Χρονικό του ένοπλου αγώνα έτους 1944-1945



1944-1945 - Μάχες με τους κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους.




  1. τέλος του 1943 με αρχές του 1944: Προς το τέλος του 1943 με αρχές του 1944 η Γερμανική κατοχική Διοίκηση με πρόσχημα την επιβολή της τάξης στην ύπαιθρο του Νομού Χανίων, ανέθεσε σε ένα «Έλληνα», πρώην αξιωματικό χωροφυλακής, στον Δ. Παπαγιαννάκη να συγκροτήσει σώμα εθελοντών χωροφυλάκων που θα τους εξόπλιζαν οι δυνάμεις κατοχής. Η διάλυση αυτού του σώματος για πολλούς λόγους έπρεπε να γίνει το ταχύτερο δυνατό. Μετά από έντονη κινητικότητα του προδοτικού σώματος Παπαγιαννάκη και πληροφορίες του ΕΑΜ, ότι θα εξορμούσε στα Παλιά Ρούματα στης 16/6/1944 τα ξημερώματα , για τρομοκρατία, λεηλασία και συλλήψεις αγωνιστών-πατριωτών, αποφασίστηκε από το ΕΑΜ Χανίων από κοινού με την οργάνωση του ΕΑΜ Π. Ρουμάτων το χτύπημα να γίνει σε αυτή τη τοποθεσία, της Καλής Αχλάδας. Η δύναμη των Ελασιτών αποτελούνταν από ομάδα ανταρτών του μόνιμου ΕΛΑΣ και 20 περίπου ανταρτών του εφεδρικού λόχου του ΕΛΑΣ Π.Ρουμάτων με Καπετάνιο το Κρίτωνα Κυανίδη(Φλωριά) που ήταν ο πρώην αξιωματικός, ταχτικού στρατού που προσχώρησε στις τάξεις του ΕΛΑΣ στο Νομό Χανίων. Αρχικά η δύναμη του ΕΛΑΣ τοποθετήθηκε στο ύψος που βρίσκονται τα αμπέλια, μέσα στο δάσος, όμως επειδή κάποιος διερχόμενος εντόπισε τους ΕΛΑΣΙΤΕΣ, η θέση αυτή θεωρήθηκε επισφαλής και για το λόγο αυτό τραβήχτηκαν στο σημείο αυτό (θέση μνημείου σήμερα) και πάνω από το οδόστρωμα. Στον κλοιό μπήκαν 49 χωροφύλακες οι οποίοι καθηλώθηκαν με καταιγιστικά πυρά.
    Μάλιστα αρκετοί ταγματασφαλίτες επιβαίνοντες σε άλλο αυτοκίνητο γύρισαν πίσω από το Κακόπετρο. Σε αυτό επέβαινε και ο ίδιος ο Παπαγιαννάκης. Σε μικρό χρόνο παραδόθηκαν και οι 49 χωροφύλακες, στους οποίους υπήρχαν και τραυματίες. Από την συμπλοκή ο ΕΛΑΣ πήρε λάφυρα 43 όπλα, 19 πιστόλια, 30 χειροβομβίδες και ανάλογα πυρομαχικά.
  2. Γενάρης 1944 Καμιναράτα: Οι Γερμανοί μαζί με τους ΠΟΚιτες είχαν επιχειρήσει να καταλάβουν τα Καμιναράτα. Οι Καμιναράδες όμως με πρώτο τον παπά Λιά Μαρούλη αμύνθηκαν ηρωικά και ανάγκασαν τους κατακτητές και τους συνεργάτες να φύγουν και να μη επιχειρήσουν άλλη φόρα.
  3. Ξυλαγανή 1944: Στη διάρκεια του 1944 συγκροτήθηκε ανταρτική ομάδα στην Ξυλαγανή Κομοτηνής από 30 περίπου νέους του χωριού η οποία είχε έρθει σε επαφή με τον ΕΛΑΣ στον Έβρο και ζητούσε τρόπο να βγει στο βουνό. Η κίνηση αυτή προδόθηκε και οι Βούλγαροι την κατέπνιξαν εν τη γενέσει της. Συνέλαβαν 27 από τους νέους της Ξυλαγανής και τους εκτέλεσαν σε έναν λόφο 1 χλμ. έξω από το χωριό.
  4. Η ματωμένη Πρωτοχρονιά του 1944 στο Τσαλ Νταγ της Δράμας
  5. 3/1/1944 - Τμήματα του 36ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ δέχονται επίθεση από χιτλερικό τάγμα στην περιοχή Γραβιάς στους πρόποδες του Παρνασσού. Ύστερα από 2 μέρες σκληρών μαχών, αποκρούουν του Γερμανούς και τους κυνηγούν διώχνοντας τους από την περιοχή. Οι χιτλερικοί είχαν 77 νεκρούς και πάνω από 100 τραυματίες.
  6. 5/1/1944: Η μάχη στην Αγία Τριάδα Καλοσκοπής.
  7. 8/1/1944 (Μποζ – Νταγ): Τμήμα του ΕΛΑΣ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης δίνει σκληρές μάχες επί 3 μέρες στις ραχώδεις κορυφές του Μποζ – Νταγ αποκρούοντας την επίθεση 1500 Βουλγαροφασιστών.
  8. 8/1/1944 ΜΕΝΟΙΚΙΟ: Το “τμήμα ΕΛΑΣ Μπόζ-Νταγ” δέχθηκε επίθεση από βουλγαρικές δυνάμεις στις 8 Ιανουαρίου στο Μενοίκιο. Τα τμήματα αυτά που είχαν παραμείνει στο Μενοίκιο είχαν ενισχυθεί με νέες δυνάμεις τις αμέσως προηγούμενες μέρες που είχαν ως επικεφαλής τον Δημήτρη Χαρισιάδη (Καραϊσκάκης) και η συνολική τους δύναμη έφτανε τους 150 περίπου άνδρες, ανάμεσα στους οποίους καταλεγόταν και μία διμοιρία σαράντα ανταρτών της ΕΠΟΝ. Οι αντάρτες απέκρουσαν την επίθεση ενώ τη νύκτα αποσύρθηκαν σε φυσικά οχυρές θέσεις ανάμεσα στα χωριά Άγιο Πνεύμα και Εμμανουήλ Παπά Σερρών. Εκεί παρέμειναν χωρίς τροφή και νερό ως τις 12 του μήνα όταν κατόρθωσαν να συμπτυχθούν χωρίς απώλειες στην περιοχή των υψωμάτων του Αηδονοχωρίου Δ του Στρυμόνα.
  9. 11/1/1944 περιοχή Δράμας: Ο Αντων Τσαούς αρχηγός της προδοτικής ΠΑΟ Ανατολικής Μακεδονίας αιχμαλωτίζει με δόλο, ύστερα από υπόδειξη του Άγγλου πράκτορα Μίλερ, και δολοφονεί με τσεκούρια τον αξιωματικό του ΕΛΑΣ Άγη και άλλους 8 ΕΛΑΣίτες.
  10. 11/1/1944 - Τμήματα της 9ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ αιφνιδιάζουν προδοτικές ομάδες, εξοπλισμένες από τις Βουλγαρικές αρχές κατοχής του Κάλτσεφ στο χωριό Μεσοποταμία Καστοριάς. Σκοτώνονται δύο, τραυματίζονται 5, ενώ άλλοι 15 αιχμαλωτίζονται από τον ΕΛΑΣ.
  11. 13/1/1944 - Τμήμα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπάει με ενέδρα στη θέση «Αεροδρόμιο» βόρεια του χωριού Μεγάλα Λιβάδια της Γουμένισας και διαλύει γερμανικό τμήμα 70 ανδρών που κινούταν προς τα χωριά του Πάικου. Σκοτώθηκαν 20 και αιχμαλωτίστηκαν 18 γερμανοί. Πάρθηκαν λάφυρα 1 όλμος, 3 οπλοπολυβόλα, 50 όπλα και άλλα υλικά.
  12. 14/1/1944 - Σκλήθρο. 80 Γερμανοί με 8 μεταγωγικά ξεκίνησαν από την γέφυρα της Παπαδιάς για το Σκλήθρο, το απόσπασμά αυτό το ονόμαζαν οι Γερμανοί «Πράσινο διάβολο» που φέρνει το χαλασμό στους αντάρτες λόγω του ότι πριν δέκα μέρες σκότωσαν 32 αντάρτες στην Καλοσκοπή και τον Καλλία (Χαράλαμπο Μώκο). Αποφασίστηκε κτύπημα από τον 3ο Λόχο του 5ου Ανεξάρτητου Τάγματος Παρνασσίδας (Στρατιωτικός Νίκος Γιαννέτσος (Τηλέμαχος), Πολιτικός Θύμιος Καψής (Ανάποδος) και καπετάνιος Γιώργος Γιαννακόπουλος (Καλύβας).
    Σκοπός των ανταρτών ήταν ο αιφνιδιασμός. Με το σύνθημα απ' τα πολυβόλα οι αντάρτες με τα αυτόματα στα χέρια ξεχύνονται απάνω στον εχθρό. Οι Γερμανοί τα ΄χάσαν και προτού συνέλθουν βρέθηκαν μπροστα στα αυτόματα των ανταρτών. Το ίδιο και 8 Ιταλοί που ήταν με τα μεταγωγικά. Η αντίσταση μικρή, οι περισσότεροι τρέχουν πανικόβλητοι μέσα στο δάσος. Οι "πρασινοι διάβολοι" έγιναν "πράσινοι λαγοί".
    Τελικός απολογισμός της μάχης, τριάντα Γερμανοί σκοτωμένοι και δώδεκα αιχμάλωτοι. Από την πλευρά μας είχαμε έναν τραυματία με διαμπερές τραύμα στο στήθος, τον Σταυραετό, από τη Σκιά Φωκίδας.
  13. 22/1/1944 - Μάχη μεταξύ Γερμανών και ανταρτών την 22 Ιανουαρίου 1944 εις Άγιον Νικόλαον Σπάτα-Πατρών. Ηρπάγη Γερμανικόν φυλάκιον μετά του ασυρμάτου του και των λοιπών υλικών του.
    Έκθεση του Αρχηγού ΕΛΑΣ Β.Δ. Πελοποννήσου Δ. Μίχου
  14. 23/1/1944 - Κοντά στην Βέροια ο ΕΛΑΣ κτυπά τμήμα γερμανοφασιστών σκοτώνοντας 11 Γερμανούς.
  15. Ξάνθη Φλεβάρης 1944: Η πρώτη ανταρτική ομάδα του ΕΛΑΣ στην περιοχή της Ξάνθης δημιουργείται το Φεβρουάριο του 1944 και αποτελεί το 4ο τάγμα του 26ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης. Η δράση του τάγματος που είχε στρατολογήσει και ορισμένους Πομάκους αφορούσε κυρίως την εμψύχωση των κατοίκων των χωριών, ενώ για την εξασφάλιση των αναγκαίων έκανε επιδρομές στο βουλγαρικό έδαφος.
  16. 3/2/1944 - Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν τους Γερμανούς φασίστες και τους ταγματασφαλίτες στην Αραβησσό.
  17. 3/2/1944 Λιβέρα: Στο χωριό Λιβερά Κοζάνης πραγματοποιείται συνδιάσκεψη στελεχών του ΚΚΕ Δυτικής Μακεδονίας. Μετά από προδοσία κυκλώνονται μαζί με τον 1ο λόχο του 53ου συντάγματος του ΕΛΑΣ που ήταν η φρουρά τους, από πολλαπλάσιες δυνάμεις ναζιστών. Ύστερα από σκληρή και άνιση μάχη 2,5 ωρών κατορθώθηκε να σπάσουν τον κλοιό, και να φύγουν. Χάθηκαν όμως 37 αγωνιστές στελέχη του ΚΚΕ και οπλίτες του ΕΛΑΣ μεταξύ των οποίων και ο γραμματέας Δ. Μακεδονίας Χρ. Κάλφας.
