΚΕ τσακίζοντας τα στελέχη του που έκλεισε στο κάτεργο. Η Ακροναυπλιά όμως έγινε σύμβολο ανδρείας, αξιοπρέπειας, λεβεντιάς, περηφάνιας και απεριόριστης αφοσίωσης στο δίκιο του λαού.


23. Ιούλης 1941 Κατελειός: Το πρώτο αιματηρό επεισόδιο σε όλη την Κεφαλονιά σημειώθηκε τον Ιούλη του 1941, στον Κατελειό. Δύο ιταλοί τελωνοφύλακες προσπάθησαν να κάνουν νηοψία σε πλοιάριο με κεφαλονίτικο πλήρωμα, πλησιάζοντάς το με βάρκα. Το πλήρωμα του πλοιαρίου πυροβόλησε εναντίον της βάρκας των τελωνοφυλάκων σκοτώνοντάς τους και τραυματίζοντας ιδιώτη που τους συνόδευε. Άλλη βάρκα από τον Κατελειό με καραμπινιέρους, τελωνοφύλακες και μελανοχίτωνες καταδίωξε το πλοιάριο και μετά από σφοδρή ανταλλαγή πυρών σκοτώθηκαν και οι τρεις επιβάτες του, που έγιναν έτσι τα πρώτα θύματα της ιταλικής φασιστικής κατοχής.
    Το επεισόδιο αυτό προκάλεσε την αγανάκτηση των αρχών κατοχής που θέλησαν να δώσουν στην κηδεία των τελωνοφυλάκων συμβολικό τιμητικό χαρακτήρα. Κατά τη διάρκεια όμως της κηδείας στο Αργοστόλι, ο λαός έδειξε τα πατριωτικά του αισθήματα και δέχτηκε άγριο ξυλοδαρμό, με πρόσχημα ότι παραβρισκόταν στην κηδεία με «καπέλο στο κεφάλι».


24. 21/7/1941 Προφήτης Ηλίας: Η ΘΑΣΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΘΑΣΙΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ. Ο πρώτος πυρήνας αντίστασης στη Θάσο συγκροτήθηκε κατά τη διάρκεια του πανηγυριού του Προφήτη Ηλία, στο ομώνυμο εξωκλήσι ανάμεσα στον Θεολόγο και την Ποταμιά στις 21 Ιουλίου 1941 από τα κομματικά στελέχη του ΚΚΕ, Παναγιώτη Βυζιώτη από την Παναγιά, εξόριστο επί Μεταξά, που είχε πάρει και την πρωτοβουλία, τον Σωτήρη Χριστοδούλου, τον Νικόλαο Καφαντάρη, τον Γιώργο Κοκκαλά από τον Θεολόγο, τον Δημήτρη Κοντό, τον Γιώργο Ζωντανό, τον Γιάννη Μπαρούτη κ.ά. Λίγο αργότερα συγκροτήθηκαν δύο ακόμη ομάδες, μία στην Ποταμιά με υπεύθυνο τον Γιώργο Μανίτσα, και μία στα Λιμενάρια με υπεύθυνο τον Κώστα Μωραΐτη.