  18. 6/2/1944 Άγιος Φλώρος: Όταν ο εχθρός άρχισε να εγκαταλείπει την περιοχή Ταϋγέτου και να περιχαρακώνεται πάλι στις βάσεις του, τα τμήματα του ΕΛΑΣ άρχισαν την επίθεση ή μάλλον την επιθετική δράση τους (μάχες Ανδρούσας, Μεσσήνης, Χώρας, κλπ.).
    ΑΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ Η ΜΑΧΗ - Μια από τις επιχειρήσεις αυτές ήταν και η ενέδρα που έστησε τμήμα του 3ου Τάγματος του 9ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ στην περιοχή του Αγίου Φλώρου Αρφαρών Μεσσηνίας, δίπλα από την περιοχή «Μάτια» και στα μικρά υψώματα προστασίας περάσματος προς Καλαμάτα …
    ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ - Την επιχείρηση διεύθυνε η διοίκηση του Τάγματος που βρίσκεται κοντά στη διοίκηση του λόχου που θα ενεργούσε το χτύπημα με διοικητή τον Δημήτρη Παπαλεξόπουλο.
    - Τη διαταγή για επίθεση θα την έδινε ο διοικητής του τάγματος Ναπολέων Παπαγιαννόπουλος.
    - Από τις 3 Φλεβάρη 1944 οι μαχητές του ΕΛΑΣ συνέχεια βρίσκονται «κολλημένοι» στο χώμα παρά τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες (έβρεχε).
    - Πέρασε η πρώτη μέρα χωρίς να φανεί τίποτα. Τη δεύτερη, την Τρίτη μέρα το ίδιο.
    - Την τέταρτη μέρα 6 Φλεβάρη 1944 οι σηματοδότες από τον ανεμόμυλο της Σκάλας, έδωσαν την πληροφορία ότι πέντε (5) Γερμανικά αυτοκίνητα βρίσκονταν στην Τσακώνα και κινούνται προς Καλαμάτα.
    - Ειδοποιήθηκαν όλοι να είναι έτοιμοι.
    - Τα αυτοκίνητα έφτασαν στα Χριστοφιλέϊκα, ειδοποιούν οι σηματωροί.- Καμιά άλλη κίνηση δεν παρατηρείται είπαν.
    - Ο θόρυβος των μηχανών άρχισε να ταράζει τη νεκρική σιγή...
    - Το πρώτο αυτοκίνητο έφτασε τώρα στο ύψος του πρώτου αντάρτη .- Προχωρεί μέσα στην ενέδρα, ακολουθούν το δεύτερο, το τρίτο και τα άλλα.
    -Ένας πυροβολισμός από το Διοικητή του Τάγματος έδωσε το σύνθημα της επίθεσης. - Όλοι ορμούν προς τα αυτοκίνητα πυροβολώντας και φωνάζοντας. - Τα αυτοκίνητα σταμάτησαν και οι Γερμανοί πήδησαν και προσπάθησαν να πάρουν θέσεις μάχης. - Οι αντάρτες είναι αποφασισμένοι να μην τους ξεφύγει κανένας Γερμανός. - Ο ένας συναγωνίζεται τον άλλο σε παλληκαριά και αυτοθυσία. - Μερικοί Γερμανοί που προσπάθησαν να ξεφύγουν προς τον κάμπο χτυπήθηκαν από τα τμήμα του λόχου και πιάστηκαν αιχμάλωτοι.
    ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ: ΘΥΜΑΤΑ ΓΕΡΜΑΝΩΝ
    - Σκοτώθηκαν 24 Γερμανοί και πιάστηκαν αιχμάλωτοι 26.- Ήταν όλοι τους δήμιοι και βασανιστές της αποτρόπαιης Γκεστάπο.
    ΘΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΛΑΣ
    - Από τους Ελασίτες σκοτώθηκε ένας, ο Γιάννης Χιώτης, ως εξής: ενώ έτρεξε να πάρει το όπλο και τις μπότες ενός Γερμανού αξιωματικού που χτύπησε, ο Γερμανός προσποιήθηκε το νεκρό και ενώ ο Γιάννης πλησίασε ο τραυματισμένος Γερμανός τον σκότωσε.
    - Εδώ αξίζει να αναφερθεί το εξής: Το όπλο που έπαιρνε κάθε Ελασίτης από τον εχθρό εθεωρείτο προσωπικό του λάφυρο και συχνά παρατηρείτο ένας απλός μαχητής να έχει καλλίτερο όπλο από τον αξιωματικό του.
    ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΛΑΦΥΡΑ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ
    - Τα λάφυρα ήταν τρία οπλοπολυβόλα πολλά αυτόματα, φαρμακευτικό, επιδεσμικό και χειρουργικό υλικό – πολυτιμότατα για το αντάρτικο - ιματισμός, άρβυλα κλπ. - Τα πέντε αυτοκίνητα κάηκαν.
    ΑΝΤΙΠΟΙΝΑ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ - Την ίδια μέρα κατέφτασαν αρκετές Γερμανικές δυνάμεις και αφού πρώτα βομβάρδισαν με πυροβολικό τα υψώματα γύρω από τον Άγιο Φλώρο έκαψαν όλα σχεδόν τα σπίτια και πολλά σπίτια στα Χριστοφιλέϊκα και στην Σκάλα, που καιγόταν για δεύτερη φορά.
  19. 19/2/1944 Άγιος Φλώρος: Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΦΛΩΡΟΥ – Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΣ του ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ
    ‘Έπειτα από 10 μέρες στήθηκε ενέδρα στο ίδιο μέρος με τη βεβαιότητα ότι οι Γερμανοί δεν θα το περίμεναν και έτσι θα αιφνιδιάζονταν.
    - Η ενέδρα στήθηκε στις 16 Φλεβάρη 1944. Αυτή τη φορά η κυρία επίθεση έγινε από το 2ο Λόχο υπό τον ανθυπολοχαγό Δημήτρη Παπαλεξόπουλου..
    - Ύστερα από αναμονή τριών ημερών στις 19 Φεβρουαρίου1944 εξοντώθηκε μια Γερμανική φάλαγγα από 7 αυτοκίνητα.
    ΘΥΜΑΤΑ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΣΤΗ 2η ΜΑΧΗ - Σκοτώθηκαν όλοι οι Γερμανοί που επέβαιναν 35 τον αριθμό και δύο γερμανοτσολιάδες – προδότες –καταδότες.
    - Τα λάφυρα ήταν δύο μυδράλια , 10 στάγερ , πολλά τουφέκια , και ένα αυτοκίνητο με αλεύρι κονσέρβες και άλλα τρόφιμα.
    - Βρέθηκε μια κατάσταση με 200 περίπου ονόματα πατριωτών από την περιοχή Πυλίας, οι οποίοι ειδοποιήθηκαν για να πάρουν τα μέτρα τους.
    - Ο ΕΛΑΣ δεν είχε καμία απώλεια.
  20. 19/2/1944 - Επίθεσις εναντίον αυτοκινήτων και μοτοσυκλέτας την 19 Φεβρουαρίου 1944 εις περιοχήν Μετζαίνης-Πατρών. Αποτελέσματα 5 νεκροί Γερμανοί, επίσης κατεστράφη ένα Γερμανικόν αυτοκίνητον, ημέτεραι απώλειαι ουδεμία.
    Έκθεση του Αρχηγού ΕΛΑΣ Β.Δ. Πελοποννήσου Δ. Μίχου
  21. 23/2/1944: H ανατίναξη της γερμανικής «αμαξοστοιχίας SF-ZUG 53» στα Τέμπη από τους σαμποτέρ του ΕΛΑΣ.
    Τμήμα του ΕΛΑΣ Ν. Ολύμπου ανατινάζει την γερμανική αμαξοστοιχία αριθ. 53. Σκοτώθηκαν 450 Γερμανοί, μεταξύ των οποίων πολλοί αξιωματικοί και ένας στρατηγός με το επιτελείο του.
  22. 23/2/1944 - Μάχη Δεμέστιχων μεταξύ Γερμανών ενός Τάγματος Ραλληκών και ανταρτών (Τμήματα 12ου Συν/τος Πεζικού). Αποτελέσματα: Νεκροί Τσολιάδες 20. Τραυματίαι 80. Νεκροί Γερμανοί πολλοί. Τραυματίαι 14. Λάφυρα άφθονα. Η μάχη διήρκεσεν επί 3ημερον και δύναται να λογισθή ως η μεγαλυτέρα εκ των μέχρι τούδε συναφθεισών μαχών εις Πελοπόννησον. Εκ των ανταρτών απώλειαι 2 νεκροί 12 τραυματίαι και 1 αγνοούμενος. Η ως άνω μάχη εγένετο εις τας 23 Φεβρουαρίου 1944.
    Έκθεση του Αρχηγού ΕΛΑΣ Β.Δ. Πελοποννήσου Δ. Μίχου
  23. Μάρτης 1944 Μαργαρίτες Κρήτη: Σε ενέδρα και μετά από μήνυμα που έστειλε η οργάνωση στις Μαργαρίτες, συλλαμβάνονται τέσσερις Γερμανοί πάνω σε δύο μοτοσυκλέτες. Ήταν αγγελιοφόροι ερχόμενοι από το Ηράκλειο με προορισμό τα Χανιά. Πάνω τους βρέθηκαν απόρρητα έγγραφα μεγάλης σημασίας.
  24. 1/3/1944 «Αγριμοχώραφα» Κρήτη: Συμπλοκή στην τοποθεσία «Αγριμοχώραφα», πάνω από το κουρταλιώτικο φαράγγι, με τραυματίες δύο ελασίτες. Το δάσκαλο Μανόλη Λίτινα από τα Πλατάνια Αμαρίου και τον Κωστή Μακρυδάκη από το Πάνορμο. Αργότερα, λόγω έλλειψης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης πάνω στο βουνό, υπέκυψαν στα τραύματα τους. Ο αριθμός των Γερμανών που σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν, τελικά δεν εξακριβώθηκε.
  25. 4-8/3/1944: Η θρυλική μάχη της Κοκκινιάς όπου ο ΕΛΑΣ πολέμησε Γερμανούς και ταγματασφαλήτες.
  26. 6/3/1944 και 16/3/1944 - Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν τους ταγματασφαλίτες στον Άγιο Πέτρο και στην Μεσιά.
  27. 22/3/1944 - Στις 22-3-1944 ο 6ος Λόχος ανατίναξε τη σιδηροδρομική γέφυρα της Ανδρίτσας.
  28. 24/3/1944 - Γερμανική δύναμη από 700 άντρες, που κινούταν από Άρνισσα προς Κέδρο πέφτει σε ενέδρα της ΙΧ μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Οι απώλειες των Γερμανών 79 νεκροί και πολλοί τραυματίες.
  29. 24/3/1944 - Άλλα τμήματα της ΙΧ μεραρχίας του ΕΛΑΣ χτυπούν συμμορίες του Κάλτσεφ στα χωριά Κολοκυνθού και Ποριά Καστοριάς, προκαλώντας τους αρκετές απώλειες και συλλαμβάνοντας 6 αιχμαλώτους.
  30. 25/3/1944 Αγιάσος - Το Μάρτη του ’44 η κεντρική οργάνωση του ΕΑΜ Λέσβου παίρνει απόφαση να γιορταστεί η εθνική επέτειος στα διάφορα μέρη του νησιού με ανοιχτές οργανωμένες εκδηλώσεις, χωρίς όμως να προκληθούν οι γερμανικές αρχές κατοχής, για να αποφευχθούν ενδεχόμενα αντίποινα. Οι Γερμανοί την παραμονή της εθνικής επετείου κάνουν συλλήψεις στην πόλη της Μυτιλήνης για να σκορπίσουν το φόβο.
    Στην Αγιάσο, όταν έγινε γνωστή η απόφαση αυτή, καταρτίζεται πλατιά επιτροπή που θα οργάνωνε το γιορτασμό, με τη συμμετοχή του παππά - Χριστόφα Κανιμά, του Διοικητή Χωροφυλακής Αγιάσου Εμμανουήλ Βαποράκη, του δάσκαλου Χριστόφα Χατζηπαναγιώτη, του Στρατή Καβαδέλη, του Λεωνίδα Κουζέλη και άλλων. Ο παλαίμαχος κομμουνιστής Προκόπης Μπουρλής θυμόταν ότι στο κελί του παππά-Κανιμά πραγματοποιήθηκε μια από τις συνεδριάσεις της επιτροπής οργάνωσης του γιορτασμού. Στις 24 Μαρτίου 1944 γίνεται η τελική σύσκεψη της ΕΠΟΝ Αγιάσου στο σπίτι του Μιχάλη Ι. Πασχαλιά, κάτω ακριβώς απ’ το κτίριο όπου στεγαζόταν η Υποδιεύθυνση Χωροφυλακής Αγιάσου. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης φτάνει από τη Μυτιλήνη ο εαμίτης σύνδεσμος Απόστολος Τριανταφύλλου, για να αναφέρει την απόδραση από τη Γκεστάπο του Μανώλη Λαμπαδαρίδη και την έγκριση πραγματοποίησης της εκδήλωσης.
    Στις 25 του Μάρτη, αφού η εκδήλωση προπαγανδίστηκε τις προηγούμενες μέρες σ’ όλο το χωριό, η πλατεία της αγοράς και οι γύρω δρόμοι κατακλύζονται από πρωτοφανή κοσμοσυρροή. Η ΕΠΟΝ αναλαμβάνει το οργανωτικό βάρος της εκδήλωσης. Χώρος της γιορτής ορίστηκε το κεντρικό καφενείο «Καφενταρία». Μετά την τέλεση της δοξολογίας, εκφωνούνται οι ομιλίες για την εθνική επέτειο και για το νόημά της και απαγγέλλονται πατριωτικά ποιήματα. Ενώ όμως το πρόγραμμα εξελίσσεται κανονικά, μια ομάδα νεολαίων, μεταξύ των οποίων ο Όμηρος Κοντούλης, ο Μιχάλης Συνοδινός, ο Θωμάς Σπλιαδής, η Κορνηλία Νιγδέλη, ο Γιάννης Βέτσικας, ο Γιάννης Κουρβανιός και άλλοι, βγαίνουν από το Αναγνωστήριο, που στεγαζόταν - όπως προείπαμε - στο «Χάνι» της εκκλησίας, κρατώντας την ελληνική σημαία. Τη σηκώνουν ψηλά και φωνάζουν συνθήματα κατά των Γερμανών και υπέρ των Συμμάχων (Κάτω οι Γερμανοί, Ζήτω οι Σύμμαχοι, Κάτω οι προδότες, Ζήτω ο Κόκκινος Στρατός). Ο ασυγκράτητος αυθορμητισμός τους πυροδοτεί τον πατριωτισμό των Αγιασωτών και σα φωτιά ξαπλώνεται σ’ όλη την Αγιάσο. Ο ανθρώπινος χείμαρρος ξεχύνεται στους κεντρικούς δρόμους του χωριού τραγουδώντας αντάρτικα και αντιστασιακά τραγούδια. Δυο επονίτισσες και δυο επονίτες, εναλλασσόμενοι ανά τέσσερις, κρατούν τη γαλανόλευκη και οδηγούν την πορεία - διαδήλωση προς το Σταυρί. Εκεί ο Μιχάλης Συνοδινός σαλτάρει στο γεφύρι και με φλογερή ομιλία του προς το πλήθος καταφέρεται ανοιχτά κατά της γερμανικής κατοχής, παροτρύνοντας τον κόσμο να αγωνιστεί για λευτεριά και καλύτερη ζωή. Από κει τα πλήθη κρατώντας την ελληνική σημαία κατευθύνθηκαν προς το Ηρώο όπου και κατέθεσαν στεφάνι. Αγέρας λευτεριάς φυσά στην Αγιάσο, που ως το βράδυ πανηγυρίζει, σα να ’χε κιόλας έρθει η άγια ώρα του λυτρωμού...!
  31. 25/3/1944 - Στις 25 Μαρτίου του 1944 εμφανίζεται αντιτορπιλικό ανοικτά στο Κουλούρι. Είναι εξοπλισμένο με δύο πυροβόλα και δύο πολυβόλα βαρέος τύπου. Στο Κουλούρι βρίσκεται ουλαμός της 5ης Πυροβολαρχίας με διοικητή τον Γιάννη Μακρυγιάννη. Οι αντάρτες διαθέτουν δύο αντιαρματικά πυροβόλα και αποφασίζουν να αιφνιδιάσουν. Με βολές από απόσταση 1.800 μέτρων χτυπούν το αντιτορπιλικό και προκαλούν αναστάτωση στο πλήρωμά του. Ο επικεφαλής του πλοίου διατάσσει την απομάκρυνσή του μέχρι να πάψει να βρίσκεται στην εμβέλεια των πυροβόλων.
    Αργότερα μέσα στη μέρα μετά, τη μάχη και ύστερα από πρωτοβουλία της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΑΜ, γιορτάζεται σε κλίμα νίκης η 25η Μαρτίου στο Βένετο.
  32. 25/3/1944 Λαϊλιάς Σερρών: Ανήμερα της 25ης Μαρτίου το τμήμα του ΕΛΑΣ στο Λαϊλιά Σερρών δέχτηκε επίθεση από βουλγαρικές δυνάμεις. Οι αντάρτες, που αιφνιδιάστηκαν, είχαν ετοιμάσει γιορτή για την επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης και είχαν προσκαλέσει αντιπροσώπους από τις οργανώσεις του ΕΑΜ και της ΕΠΟΝ της περιοχής. Περίπου εξήντα πολίτες δέχτηκαν επίθεση στον οικισμό Βλάχικα Καλύβια όπου είχαν διανυκτερεύσει. Οι βουλγαρικές δυνάμεις κατέλαβαν τον οικισμό και τον πυρπόλησαν ενώ πυροβολούσαν τους πολίτες που έφευγαν καταδιωκόμενοι να γλιτώσουν. Οι αντάρτες συμπτύχθηκαν και οχυρώθηκαν σε πιο απρόσιτες θέσεις απ’ όπου προσπάθησαν να αντισταθούν αλλά μάταια αφού ο βουλγαρικός στρατός κατάφερε να τους απωθήσει. Συνολικά έντεκα αντάρτες και πολίτες έχασαν τη ζωή τους ενώ άλλοι δέκα έπαθαν κρυοπαγήματα. Νεκροί αναφέρονται οι Δημήτρης Χατζής από το Αηδονοχώρι, οι Νικόλαος Καμήλαλης και Ιωάννης Πλίτσης από τις Σέρρες, ο Χρήστος Λίθαρης από την Πεντάπολη και ο Αγάθων Ταχματζίδης από την Σκοπιά Σερρών. Το χτύπημα για τις μικρές δυνάμεις του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ στην περιοχή των Σερρών ήταν πολύ μεγάλο ενώ τα πρώτα νέα που έφτασαν στο Παγγαίο ήταν πως ολόκληρο το τμήμα του Λαϊλιά είχε εξολοθρευτεί. Ο λόχος του Λαϊλιά αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το βουνό στις 27 Μαρτίου και να περάσει στο Μενοίκιο.
  33. 28/3/1944 Αγιάσος - Μετά τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου περίμεναν την αντίδραση των Γερμανών και έτσι τοποθέτησαν σκοπούς για να ειδοποιηθούν εγκαίρως. Την τρίτη μέρα τα μέτρα ασφαλείας χαλάρωσαν οι Γερμανοί, που είχαν ήδη μάθει τα καθέκαστα, διάλεξαν εκείνη ακριβώς τη μέρα για να χτυπήσουν αιφνιδιαστικά. Νωρίς το απόγευμα οι καταχτητές κυκλώνουν το χωριό, στήνουν τα πολυβόλα τους σε επίκαιρα σημεία (Νοσοκομείο, Φαμάκα, Ελβετία, Περασιά κλπ.) και αρχίζουν να πολυβολούν όποιον βλέπουν. Εντρομοι οι κάτοικοι κλείνονται στα σπίτια τους. Οσοι όμως έχουν λόγους ν’ αποφύγουν τους Γερμανούς, ορμούν προς τα βουνά. Απ’ τα περάσματα του Απέσου και της Περασιάς καταφέρνουν να περάσουν και να ξεφύγουν πολλοί απ’ αυτούς που είχαν λογαριασμούς με τον καταχτητή, παρά τους συνεχιζόμενους πολυβολισμούς. Οχι όμως όλοι. Κοντά στον Αϊ Σπυρίδωνα σκοτώνεται ο Στρατής Ηλιογραμμένου Γραμμέλης. Και λίγο πιο πάνω από την παλιά Ηλεκτρομηχανή η δεκατριάχρονη Μαριάνθη Δημητρίου Μαϊστρέλη. Πολλοί τραυματίζονται. Σ’ ένα σπιτάκι στην κάτω είσοδο του χωριού συνεδριάζουν πολλά στελέχη της οργάνωσης. Χτυπιούνται απ’ τους κατακτητές και τραυματίζεται σοβαρά ο φλογερός επονίτης Στρατής Ιωάννου Πασχαλιάς. Οι Γερμανοί τρέχουν να τον συλλάβουν. Πάνω του έχει ένα χαρτί με ονόματα κι ένα περίστροφο. Ο Πασχαλιάς μασάει και καταπίνει το χαρτί με τα ονόματα, αλλά δεν προλαβαίνει να πετάξει το όπλο, στοιχείο που θα τον ενοχοποιούσε. Τον συλλαμβάνουν σε κακά χάλια, τον κατεβάζουν στο νοσοκομείο της Μυτιλήνης και, αφού θεραπεύεται, τον περνούν από στρατοδικείο, τον καταδικάζουν σε θάνατο και τον εκτελούν στα «Τσαμάκια» στις 17 Ιούνη του 1944. Όσο βρισκόταν στο νοσοκομείο ο Πασχαλιάς, η Οργάνωση μελετούσε σχέδια απελευθέρωσής του με ένοπλη επιδρομή, αλλά δεν ήταν δυνατός ο κατάλληλος εξοπλισμός της ομάδας που θα αναλάμβανε το εγχείρημα, γι’ αυτό και η ιδέα εγκαταλείφθηκε.
  34. 28/3/1944 - Στις 28 Μαρτίου το πρωί, όταν μια αναγνωριστική γερμανική ομάδα από 3 μοτοσικλέτες και 2 αυτοκίνητα έπεσαν στο ναρκοπέδιο που είχαν στήσει οι αντάρτες στη θέση Αεράνη της λίμνης Κάρλας, πέντε περίπου χιλιόμετρα από τα Κανάλια. Ένα αυτοκίνητο και δύο μοτοσικλέτες ανατινάχτηκαν. Την ίδια τύχη είχε και ένα άλλο αυτοκίνητο το απόγευμα της ίδιας ημέρας.
  35. 29/3/1944 Αγιάσος - Στις 29 του Μάρτη, όταν οι Γερμανοί ξαναγυρίζουν στην Αγιάσο, ζητούν την παράδοση εκείνων που θεωρούν υπεύθυνους για τα γεγονότα. Των Στρατή Καβαδέλη, Στρατή Ηρ. Αναστασέλη ή Τασιού, Σωκράτη Φραντζή, Όμηρου Κοντούλη, Μαρίκας Κοντούλη, Βασίλη Νουλέλη, Πάνου Τζανετή και άλλων. Ο μοίραρχος Βαποράκης βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Είναι μέλος της επιτροπής γιορτασμού, αλλά σαν καλός πατριώτης έχει αποκρύψει το περιστατικό. Μάλιστα δεν το έχει καταχωρήσει ούτε στο βιβλίο «συμβάντων». Οι Γερμανοί τον κακοποιούν και τον κλείνουν στο Διδασκαλείο. Από εκεί τον μεταφέρουν στο στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη. Η αντιστασιακή οργάνωση της Αγιάσου πήρε υπό την προστασία της την οικογένεια του πατριώτη αξιωματικού, παραμερίζοντας παλιότερες βαριές πικρίες. Οι πληροφορίες που υπάρχουν λένε πως τελικά επέζησε. Από τους παραπάνω καταζητούμενους οι δύο, ο Παναγιώτης Τζανετής και η Μαρίκα Κοντούλη, φυγαδεύονται στη Μικρά Ασία τον Απρίλη του 1944. Οι άλλοι περνούν σε κατάσταση παρανομίας μέχρι να ’ρθει η απελευθέρωση. (Οι ανακοινώσεις των εκκλησιαστικών και πολιτικών αρχών τον Μάρτη του 1944 όπου έχουμε τα γεγονότα της Αγιάσου. «Την 25η Μαρτίου 1944 ημέραν της Εθνικής ημών εορτής εις την Αγιάσον συνέβησαν από κομμουνιστάς τινάς επεισόδια με αντιγερμανικές εκδηλώσεις και φωνασκίας υπέρ του κόκκινου στρατού και κατά του Χίτλερ» (Γ. Χονδρονίκης).