25. 28-30/7/1941: Στα τέλη Ιουλίου 1941, οργανώνοντας τον αγώνα ενάντια στον κατακτητή, η οργάνωση «Ελευθερία» δημιουργεί τις πρώτες ανταρτοομάδες στην ηπειρωτική Ελλάδα:
    -Στην περιοχή του Κιλκίς, την ανταρτοομάδα «Αθανάσιος Διάκος», με αρχηγό τον Χρήστο Μόσχο, (καπετάν Πέτρο), από την Χαλκιδική, δάσκαλο στην Μαυροπλαγιά Κιλκίς, έφεδρο αξιωματικό και υπαρχηγό τον Γιάννη Καριοφύλη (Στάθης) από τα Πορρόια Σερρών και σύνδεσμό με το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ τον Χρήστο Αποστολίδη («Κεραυνός»)..
    Την ανταρτοομάδα "Οδυσσέας Ανδρούτσος". Η ομάδα αυτή, στην οποία είχαν καταταγεί εβδομήντα πέντε (75) άντρες, είχε ως αρχηγό της αρχικά τον παλιό κομμουνιστή Στέργιο Μουδιώτη, από την Ευκαρπία Νιγρίτας και από τον Σεπτέμβριο του 1941, τον έφεδρο ανθυπολοχαγό Θανάση Γκένιο (Λασσάνη), ενώ υπαρχηγός της ήταν ο επίσης έφεδρος ανθυπολοχαγός, Περικλής Σταματόπουλος. Την όλη κίνηση στην περιοχή της Νιγρίτας, συντόνιζε από την πλευρά του Μακεδονικού Γραφείου ο Τέγος Αλεξανδρίδης. «Μαγιά» για την ανάπτυξη του «Οδυσσέα Ανδρούτσου, είχε αποτελέσει η ανταρτοομάδα την οποία είχε συγκροτήσει στη θέση «Κρυονέρι» των Κερδυλίων, ακόμη από τις αρχές του καλοκαιριού του 1941, ο έφεδρος λοχίας στο στρατό και εξόριστος κομμουνιστής στη Φολέγανδρο, Στέργιος Μουδιώτης.


26. Ιούλης-Αύγουστος 1941 Όρη Λεκάνης: Με ευθύνη του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ της περιοχής, στα µέσα Ιουλίου ή στις αρχές Αυγούστου, σχηµατίστηκε η οµάδα του βορειοδυτικού Τσαλ-Νταγ (Όρη Λεκάνης) αρχικά δύναµης 70-75 ανδρών. Αρχηγός της οµάδας ήταν ο Μιχάλης Γεωργιάδης (Σπάρτακος) από το Νικηφόρο και υπαρχηγός ο Πέτρος Παστουρµατζής (Κίτσιος) από τη Δράµα.


27. 7/9/1941 Κεντρική Μακεδονία: Αντάρτες της ομάδας «Οδυσσέας Ανδρούτσος» αφοπλίζουν τους σταθμούς χωροφυλακής Μαυροθάλασσας, Νέας Ευκαρπίας και Δάφνης της επαρχίας Νιγρίτας.


28. 13/9/1941 Μουριές: Αντάρτες της ομάδας «Αθανάσιος Διάκος» ανατινάζει την σιδηροδρομική γέφυρα Μουριών στην Μακεδονία.
29. 23/9/1941 Λαχανάς - Θεσσαλονίκη: Αντάρτες της ομάδας «Αθανάσιος Διάκος» χτυπάνε στο 62ο χιλιόμετρο της οδού Λαχανά – Θεσσαλονίκης γερμανικό αυτοκίνητο το οποίο καίνε, σκοτώνοντας τους τρεις Γερμανούς που επέβαιναν.
30. 28/9/1941 Δοξάτο: Η πρώτη επίθεση των ανταρτών εκδηλώθηκε στο Δοξάτο γύρω στις 9 το βράδυ της 28ης Σεπτεµβρίου 1941. Οι 28 αντάρτες που είχαν έρθει από τα ληµέρια του Τσάλ-νταγ και είχαν επικεφαλής τον έφεδρο ανθυπολοχαγό, δικηγόρο Χρήστο Καλαϊτζίδη από το Νικηφόρο Δράµας, ενώθηκαν µε την οµάδα του χωριού κι από κοινού επιτέθηκαν στο σταθµό χωροφυλακής του Δοξάτου. Οι Βούλγαροι ωστόσο είχαν αντιληφθεί τους αντάρτες και είχαν ειδοποιήσει τις Αρχές της Δράµας. Στο χωριό έσπευσε τότε ο νοµάρχης Δράµας, Βασίλ Γκεοργκίεφ, µε 16 χωροφύλακες οι οποίοι δέχτηκαν καταιγισµό πυρών αλλά κατάφεραν να εισέλθουν στο κτίριο. Άρχισε µάχη και τελικά οι αντάρτες πυρπόλησαν τον σταθµό εξαναγκάζοντας τους πολιορκηµένους Βούλγαρους να κάνουν έξοδο προκειµένου να σωθούν από τις φλόγες. Ο ίδιος ο νοµάρχης γλίτωσε µε τραύµατα στα δυο του πόδια καθώς πήδηξε από το παράθυρο του δευτέρου ορόφου και κρύφτηκε µαζί µε άλλους σε παρακείµενη αποθήκη µε καλαµπόκια από όπου εξήλθε το επόµενο πρωί κι αφού είχαν αποχωρήσει οι αντάρτες. Στη συµπλοκή σκοτώθηκαν συνολικά 8 Βούλγαροι χωροφύλακες κι ο συνεργάτης τους από την περιοχή της Καστοριάς, Χρήστος Πετρίδης, γνωστός ως «Μπαµπάνης», ενώ από τους αντάρτες σκοτώθηκε ο δεκαεπτάχρονος Θεοχάρης Τσερπίσταλης ή Κοκάρης από τη Χωριστή Δράµας. Μετά την εκπόρθηση του σταθµού χωροφυλακής, οι αντάρτες έσπευσαν να αποµακρυνθούν από το χωριό και να επιστρέψουν στα ληµέρια του Τσάλ-νταγ αφήνοντας µάλιστα πίσω τους το πτώµα του νεαρού Θεοχάρη. Διακόσιοι περίπου κάτοικοι της κωµόπολης ακολούθησαν τους αντάρτες στο βουνό φοβούµενοι τα αντίποινα που δεν άργησαν να ξεσπάσουν.