  36. 29/3/1944 - 29 Μάρτη, μια μεγάλη φάλαγγα με ανιχνευτική ομάδα ναρκών να προηγείται, αφού σήκωσε τις υπόλοιπές νάρκες πέρασε την Αεράνη και κατευθύνθηκε προς τα Κανάλια. Αποκρούσθηκε όμως από έναν αντάρτικο λόχο που ήταν τοποθετημένος πάνω από τα Κανάλια και οι Γερμανοί το βράδυ, ντροπιασμένοι αποσύρθηκαν. Στη μάχη σκοτώνεται από μια Γερμανική ριπή ο Χαρηλάκης ο μικρότερος αντάρτης, ηλικίας κάτω των 18 ετών. Ήταν ορφανός με καταγωγή από τον Όλυμπο. Οι Γερμανοί είχαν 22 νεκρούς.
  37. 30/3/1944 - Στις 30 Μαρτίου με μεγαλύτερες δυνάμεις, τάγματος αυτή τη φορά επανέρχονται με την υποστήριξη του πυροβολικού και ενός αεροπλάνου να βομβαρδίζει και να πολυβολεί τις θέσεις των ανταρτών. Η «διμοιρία θανάτου» του Θωμά Καψάλη τους επιτίθεται αιφνιδιαστικά στην Αεράνη με αποτέλεσμα 5 γερμανικά αυτοκίνητα να καούν και να εξοντωθούν 50 Γερμανοί.
  38. 30/3/1944 - Στις 30 Μαρτίου νωρίς το πρωί εκδηλώθηκε η αποβατική επιχείρηση των Γερμανών στο λιμάνι Κουλούρι, στον Άγιο Γιάννη Βένετου και Λιμνιώνα. Το πρώτο καΐκι και η πρώτη ομάδα που πάτησαν στο Λιμνιώνα ανατινάχτηκαν από νάρκες θαλάσσης. Δέχθηκαν και τα πυρά του λόχου διοίκησης του Συν/τος, όμως τα πλοία υποστήριξης καραδοκούσαν και με τα πυρά τους ανάγκασαν τον λόχο σε σύμπτυξη προς τα Κοκκινόγια. Προς το μεσημέρι οι Γερμανοί εισέρχονται στο Βένετο και πυρπολούν το 60% περίπου των σπιτιών.
  39. 31/3/1944 - Στις 31 Μαρτίου μια φάλαγγα από 125 αυτοκίνητα κινείται προς τη Κάτω Κερασιά. Στην είσοδο του χωριού επαναλαμβάνεται το σκηνικό της Αεράνης. Ανατινάζονται 3 αυτοκίνητα από αντάρτικες νάρκες ενώ η ανίχνευση για την ανακάλυψη των υπολοίπων στοιχίζει την ζωή σε 20 περίπου Γερμανούς.
  40. 31/3/1944 θέση «Κιουπριά σπηλιά»¨" Στη θέση «Κιουπριά σπηλιά» της περιφέρειας Μέσης σκοτώνονται μετά από προδοσία σε μπλόκο των Γερμανών και κατά την αποφασιστική, θαρραλέα έξοδο τους από τη σπηλιά οι: Γιάννης Μαθιουδάκης, καθηγητής, αδελφός του καπετάν Αλέκου Μαθιουδάκη, Μανόλης Αεράκης, Γιώργης Χατζηνικολάου και Νίκος Τερζιδάκης.
  41. 1/4/1944 - Τμήματα της Χ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, αιφνιδιάζουν τους χιτλερικούς κοντά στο χωριό Οξύνεια στα Χάσια. Σκοτώθηκαν 23 Γερμανοί ενώ άλλοι 5 πιάστηκαν αιχμάλωτοι.
  42. 1/4/1944 - Γερμανοί και ταγματασφαλίτες με επικεφαλής το νομάρχη Εύβοιας στρατηγό Δημ. Λιάκο έκαναν επιδρομή στα χωριά της περιοχής Ιστιαίας στη Β. Εύβοια. Τμήμα του 7ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ τους χτύπησε και σκότωσε 5 Γερμανούς και 22 ταγματασφαλίτες. Ανάμεσά τους και τον εθνοπροδότη στρατηγό Λιάκο. Σε αντίποινα οι Γερμανοί και οι ταγματασφαλίτες εκτέλεσαν στις 4 Απρίλη 36 πατριώτες.
  43. 1/4/1944 - Τμήματα του ΕΛΑΣ χτυπούν αιφνιδιαστικά τμήμα Γερμανών που κινήθηκε προς τα χωριά Παλατίτσια και Μελίκη Πιερίων. Απώλειες του εχθρού: 47 νεκροί και 15 αιχμάλωτοι.
  44. 1-4/4/1944 - Οι Γερμανικές δυνάμεις με τρεις φάλαγγες από την Άνω Κερασιά, τα Πάνω Κανάλια και από την Λέστιανη, επιχειρούν να περικυκλώσουν τις δυνάμεις του 2ου Τάγματος που βρίσκονταν στα Κοκκινόγια. Τα Κοκκινόγια είναι ένα υψίπεδο στα 1.000 περίπου μέτρα, στον δρόμο Άνω Κερασιάς – Παλαιάς Μητζέλας.
    Τις επόμενες μέρες οι Γερμανικές δυνάμεις με τρεις φάλαγγες από την Άνω Κερασιά, τα Πάνω Κανάλια και από την Λέστιανη, επιχειρούν να περικυκλώσουν τις δυνάμεις του 2ου Τάγματος που βρίσκονταν στα Κοκκινόγια. Τα Κοκκινόγια είναι ένα υψίπεδο στα 1.000 περίπου μέτρα, στον δρόμο Άνω Κερασιάς – Παλαιάς Μητζέλας.
    Η μάχη θα διαρκέσει τρεις μέρες. Οι απανωτές προσπάθειες των Γερμανών δεν μπόρεσαν να λυγίσουν την αντίσταση των ανταρτών, καίτοι οι συνθήκες για τους αντάρτες κατέστησαν ιδιαίτερα δυσμενείς λόγω της πυκνής χιονόπτωσης. Οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν και 2 αεροπλάνα τα οποία βομβάρδιζαν τις αντάρτικες θέσεις και πυρπολούσαν τις καλύβες των Βλάχων, που χρησίμευαν στους αντάρτες για καταλύματα, για προστασία από τα χιόνια. Η περιοχή ήταν τα θερινά βοσκοτόπια των Βλάχων.
    Οι Γερμανοί παρά τις μεγάλες απώλειες κατόρθωσαν να πλησιάσουν σε κάποιες αντάρτικες θέσεις. Οπότε ο βαρύς οπλισμός δεν είχε πλέον λόγο και τη θέση του έλαβε ο ατομικός οπλισμός, η χειροβομβίδα και το μαχαίρι. Η μάχη πήρε την μορφή πάλης σώμα με σώμα.
    Οι Γερμανοί αδυνατώντας να προχωρήσουν, υποχώρησαν στις 4 Απριλίου του 1944 έχοντας σημαντικές απώλειες. Το «ενεργητικό» τους θα εμπλουτισθεί με το σχεδόν ολοκληρωτικό κάψιμο της Άνω και Κάτω Κερασιάς και τον φρικτό θάνατο έξη γερόντων του χωριού των οποίων η μετακίνηση ήταν αδύνατη, κηλιδώνοντας για μια ακόμη φορά την ανθρώπινη ιστορία. Μεταξύ των θυμάτων και ο ιερέας του χωριού Κωνσταντίνος Πανταζής. Για την ιστορία: Στρατιωτικός διοικητής των ανταρτών στη μάχη των Κοκκινογίων ήταν ο έφεδρος λοχαγός Γιώργος Σπυριδάκης και καπετάνιος ο Άγγελος Οικονομίδης, μόλις 24ετής χημικός μηχανικός.
  45. 2/4/1944 - Ο λόχος μηχανικού του 5ου συντάγματος του ΕΛΑΣ ενεργεί σαμποτάζ και επίθεση κατά γερμανικής αμαξοστοιχίας νότια του σταθμού Λεπτοκαρυάς, στη γραμμή Κατερίνη – Λάρισα.
  46. 2/4/1944 - Βουλγαρική επίθεση εκδηλώθηκε στις 2 Απριλίου πρώτα στο ΣολούΝτερέ κι ενώ στο μοναστήρι της Εικοσιφοίνισσας επρόκειτο να διεξαχθεί η Α΄ Συνδιάσκεψη της ΕΠΟΝ Παγγαίου και είχαν συγκεντρωθεί αντιπρόσωποι των οργανώσεων της περιοχής καθώς και τα καθοδηγητικά στελέχη, Γιώργης Ερυθριάδης (Πέτρος) και Γιώργος Τσαρουχάς. Η επίθεση στο Σολού-Ντερέ αποκρούστηκε αλλά τη μεθεπόμενη οι βούλγαροι κινητοποίησαν μεγάλες δυνάμεις και από πολλές πλευρές κύκλωσαν το Παγγαίο με βασικό στόχο το μοναστήρι της Εικοσιφοίνισσας όπου βρίσκονταν πολίτες και αντάρτες. Τα τμήματα του ΕΛΑΣ που είχαν διασπαστεί σε πολλά μικρότερα προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τον κλοιό καταδιωκόμενα από τις ισχυρές βουλγαρικές δυνάμεις που έβαλαν συνεχώς εναντίον τους. Τελικά, μετά από διήμερη καταδίωξη και μικροσυμπλοκές όπου πήραν μέρος όλα τα τμήματα του Παγγαίου, οι περισσότεροι αντάρτες κατάφεραν να περάσουν στο Σύμβολο όπου βρήκαν ασφάλεια και τρόφιμα ενώ άλλοι κατέφυγαν στην γερμανοκρατούμενη περιοχή Δ του Στρυμόνα.
    Επίσης, οι περισσότεροι αντιπρόσωποι της ΕΠΟΝ και του ΕΑΜ κατάφεραν να επιστρέψουν με ασφάλεια στα χωριά τους. Το σύνολο των απωλειών του ΕΛΑΣ ήταν επτά νεκροί αντάρτες και δεκαεπτά τραυματίες. Νεκροί αναφέρονται οι: Βασίλης Γκόγκογλου, Γιάννης Μέμτσας και Χαριζάνης Πασαλής από το Ροδολίβος, Κύριλλος Φωτιάδης από την Ηλιοκώμη, Αβραάμ Κουτσίδης και Ιωάννης Χαλάτσης από την Κρηνίδα ενώ δε γνωρίζουμε το όνομα του έβδομου νεκρού. Ανάμεσα στους τραυματίες ήταν και ο αξιωματικός του ΕΛΑΣ, Επαμεινώνδας Σαριδάκης (Ψηλορείτης), που διέφυγε τον βουλγαρικό κλοιό και μαζί με άλλους στη Δ πλευρά του Στρυμόνα. Στη Δ πλευρά του Στρυμόνα πέρασε και η “διμοιρία Μπαλαμούρη”.
  47. 28/3/ - 3/4/1944 - Το 1943 στον οικισμό αυτό ιδρύθηκε το 54ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, με ακτίνα δράσης ως τη Λαμία και τη Λάρισα και με ανθρώπινο δυναμικό που έφθασε τους 3.000 άνδρες, ενώ το 1944 ιδρύθηκε η XII Μεραρχία με διοικητή τον στρατηγό Τσαμάκο. Κατά τη διάρκεια του αντιστασιακού αγώνα λειτουργούσαν στην Ανω Κερασιά Αναρρωτήριο, αποθήκες ΕΤΑ, συνεργεία επισκευής όπλων κ.α., ενώ στο κοντινό Μοναστήρι της Σουρβιάς το οποίο βρίσκεται μεταξύ της Ανω Κερασιάς και της Λέστιανης λειτουργούσε, παράλληλα, τυπογραφική εστία αντιστασιακού τύπου. Το 1944, από τις 28 Μαρτίου έως τις 3 Απριλίου, η πάνω Κερασιά πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς κατακτητές με αποτέλεσμα την ολοκληρωτική καταστροφή της. Ο απολογισμός της καταστροφής μεταφράζεται σε: σαράντα ανθρώπινα θύματα, 120 διώροφες λιθόκτιστες κατοικίες μαζί με τις οικοσκευές τους, ο Ιερός Ναός των Δώδεκα Αποστόλων, που επισκευάστηκε πρόσφατα, τρία εξωκλήσια (Προφήτης Ηλίας, Αϊ Θανάσης, Αγία Παρασκευή), το Δημοτικό Σχολείο, το Κοινοτικό Κατάστημα στην πλατεία του χωριού και σημαντικές καταστροφές στην πέτρινη τοξωτή γέφυρα μαζί με 400 οικόσιτα ζώα, 46 υποζύγια και 900 αιγοπρόβατα. Εκτοτε το χωριό ερημώθηκε και οι εναπομείναντες κάτοικοι μετακόμισαν για μόνιμη εγκατάσταση στην Κάτω Κερασιά. «Σήμερα στο πάνω χωριό κατοικούν εποχικά περί τους δέκα ανθρώπους σε όσα σπίτια διασώθηκαν από την καταστροφή και σε άλλα που κατασκευάστηκαν χωρίς τις προδιαγραφές του διατάγματος Πηλίου που ισχύει στην περιοχή, αφού η Πάνω Κερασιά δεν είναι αναγνωρισμένος οικισμός» υπογραμμίζει ο προϊστάμενος της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων και προσθέτει «η σημερινή εικόνα του οικισμού είναι αυτή της εγκατάλειψης, αφού ελάχιστα σπίτια είναι κατοικήσιμα, ενώ τα περισσότερα είναι σε ερειπώδη κατάσταση».
  48. 5/4/1944 - Επί τρεις μέρες ο λαός της Αθήνας με επικεφαλής την 1η ταξιαρχία του ΕΛΑΣ μάχεται και αποκρούει τις επιθέσεις γερμανοτσολιάδων στις συνοικίες Καισαριανή, Ζωγράφου, Κουπόνια, Ν. Ελβετία, και Γούβα.
  49. 5/4/1944 - Στην Κλεισούρα Καστοριάς, τμήματα του ΕΛΑΣ Σινιάτσικου κτυπούν γερμανικά τμήματα και προδότες του Κάλτσεφ. Ο εχθρός έχει απώλειες 30 νεκρούς και πολλούς τραυματίες. Σε αντίποινα την επομένη (6/4) οι κατακτητές και ντόπια όργανά τους κάνουν επιδρομή στην Κλεισούρα, καίνε 200 σπίτια και δολοφονούν 233 χωρικούς.
  50. 6/4/1944 - Επίλεκτο τμήμα του 16ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ εισχωρεί με πολιτικά ρούχα μέσα στην Βέροια, όπου υπήρχε ισχυρή γερμανική φρουρά, και χτυπά τους προδότες του Πούλου. Απώλειες εχθρού 83 νεκροί και πολλοί τραυματίες. Σε αντίποινα οι Γερμανοί εκτελούν 80 κάτοικους της Βέροιας.
  51. 7/4/1944 - Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν τους Γερμανούς φασίστες και τους ταγματασφαλίτες στην Περίκλεια Αλμωπίας.
  52. 8/4/1944 - Την αυγή της 8/4/44 τμήματα του 1ου Τάγματος, με συμμετοχή και του Καπετάνιου της 2ας Μεραρχίας, Ορέστη, και της ομάδας του, χτυπάνε τη φρουρά της Αγίας Άννας, δύναμης 60 ανδρών (Γερμανοί και Τσολιάδες) που την εξουδετέρωσαν παρά τη λυσσώδη αντίστασή της. Από τους Γερμανούς δεν επέζησε κανείς. Μετά το χτύπημα αυτό η φρουρά της Στροφυλιάς αυτοδιαλύθηκε και παρέδωσε τον οπλισμό στις πολιτικές οργανώσεις. Εξάλλου σε όλη την Εύβοια τα τμήματα του 7ου Συντάγματος Εύβοιας δίνουν μια σειρά χτυπήματα κατά του εχθρού τους μήνες Μάρτη και Απρίλη 1944 – μάχες, συγκρούσεις, συμπλοκές, ενέδρες, σαμποτάζ στα ανθρακωρυχεία και τις συγκοινωνίες.
  53. 12/4/1944 - Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν τους ΓερμανοΙταλούς φασίστες στο Μαυροβούνι.
  54. 13/4/1944 - Πάνω από 2.000 Γερμανοί πραγματοποιούν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στα Πιέρια. Μετά από 6 μέρες σκληρών μαχών με τμήματα του ΕΛΑΣ και αφού υποστούν απώλειες 100 νεκρών και πολλών τραυματιών αναγκάζονται να υποχωρήσουν.
  55. 14/4/1944 Μέλαμπες - 0 εφεδρικός ΕΛΑΣ Μελάμπων με επικεφαλής της ομάδας το γιατρό Μιχάλη Χριστοφοράκη και το Μανούσο Πορτάλιο, χτυπά τους Γερμανούς στη διακλάδωση Μελάμπων-Σαχτουρίων.
  56. 15/4/1944 - Ο ΕΛΑΣ αποκρούει επίθεση 3000 γερμανών και 1000 ταγματασφαλιτών στην Β. Πελοπόννησο.
  57. 20/4/1944: Δυνάμεις του ΕΛΑΣ εκμηδενίζουν επίλεκτο χιτλερικό τάγμα σε μάχη που δόθηκε κοντά στο χωριό Γλόγοβα Γορτυνίας.
  58. 20/4/1944 - Το πρώτο δεκαήμερο του Οκτώβρη, προκειμένου να επιτεθούν οι αντάρτες κατά της Βάθειας, καλέσανε στο χωριό Γυμνού επιτροπή από τη Βάθεια.
    Πράγματι πήγαν ο Βαγγέλης Μίχος και ο Νίκος Μίχος, στους οποίους ο επικεφαλής των ανταρτών, ίσως και ο Λόγγος, είπε να πουν στους ταγματασφαλίτες για να μη γίνει αιματοκύλισμα να παραδοθουν ή να φύγουν έστω και με τα όπλα τους, γιατί άμα γίνει μάχη θα τους αφανίσουν.
    Κάλεσμα του ΕΑΜ Εύβοιας προς ταγματασφαλίτες ΒΑΘΕΙΑΣ-ΕΡΕΤΡΙΑΣ - 20 Απρίλη 1944 - Απ’το βιβλίο του Νίκου Αναγνωστόπουλου «Παράνομος τύπος Κατοχής 1941-1944», σελ.232-4.
    Επιστρέψανε στο χωριό και τα είπανε στον επικεφαλής των ταγματασφαλιτών ταγματάρχη Γανώση, έφεδρο εκ μονίμων που ήταν και μέθυσος και του είπαν ακόμη ότι είδαν τον τέλειο οπλισμό των ανταρτών και την οργάνωση.
    Ο Γανώσης τους απαγόρευσε να τα πούνε στο χωριό γιατί όπως τους είπε θα πολεμήσουνε μέχρι τέλους.
    Μαθεύτηκαν όμως στο χωριό.
    Αφού δεν δέχτηκαν οι ταγματασφαλίτες συνθηκολόγηση, ξεκίνησε για τη Χαλκίδα με βενζινόπλοιο γιατί από την ξηρά ήταν κλεισμένη η Βάθεια, επιτροπή από τους Βαγγέλη Μίχο, Κ. Μαρίνο, Π. Κακάτσο, Αν. Πανουσίου με σκοπό να ζητήσει ενίσχυση σε πυρομαχικά για να συνεχίσουν οι ταγματασφαλίτες την αντίσταση.
    Ο πραγματικός όμως σκοπός τους ήταν να φύγουν για να μη βρεθούν στη Βάθεια κατά την επίθεση των ανταρτών. Η επιτροπή αυτή ούτε γύρισε στη Βάθεια ούτε πυρομαχικά έστειλε ούτε κι ήταν δυνατό να στείλει, γιατί στο μεταξύ το ΕΛΑΝ την είχε κλείσει και από τη θάλασσα.
    Από τις 10 του Οκτώβρη άρχισε η επίθεση των ανταρτών με καθημερινή εξάντληση των πυρομαχικών των ταγματασφαλιτών.
    Στις 16 του ίδιου μήνα συσκεφθήκανε οι αξιωματικοί των ταγματασφαλιτών Γανώσης, Λίζος κλπ κι αποφάσισαν τη σποραδική εγκατάλειψη των φυλακίων.
    Μέχρι τα μεσάνυχτα τα είχανε εγκαταλείψει όλα τα φυλάκια οι ταγματασφαλίτες κι έφευγαν προς τη Χαλκίδα από διάφορους αγροτικούς δρόμους και μαζί μ’ αυτούς και όσοι είχαν πάρει όπλα και τους υποστηρίζανε.
    Οι αντάρτες είχανε στήσει ενέδρες και σκότωσαν πολλούς ταγματασφαλίτες κατά τη φυγή τους αυτή.
    Μόνο εκείνοι που ακολούθησαν το δρόμο προς τον Άη-Γιώργη, Αρμά σωθήκανε και φτάσανε στη Χαλκίδα.
    Οι αντάρτες μπήκανε στη Βάθεια τη νύχτα της 16 προς 17 του Οκτώβρη από ξηρά και από θάλασσα και δυστυχώς έγινε το κακό που οι αντάρτες θέλησαν ν’ αποφύγουν με την πρότασή τους για συνθηκολόγηση.
    Είχανε την αξίωση, οι Βαθιώτες ταγματασφαλίτες, οι αντάρτες που είχανε νεκρούς κατά τις μάχες με αυτούς και τα αναρίθμητα θύματά τους στα γύρω χωριά να ξεχάσουν τις ληστείες, τους εμπρησμούς, τους σκοτωμούς, τους ξυλοδαρμούς, τους βασανισμούς κλπ. Και τη συνεργασία τους με τους Γερμανούς και την τελευταία άρνησή τους να συνθηκολογήσουν για το καλό του χωριού, να τους συγχωρήσουν και να τους δείξουν θεϊκή καλοσύνη.
    Ήταν επόμενο, δεν κρατήθηκαν, όπως συμβαίνει πάντοτε σε παρόμοιες καταστάσεις.
    Δεν συγχώρησαν τον προδότη, τον εμπρηστή, το ληστή, το φονιά κι έγινε το κακό που έγινε στη Βάθεια.
  59. 21/4/1944: Στην Καισαριανή ο ΕΛΑΣ έδωσε σκληρές μάχες ενάντια στη συνδυασμένη επίθεση 1.000 γερμανοτσολιάδων, χαφιέδων της Ειδικής Ασφάλειας και ανδρών της Γκεστάπο.
  60. 22/4/1944 - Επίθεσις κατά αμαξοστοιχία εις Λαμπίρη-Πατρών. Αποτελέσματα 4 Γερμανοί νεκροί και 8 αιχμάλωτοι, εκ των ανταρτών απώλεια ουδεμία.