31. 28-29/9/1941: Η ηρωική εξέγερση του 1941 στη Δράμα.
32. 10/1941 Αίγιο: Οκτώβρης του '41- Η πρώτη οργανωμένη αντιστασιακή ενέργεια πραγματοποιήθηκε στη Χαρτοποιία Αιγίου, όπου οι εργάτες κατάφεραν να αχρηστεύσουν το τσιγαρόχαρτο, με τη χρήση θειαφιού, με σκοπό να μην πέσει στα χέρια των ιταλικών στρατευμάτων. Η επιτυχία αυτής της ενέργειας, σε συνδυασμό με το πείσμα για αντίσταση των εργαζομένων στη Χαρτοποιία, οδήγησε στις αρχές του 1942 στη συγκρότηση της πρώτης αντιστασιακής ομάδας στην περιοχή.


33. Τον Νοέμβρη του 1941, το ΚΚΕ πήρε απόφαση να δώσει εντολή στον Θανάση Κλάρα (Αρη Βελουχιώτη) να ξεκινήσει διερεύνηση για τη δημιουργία και ανάπτυξη ένοπλου αγώνα στη Ρούμελη.


34. 21/11/1941, Νάξος. Οι αντίξοες συνθήκες γέννησαν την ανάγκη αντίστασης κατά των κατακτητών. Σε αυτή την προσπάθεια πρωταγωνίστησε ο ταγματάρχης Γεώργιος Δέτσης, οργανώνοντας το Στρατιωτικό Τμήμα Νάξου (ΣΤΝ), το οποίο είχε ιδρύσει ήδη από την περίοδο της ιταλικής κατοχής, στις 21 Νοεμβρίου 1941. Σε συνεργασία με εξόριστους κομμουνιστές που κατάφεραν να φτάσουν κρυφά στο νησί, οργάνωσαν αντιστασιακούς πυρήνες με στόχο την ανατροπή του κατακτητή....
    Ο Γεώργιος Δέτσης αξιοποίησε την ιδιότητά του ως στρατιωτικός και κατάφερε να στήσει ένα δίκτυο συνεργατών, στο οποίο οι περισσότεροι ήταν αξιωματικοί. Ανέπτυξε συνεργασία με τους Άγγλους κομάντος καθώς και με τις οργανώσεις του ΕΑΜ ΕΛΑΣ. Ως στρατηγείο ορίστηκε το περιβόλι του πατέρα του στο ορεινό χωριό Δαμαλάς.... Στόχοι της οργάνωσης ήταν η συγκρότηση ένοπλων ομάδων ανταρτών, η συλλογή πληροφοριών στρατιωτικού ενδιαφέροντος όσον αφορά την κατάσταση των εχθρικών στρατευμάτων καθώς και η διενέργεια πράξεων δολιοφθοράς στις εγκαταστάσεις και τα μέσα μεταφοράς των Γερμανών....