    Έκθεση του Αρχηγού ΕΛΑΣ Β.Δ. Πελοποννήσου Δ. Μίχου
  61. 22/4/1944 - Ισχυρές γερμανικές δυνάμεις από 7 φάλαγγες υποστηριζόμενες από πυροβολικό, Πουλικούς, ΠΑΟτζίδες και Ες – Ες επιχειρούν να εκκαθαρίσουν το Βέρμιο. Επί μία βδομάδα το 16ο Σύνταγμα και τμήμα της Χ μεραρχίας του ΕΛΑΣ δίνουν σκληρό αγώνα και όταν τελείωσαν τα πυρομαχικά διέφυγαν σε γειτονικές περιοχές. Κατά την διάρκεια της επιχείρησης οι κατακτητές έκαψαν πάνω από 7 χωριά και εκτέλεσαν πάνω από 500 άτομα, τα περισσότερα γυναίκες που κάηκαν μέσα σε εκκλησιές και αχυρώνες.
  62. 4/1944 Μάχη στην Κάνεβο: Ενώ βρίσκονται σε αποστολή οι: Θανάσης Μαρκογιαννάκης, Γιώργης Αγγελιδάκης, γιατρός, και Πέτρος Δουλγεράκης, πέφτουν σε ενέδρα Γερμανών. Αν και τραυματίας ο Θανάσης Μαρκογιαννάκης συνεχίζει να πολεμά και να αντιστέκεται με το αυτόματο του, ώσπου από κοντά τον αποτελειώνουν οι Γερμανοί. Γλίτωσαν οι Αγγελιδάκης και Δουλγεράκης.
  63. Μάης 1944 Δαμουλιανάτα: Ο ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΕΑΜ ΣΤΑ ΔΑΜΟΥΛΙΑΝΑΤΑ ΜΑΗΣ 1944
    Παντού στην Κεφαλονιά οι αγωνιστές του ΕΑΜ ήταν υπό άγριο διωγμό . Η θηριωδία των κατακτητών και των ντόπιων συνεργατών τους στο αποκορύφωμα. Ειχε προηγηθεί το Ολοκαύτωμα των Μουζακάτων και η διάλυση της έδρας του αρχηγείου του ΕΑΜ Κεφαλονιάς. Παντού τρόμος οι προδότες είχαν ξεδιάντροπα μπει μπροστά . Οι θηριωδίες των κατακτητών και των ντόπιων συνεργατών τους της ΠΟΚ (Προδοτικής Οργάνωσης Κεφαλονιάς ) δεν είχαν σταματημό. Έκαναν επιθέσεις σε σπίτια αγωνιστών στα χωριά. Αφού έπαιρναν μαζί όποιους θεωρούσαν υπόπτους μετά έκαναν πλιάτσικο. Έπαιρνα ζώα κι έκαιγαν στάνες στα ορεινά χώρια Σάμης , Πυργί, στους Πρόνους, παντού στην Κεφαλονιά. Οι ΕΑΜίτες είχαν σκορπίσει σε μικρές ομάδες στα βουνά για να σωθούν. Πολλοί αγωνιστές από τα μέρη αυτά με απόφαση του ΕΑΜ πέρασαν στο Ξηρόμερο. Τότε ήταν που οι Γερμανοί μαζί με τους ΠΟΚιτες είχαν επιχειρήσει να καταλάβουν τα Καμιναράτα. Οι Καμιναράδες όμως με ΠΡΩΤΟ τον παπά Λιά Μαρούλη αμύνθηκαν ηρωικά και ανάγκασαν τους κατακτητές και τους συνεργάτες να φύγουν και να μη επιχειρήσουν άλλη φόρα. Αν έμπαιναν στο χωριό κανείς δεν ξέρει τι θα ακολουθούσε. Εκεί δεν υπήρχαν κουκουλοφόροι να οδηγήσουν τους Γερμανούς από άλλους δρόμους στο χωριό . Δυστυχώς αυτό έγινε λίγες μέρες μετά στην Άγια Θέκλη όπου συνέλαβαν τους ΠΕΝΤΕ ΗΡΩΕΣ που κρέμασαν στον Πλάτανο της πλατείας στο Ληξούρι στις 5-6-1944. Γραφτήκαν τα παραπάνω που μπορεί μα μην έχουν άμεση σχέση με το θέμα μας όμως πρέπει να γνωρίζουμε κάτω από ποιες συνθήκες ΕΓΙΝΕ Ο ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΕΑΜ. Λόγω της κατάστασης που επικρατούσε για ανύψωση του ηθικού του κόσμου η ηγεσία του ΕΑΜ αποφάσισε να γίνει ένας Χορός υπέρ του ΕΛΑΣ. Τον χορό θα οργάνωνε το ΕΑΜ Παλλικης. Γραμματέας της Αχτίδας Παλλικης ήταν ο Γεράσιμος Στεφανάτος (Κριμπάς ). Τόπο επέλεξαν τα Δαμουλιανάτα. Πολλοί ήταν οι λόγοι που τα Δαμουλιανάτα θεωρήθηκαν κατάλληλα για να γίνει ο χορός. Παρά πολλοί από τους κατοίκους ήταν οργανωμένοι η συμπαθούντες του ΕΑΜ και οι ελάχιστοι που δεν ακολουθούσαν δεν ήταν προδότες. Στα Δαμουλιανάτα μέσα στο χωριό δεν υπήρχαν Γερμανοί, όμως στην περιοχή ΚΟΜΑΤΙ πάνω από την Αγία Ελένη είχαν φυλάκιο παρατηρητήριο και στην Αγία Θέκλη στρατιωτική μονάδα.
    Στα ΔΑΜΟΥΛΙΑΝΑΤΑ όπως στα ΚΑΜΙΝΑΡΑΤΑ και ΑΓΙΑ ΘΕΚΛΗ υπήρχαν οι πλέον Μαζικές και ΖΩΝΤΑΝΕΣ Οργανώσεις . Επίσης στα Δαμουλιανάτα υπήρχε οργάνωση ΝΕΩΝ της ΕΠΟΝ που ήταν οργανωμένοι οι νέοι αλλά και οι νεαρές Δαμουλιάνισσες. Η ΕΠΟΝ ανέλαβε την διοργάνωση του χορού. Την εποπτεία είχε ο Νιόνιος ο Γιωργάτος απο την ΑΧΤΙΔΑ ΠΑΛΛΙΚΗΣ. Όλες οι προετοιμασίες έγιναν κάτω από την μύτη των Γερμανών και των ντόπιων συνεργατών τους. Διαδόθηκε η είδηση στους ΕΑΜιτες για τον χορό σ όλη την Κεφαλλονιά μάλιστα κάποιος είπε, το ξέρουν τόσοι στην Κεφαλλονιά δεν θα βρεθεί κάποιος να το πει στους Γερμανούς. Δεν το έμαθαν οι Γερμανοί η δεν τόλμησαν να πάνε ΝΥΧΤΑ στο χωριό. Ο Ανδρόνικος ο Κουρούκλης ρύθμισε να έρθουν όργανα από την Φιλαρμονική Ληξουρίου, τα όργανα από το Ληξούρι στο χωριό τα έφεραν μέσα σε μαλάθες (μεγάλα κοφίνια ) χωριανοί που κουβαλούσαν ξύλα στους φούρνους στο Ληξούρι . Ο μπουφές του χορού ήταν πλούσιος για την κατάσταση της εποχής πρόβατα, γίδες, κριθαρένιο ψωμί μαζί και χόρτα . Το κρασί ήταν το μόνο που δεν τελείωσε. Ο χορός σημείωσε ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ.
    Ήρθε κόσμος όχι μόνο από τα κοντινά χωριά και το Ληξούρι αλλά και από μακριά Πύλαρο, Θηνιά , Αργοστόλι.Όλοι αυτοί ταξίδεψαν μια μέρα ίσως και δυο γιατί έκαναν την απόσταση με τα πόδια και έπρεπε να μη γίνουν και στόχος.
    Το βράδυ του χορού η οργάνωση του χωριού είχε τοποθετήσει φρουρούς στους δρόμους από Γέρακα, Πηγή, Καμιναράτα. Μεγαλύτερη προσοχή είχαν στον δρόμο από την Γερασιά επειδή στο Κομμάτι υπήρχε Γερμανικό Φυλάκιο. Στο χωριό δεν πλησίασε κανένας Ολα κύλισαν ΟΜΑΛΑ. (δημοσιεύτηκε ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ στο www.damoulianata.blogspot.com).
  64. 2/5/1944 Ο ρόλος των Βρετανών: Στη Χίο η ιστορία της συμμετοχής της κάθε πολιτικής δύναμης γράφτηκε με συγκεκριμένα γεγονότα και υπάρχουν αδιάψευστα ιστορικά στοιχεία, όπως:
    Τα τηλεγραφήματα που έστειλε ο Παναγιώτης Καρασούλης, με εντολή του υπολοχαγού της Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής Παληατσάρα,με το ψευδώνυμο Effy, στο Κάϊρο, ήταν :
    2 Μαΐου 1944
    «Προς Κάϊρον
    από Εffy No105.
    ΕΑΜ. Οργανωμένο από μηνών περιλαμβάνει 500 άνδρας.
    Δύναται να κινήσει εντός 6 ωρών 100 άντρας και προτείνει να κτυπήσει στόχους που θα υποδείξει το στρατηγείο υπό όρον όπως εφοδιασθεί με όπλα.

    2 Μαΐου 1944.
    «Προς Κάϊρο από Εffy.
    Πλήρης συνεργασία ΕΑΜ - Καλαμπόκα.
    ΕΑΜ Χίου αρίστης ποιότητας και περιλαμβάνει όλα τα υγιή και μορφωμένα στοιχεία του νησιού.
    Δέχονται και συνεργασία μου διά σαμποτάζ. Effy!»

    3 Μαϊου 1944
    Από Κάιρο προς Effy.
    Αναφέρομαι εις τηλεγράφημα σου 105.
    Το Γενικό Στρατηγείο των Συμμάχων δεν ενδιαφέρεται με τους όρους που θέλει το ΕΑΜ Χίου. Τηλεγραφήματα μας μέχρι τώρα αρκετά εξηγητικά.
    Εάν ΕΑΜ θέλει συνεργασθεί υπό διαταγάς μας εις πληροφορίας και κρυφό σαμποτάζ έχει καλώς. Αν όχι διακοπεί συζήτησις.

    Οι σχεδιασμοί της ιμπεριαλιστικής Αγγλίας ήταν άλλοι…
    Το κύριο μέλημα της δεν ήταν το διώξιμο των χιτλερικών, αλλά ο έλεγχος των πολιτικών και στρατιωτικών δυνάμεων στην Ελλάδα, προκειμένου να διαμορφώσει ελεγχόμενα τις μετέπειτα πολιτικές εξελίξεις.
  65. 1-5/5/1944 - Λόγω της φήμης για άμεση αποχώρηση των Γερμανικών δυνάμεων κατοχής, δυνάμεις του ΕΛΑΣ( Ανεξάρτητο Τάγμα Παρνασσίδας και το 34ό Σύνταγμα) είχαν προωθηθεί στα σύνορα Αττικής και Βοιωτίας, με προσανατολισμό την πρωτεύουσα.
    Η μάχη.
    Γερμανικές δυνάμεις δύο λόχων αναχώρησαν από την Ελευσίνα για την εκκαθάριση της αντάρτικης κίνησης και εγκλωβίστηκαν με αποτέλεσμα την εξουδετέρωση τους. Μάλιστα ο αρχηγός του Εφεδρικού ΕΛΑΣ της περιοχής Στέφας Μαλιάτσης, διέταξε πυρ ενώ οι Γερμανοί χρησιμοποιούσαν ως ασπίδα προστασίας τον γιο του.     Στη συνέχεια την άμυνα των δυνάμεων του ΕΛΑΣ προσπάθησαν οι Γερμανοί να διασπάσουν από Ελευσίνα, Μάζι και Θήβα, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα τεθωρακισμένα οχήματα και μονάδες του συντάγματος Brandenburg. Μετά τη κάμψη της άμυνας του ΕΛΑΣ, οι μαχητές του υποχώρησαν σε δυσπρόσιτα μέρη μαζί με πολλούς Γερμανούς αιχμαλώτους οι οποίοι και εκτελέστηκαν. Οι Γερμανοί προχώρησαν σε αντίποινα σε άμαχο πληθυσμό. Μετά τις μάχες το 34ό Σύνταγμα αναβαθμίστηκε σε V Ταξιαρχία με διοικητή τον συνταγματάρχη Γεώργιο Ρήγο (Φερραίο) που είχε μόλις ενταχθεί στον ΕΛΑΣ.
  66. 6/5/1944 - Τμήματα του ΕΛΑΣ Νοτίου Ολύμπου κτυπούν στο Καράκαλο επίλεκτο γερμανικό τάγμα Ες – Ες. Ύστερα από ολοήμερη μάχη ο εχθρός συντρίφτηκε, αφήνοντας 230 νεκρούς. Πιάστηκαν και 14 αιχμάλωτοι.
  67. 11/5/1944 - Τμήματα του ΕΛΑΣ εκτροχιάζουν αμαξοστοιχία κοντά στην Βέροια. Απώλειες εχθρού πάνω από 100 νεκροί και τραυματίες.
  68. 15/5/1944: Η μάχη στο γεφύρι του Σπερχειού (Γεφυρα Βίστριζας).
  69. 16/5/1944 - Το Μάιο του 1944 εξαιτίας καταστροφής από τους αντάρτες του δρόμου προς την Καρυά, παρά την Αγριλίτσα, οι Γερμανοί εκτέλεσαν τους: Πέτρο Β. Σπανό, Γεώργιο Σπανό, Ηλία Σπανό, Γεώργιο Ορφανό, Ευάγγελο Γαλάνη, ροκόπιο Καπετάνο, Θεοφάνη Παναγιωτόπουλο, Χρ. Γιαγό, Δημ. Π. Πατούρο, Γεώργιο Κορδώνη, Χρ. Κωστάκο, Βασ. Φλέσσα, Δημ. Μπουλατσιώτη, Δημ. Ξιάρχο, Κων. Κωσταρίκο και το γιο του, καθώς και τέσσερες ξένους κτηνοτρόφους.
  70. 17/5/1944 - Στις 17.5.1944 ο 6°ς Λόχος σε ενέδρα στη θέση “Νταούλι” Αχλαδοκάμπου, στο δημόσιο δρόμο Τρίπολης – Άργους, προσέβαλε με επιτυχία φάλαγγα 10 γερμανικών αυτοκινήτων, τα οποία μετέφεραν τη Σχολή Εφ. Αξιωμ. της 117ης Μεραρχίας. Νεκροί 50 Γερμανοί, πολλά λάφυρα.
  71. 18/5/1944 - Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν ταγματασφαλίτες και Γερμανούς στον Πολυπλάτανο και Αγγελοχώρι.
  72. 25/5/1944 Λουτρός-Δίκαια: Δυνάμεις του ΕΛΑΣ ανατινάζουν τις γέφυρες στα Δίκαια και το Λουτρό στον Έβρο.
  73. Ιούνης 1944 - Κεφαλλονιά: Ιούνης του '44: ο Γερμανός στρατιωτικός διοικητής Σπιτέλερ, εκδίδει προκήρυξη καλώντας τους «έλληνες εθνικιστές» να πυκνώσουν τα ένοπλα τμήματα της ΠΟΚ. «....Κι ας ενωθούμε σαν καλά αδέρφια, βοηθώντας τη Μεγάλη Γερμανία, να πατάξει με κάθε μέσο με κάθε τρόπο, τους δυο μεγάλους εχθρούς του κόσμου, τους Αγγλοαμερικανοεβραίους και τους Μπολσεβίκους, τους δύο κακούς αυτούς δαίμονας της ανθρωπότητος, που καταδυναστεύουν τον κόσμο.» ΠΟΚ [Πατριωτική Οργάνωση Κεφαλονιάς].
    17 Ιούλη του 1944: Ο δήμιος Σπιτέλερ ομολογεί ότι οι άνδρες του «με τους γενναίους άνδρες της ΠΟΚ θα ξεσκίσουν από τη ρίζα του αλύπητα το κακό», έχοντας πάντοτε στο πλευρό τους «την οπλισμένη ένωση των εθνικιστών Ελλήνων».

    Τον Ιούνιο του 1944 δυνάμεις του ΕΛΑΣ από τη Δυτική Στερεά, Κεφαλονιά – Ιθάκη και τη Λευκάδα εξαπέλυσαν συντονισμένες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον των συνεργατών των Γερμανών που καταδυνάστευαν και τρομοκρατούσαν το λαό του νησιού, ο οποίος στο μεγαλύτερο μέρος του ανήκε στις ΕΑΜικές οργανώσεις.
    Παρ’ όλες τις αρχικές επιτυχίες της επιχείρησης αυτής, τελικά λόγω ορισμένων σφαλμάτων της ηγεσίας των ανταρτών αλλά και ιδιαίτερα λόγω της άμεσης επέμβασης γερμανικών δυνάμεων, τα τμήματα του ΕΛΑΣ αναγκάστηκαν να αποσυρθούν με βαριές απώλειες.
    Το τμήμα του ΕΛΑΣ Κεφαλλονιάς – Ιθάκης αριθμούσε πάνω από 40 άντρες. Οι τρεις Κιονιώτες ήταν οι μόνοι Θιακοί που πήραν μέρος στην επιχείρηση αυτή. Οι δύο απ’ αυτούς. οι Καλλίνικος και Κουτσουβέλης ήταν μεταξύ των ελάχιστων αντρών του ΕΛΑΣίτικου τμήματος του νομού που επέζησαν από τη μάχη και τη σφαγή που ακολούθησε την ήττα των ανταρτών. Γλίτωσαν φτάνοντας στις απέναντι ακτές της Ιθάκης πάνω σε μια σχεδία που έφτιαξαν με σανίδες τις οποίες ξήλωσαν από το πάτωμα του φάρου που βρίσκεται στο ακρωτήρι. Ο Δευτεραίος εκτελέστηκε μαζί με τους περισσότερους συναγωνιστές του πάνω στο ακρωτήρι της Νηράς, στις νότιες ακτές του νησιού, στις 18 Ιουνίου 1944.
  74. Ιούνης 1944 - Μπελέτσι. Οι ομάδες της Διμοιρίας της Μεραρχίας, η ομάδα του 4ου Συν/τος και η ομάδα του ανεξάρτητου λόχου του 4ου Συν/τος πήραν μέρος σ’ ένα εγχείρημα που αντικειμενικός σκοπός ήταν το κάψιμο δύο αλωνιστικών συγκροτημάτων. Η επιχείρηση πέτυχε πέρα για πέρα. Σκοτώθηκαν 10 Γερμανοί. Απώλειες δικές μας ένας τραυματίας της υποδειγμ. Ομάδας του ανεξάρτητου λόχου.
  75. 1/6/1944 - Στις 1.6.1944 ο 5ος Λόχος κατέστρεψε σιδηροδρομική γέφυρα ανάμεσα στα Φίχτια και τα Δερβενάκια. Την επόμενη ο ίδιος Λόχος προσέβαλε στα Δερβενάκια φάλαγγα γερμανικών αυτοκινήτων. 15 Γερμανοί νεκροί.
  76. 1/6/-31/7/1944: Η Μάχη της σποράς και της σοδειάς
  77. 4/6/1944 - Περίπου 150 Γερμανοί και ταγματασφαλίτες υποστηριζόμενοι από πυροβολικό επέδραμαν στο χωριό Κοσκινά Καρδίτσας για να κατάσχουν την αλωνιστική μηχανή και να αρπάξουν την παραγωγή των αγροτών. Ακολουθεί σκληρή 12ωρη μάχη με ΕΛΑΣίτικα τμήματα τα οποία απελευθερώνουν όσους είχαν συλληφθεί και παίρνουν πίσω την αλωνιστική μηχανή και 2.500 πρόβατα που είχαν κατασχέσει οι Γερμανοί. 60 Γερμανοί και ταγματασφαλίτες έπεσαν νεκροί. Ο ΕΛΑΣ είχε 10 νεκρούς και 10 τραυματίες.
  78. 5/6/1944 Αγία Θέκλη: Στην Άγια Θέκλη συνέλαβαν τους ΠΕΝΤΕ ΗΡΩΕΣ που κρέμασαν στον Πλάτανο της πλατείας στο Ληξούρι στις 5-6-1944.
  79. 6/6/1944 - Πάνω από 1.500 χιτλερικοί κατακτητές και προδότες της ΠΑΟ ενεργού εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στο Μπούρινο. Μετά από τριήμερες μάχες υποχωρούν έχοντας 80 περίπου νεκρούς.
  80. 15-16/6/1944: Μεγάλη μάχη στην Καισαριανή
  81. 16-18/6/1944 - Η μάχη στο Λαϊνάκι (ένα ύψωμα μεταξύ των χωριών Άγιος Ηλίας, Φτερνό και Άλατρο) που είναι γνωστή και ως η Μάχη της Λευκάδας δόθηκε από τον ΕΛΑΣ ενάντια στις γερμανικές δυνάμεις κατοχής και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Σκοπός της επιχείρησης ήταν να παρενοχληθούν οι γερμανικές δυνάμεις και να καταληφθούν ορισμένες θέσεις-κλειδιά που κατείχαν οι συνεργάτες τους.
    Οι αντάρτες του ΕΛΑΣ, μόνιμοι και εφεδρικοί, αντιμετώπισαν υπέρτερες δυνάμεις τη δεύτερη μέρα των επιχειρήσεων (κατέφθασαν Γερμανικές ενισχύσεις με βαρύ οπλισμό, ενώ ο ΕΛΑΣ είχε ένα, μόλις, πολυβόλο), με αποτέλεσμα να χάσουν αυτή τη μάχη, παρά την αυτοθυσία που επέδειξαν.
    Σύμφωνα με τον ιστορικό Χανς Φλάισερ, που έχει μελετήσει τα γερμανικά αρχεία, 48 ΕΛΑΣίτες σκοτώθηκαν στη μάχη. Άλλοι 80 περίπου ΕΛΑΣίτες σφαγιάστηκαν μετά το σπάσιμο του μετώπου και την άτακτη υποχώρηση στην πεδιάδα της Βασιλικής, ενώ 25 Κεφαλονίτες ΕΛΑΣίτες σκοτώθηκαν στον κάβο της Νηράς. Στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις που ακολούθησαν, κάηκαν 28 σπίτια στην Εύγηρο, που ήταν το προπύργιο του ΕΑΜ στη Νοτιοανατολική Λευκάδα, ενώ η «κόκκινη» Εγκλουβή παραδόθηκε ολοσχερώς σχεδόν στις φλόγες (κάηκαν 90 σπίτια).
    Το καλοκαίρι του ’44 διαπράχθηκαν από τους εδεσιτοράλληδες ανήκουστες φρικαλεότητες, βιασμοί γυναικών, βασανιστήρια, εκτελέσεις και το ρίξιμο μισοζώντανων αγωνιστών στην «τρύπα» (σπηλαιοβάραθρο) στο Άλατρο.
  82. 20/6/1944 Μεσσήνη. Στις 20 Ιουνίου 1944, δύο Λόχοι του Β' Τάγματος 9ου Συν/τος του ΕΛΑΣ, ο 6ος Λόχος με διοικητή τον λοχαγό Καρδάση και ο 5ος Λόχος με διοικητή τον μόνιμο υπολοχαγό Κώστα Μπασακίδη, στρατονίζονταν στα χωριά της άνω και κάτω Μεσσηνίας. Το Τάγμα είχε την έδρα του στην κωμόπολη Ανδρούσα Μεσσηνίας με διοικητή το λοχαγό Τάσο Αναστασόπουλο και έδινε πολύ σκληρές μάχες κατά των ναζιστών. Από πληροφορίες των εαμικών οργανώσεων που είχαν φτάσει στο Β' Τάγμα του ΕΛΑΣ μάθαμε ότι οι χιτλερικοί προσπαθούσαν να επεκτείνουν τις βάσεις των ταγματασφαλιτών και στη Μεσσήνη Μεσσηνίας, ώστε να υποστηρίζουν τους κατακτητές σε περίπτωση επίθεσης ανταρτών (παρτιζάνων). Οι χιτλερικοί διέμεναν στο κτίριο της Εθνικής Τράπεζας που βρισκόταν ακριβώς στο κέντρο της πλατείας της Μεσσήνης, οι ταγματασφαλίτες στα γύρω κτίρια της κεντρικής πλατείας της πόλης. Το Β' Τάγμα τότε έδωσε εντολή στους δύο Λόχους να καταλάβουν την πόλη της Μεσσήνης και να συλλάβουν τους κατακτητές χιτλερικούς. Την νύχτα, στις 1 η ώρα μετά τα μεσάνυκτα, η Μεσσήνη κατελήφθη από τους αντάρτες.
    Στην επιχείρηση αυτή συμμετείχα ενταγμένος στον 6ο Λόχο Καρδάση. Αιφνιδιάσαμε τα φυλάκια των ταγματασφαλιτών στο δρόμο Καλαμάτας - Πύλου. Οταν μας αντελήφθησαν, ναζιστές και ταγματασφαλίτες, το έβαλαν στα πόδια δίχως να ρίξουν τουφεκιά και χάθηκαν μέσα στο σκοτάδι. Κρύφτηκαν στο κέντρο της πόλης, στις οροφές των σπιτιών. Ο Λόχος Καρδάση πιάνει θέσεις στους γύρω δρόμους Καλαμάτας - Πύλου. Μια ομάδα ανταρτών του Λόχου του με ομαδάρχη το Γιώργο Βασιλάκη από το χωριό Αρτεμισία Καλαμάτας, που διατηρούσε αυτόματο όπλο τύπου Τόμιγκαν, ενώθηκε με τον 5ο Λόχο του Κώστα Μπασακίδη που έκανε την επίθεση στο κτίριο της Εθνικής Τράπεζας. Οι Γερμανοί, καθώς μας είχαν αντιληφθεί, οχυρώθηκαν μέσα στην τράπεζα. Οι αντάρτες έπιασαν θέσεις στους κεντρικούς δρόμους γύρω από την κεντρική πλατεία της Μεσσήνης. Οι κατακτητές έριχναν συνεχόμενα πυρά με μυδράλια από την ταράτσα της τράπεζας χτυπώντας στον αέρα χωρίς στόχο, μέσα στο βαθύ σκοτάδι.
    Μια ομάδα ανταρτών σαμποτέρ τοποθέτησε νάρκες στον τοίχο της τράπεζας. Η έκρηξη έγινε, η τράπεζα όμως δεν έπεσε, γιατί η ποσότητα των εκρηκτικών ήταν ανεπαρκής. Ο διοικητής του 5ου Λόχου Κώστας Μπασακίδης, μαζί με τον Γιώργο Βασιλάκη, έκανε έφοδο και μπήκε μέσα στην τράπεζα, μαζί και γω. Οι χιτλερικοί αμύνονταν πάνω από την ταράτσα, πετούσαν χειροβομβίδες και πυροβολούσαν συνεχώς. Ηταν πολύ δύσκολο να καταληφθεί η τράπεζα, γιατί εν τω μεταξύ η ώρα είχε περάσει και κόντευε να ξημερώσει. Ο λόχος αποφάσισε ν' αποσυρθεί. Εν τω μεταξύ, το γερμανικό πυροβολικό που ήταν στο χωριό Βελίκα Μεσσηνίας άρχισε να χτυπά τις γύρω από την πόλη περιοχές. Ο λοχαγός Κώστας Μπασακίδης, ο Γιώργος Βασιλάκης και τρεις αντάρτες εισέβαλαν σε ένα σπίτι όπου είχαν μάθει ότι βρίσκονται ταγματασφαλίτες. Το ερεύνησαν και δεν βρήκαν τίποτα. Αργότερα έμαθαν ότι είχαν κρυφτεί στο ταβάνι του σπιτιού. Οταν ο Γιώργος Βασιλάκης αποσύρθηκε από την πόλη επανήλθε με την ομάδα του στον 6ο Λόχο. Αμέσως, ο λοχαγός Θανάσης Καρδάσης ετοίμασε ενέδρα κοντά στο χωριό Αβραμιού και περίμενε τους χιτλερικούς, οι οποίοι τελικά δεν εμφανίστηκαν γιατί τη νύχτα φοβούνταν τους παρτιζάνους.
  83. 25/6/1944 - Τμήμα του 16ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ μπήκαν στην Νάουσα απομόνωσαν την Γερμανική φρουρά και πήραν από εργοστάσιο Λαναρά 220 φορτία ύφασμα, ρουχισμό κουβέρτες και δέρματα.
  84. 26/6/1944 - (Τμήματα του ΕΛΑΣ Εύβοιας χτύπησαν τμήμα 280 ταγματασφαλιτών που ήταν οχυρωμένο στο χωριό Σέτα της Εύβοιας. Απώλειες του εχθρού 70 νεκροί και 75 τραυματίες. Πάρθηκαν λάφυρα πολλά όπλα και πυρομαχικά.) Η Διοίκηση του 7ου Συντάγματος αναδιοργανώνει τις δυνάμεις της για μια αποφασιστική αντεπίθεση που αρχίζει στις 26/6/44 με τους αντάρτες του 3ου Τάγματος (Διοικητής Λόγγος) και τμήματα του Εύριπου και Κρικέλα, κατά της ισχυρής φρουράς που έχει εγκατασταθεί στη Σέττα από το τάγμα ασφαλείας του Παλαιοδημόπουλου.
    Η τοποθεσία είναι φύσει οχυρά και θεωρείται απόρθητη, με την αμυντική οργάνωση και τα μέτρα που ο εχθρός έχει πάρει. Ωστόσο οι αντάρτες έχοντας συνειδητοποιήσει την ανάγκη ότι η φρουρά αυτή έπρεπε με κάθε θυσία να διαλυθεί γιατί έβαζε σε σοβαρό κίνδυνο το απελευθερωτικό κίνημα της Εύβοιας ενεργούν με άφθαστο πνεύμα αυτοθυσίας και ηρωισμού βίαιη επίθεση κατά της οχυρωμένης τοποθεσίας του εχθρού και τον υποχρεώνουν να την εγκαταλείψει με σοβαρές απώλειες σε νεκρούς και τραυματίες.
    Η μάχη της Σέττας ήταν η πιο φονική μάχη της Εύβοιας η πιο σκληρή αλλά και η πιο καθοριστική στην κατάρρευση των σχεδίων του εχθρού, στην πιο κρίσιμη μάχη του αγώνα. Η θυσία 17 μαχητών του ΕΛΑΣ που έπεσαν ηρωικά στα υψώματα της Σέττας και στις οδομαχίες του χωριού ήταν μεγάλη πατριωτική θυσία. Τα παλικάρια του ΕΛΑΣ έπεσαν για τη ματαίωση της επιστράτευσης του Ευβοϊκού Λαού έπεσαν για την τιμή και την απελευθέρωση της Εύβοιας για τη συντριβή του φασισμού. Η μάχη της Σέττας έκρινε και καθόρισε την τύχη και των άλλων φρουρών του εχθρού.
    Η φρουρά του Θεολόγου μετά τη μάχη της Σέττας, εγκαταλείπει τον Θεολόγο στις 3/7/44 και συμπτίσεται στη Χαλκίδα για να αποφύγει τη συντριβή. Η φρουρά των Καθενών ύστερα από νυχτερινή επίθεση τμημάτων του Πλάτωνα στις 3/7/44 διασκορπίζεται και εξαφανίζεται με απώλειες.
  85. 26/6/1944 - Γερμανοί με 9 αυτοκίνητα και 2 τανκς επέδραμαν στο χωριό Διάλεσι (σήμερα Διαλεκτό) Τρικάλων, κοντά στους πρόποδες του Κόζιακα. Ο ΕΛΑΣ τους χτύπησε και σε μάχη μιας ώρας σκοτώθηκε ένας Γερμανός και τραυματίστηκε ο διερμηνέας τους.
  86. 27/6/1944 - Εντάσεις δημιουργούσε ακόμα και η εύθραυστη ισορροπία που είχε επιτευχθεί μετά τη συμφωνία της Πλάκας. Στη διαφιλονικούμενη περιοχή της Πρέβεζας, κυρίως στην περιφέρεια Ζαλόγγου, παρέμενε απομονωμένο το 24ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, που είχε ανασυγκροτηθεί μετά την προσωρινή διάλυσή του. Aιφνιδιαστικά και απροειδοποίητα, μονάδες του ΕΔΕΣ αριθμητικά ισχυρότατες και άριστα εξοπλισμένες, ανέλαβαν τα ξημερώματα της 27-6-1944, γενική επίθεση σ’ όλο το μήκος του Μετώπου (Ζαλόγγου-Τρικάστρου), ενάντια στο 24ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ που ύστερα από τετραήμερο σκληρό αμυντικό αγώνα αναγκάστηκε για δεύτερη φορά να συμπτυχθεί στα υψώματα του Ζαλόγγου, αυτή τη φορά δεν είχε άλλο χώρο να ελιχθεί και η θα έπρεπε να παραδοθεί στον ΕΔΕΣ η να αιχμαλωτισθεί από τους Γερμανούς, που δεν απείχαν περισσότερο από λίγα χιλιόμετρα στα νώτα του.
    Η μόνη διέξοδος για τη σωτηρία του Συν/τος ήταν να γλιστρήσει κυριολεκτικά ανάμεσα από τους Γερμανούς και να διαπεραιωθει στο ελασιτοκρατούμενο Ξηρόμερο. Και αυτή τη δύσκολη και επικίνδυνη επιχείρηση την ανέλαβαν και την έφεραν σε πέρας οι ψαράδες της Πρέβεζας και του Αμβρακικού κόλπου.
  87. 29/6/1944 - Τη νύχτα της 29ης Ιουνίου Γερμανοί με 35 αυτοκίνητα, τανκς και αντιαρματικά πυροβόλα εξόρμησαν από την Καρδίτσα. Ενα τμήμα τους πήγε στο χωριό Ρούσσο, όπου προσεβλήθη από τον ΕΛΑΣ. Υστερα από πεντάωρη μάχη αναγκάστηκε να συμπτυχθεί.
    Το άλλο τμήμα των Γερμανών πήγε στο χωριό Ζαΐμη, αλλά και αυτό χτυπήθηκε από τον ΕΛΑΣ και έπειτα από εξάωρη μάχη συμπτύχθηκε.
    Οι Γερμανοί είχαν 10 νεκρούς. Ομως έκαψαν έναν μύλο και δύο σπίτια καθώς και μερικές θημωνιές σιτάρι.
  88. Ιούλης 1944 - Αγιοπηγή. Με το τέλος του θερισμού ξεκίνησε το αλώνισμα, αλλά οι Γερμανοί δεν έχουν πλέον επαρκείς δυνάμεις για να ελέγξουν την ύπαιθρο. Εχουν δώσει όμως εντολές να πηγαίνει το σιτάρι στα καθορισμένα συγκροτήματα αλωνιστικών μηχανών. Εκεί θα έπαιρναν το παρακράτημα, 35-40%, ανάλογα με την παραγωγή. Το ελληνικό σχέδιο καθόριζε: ο αλωνισμός να γίνει με οποιοδήποτε μέσο, με τις ελεύθερες μηχανές, με τις δοκάνες, με στούμπισμα. Μα προπαντός γρήγορα, χωρίς καθυστέρηση.
    Σε διάφορες περιοχές γίνονται μάχες. Ο ΕΛΑΣ ματαιώνει την αρπαγή δύο αλωνιστικών μηχανών από το Μπραΐμι (το όνομα προερχόταν από το «Δελή Ιμπραήμ» και είναι η σημερινή Αγιοπηγή Καρδίτσας), παίρνει μία από το κτήμα του μεγαλοτσιφλικά Μαραθέα, στα όρια της Θεσσαλίας με τη Φθιώτιδα, αχρηστεύει τρεις στο τσιφλίκι της Μπάκραινας του Παπαγεωργίου και δίνει μάχες με τους Γερμανούς και τους συνεργάτες τους όταν επιχειρούν να αρπάξουν μέρος της σοδειάς.
    Από τις περίπου 350 αλωνιστικές μηχανές της Θεσσαλίας, οι 320 δούλεψαν υπό τον έλεγχο του ΕΛΑΣ, 15 αχρηστεύτηκαν και μόνο 15 δούλεψαν μέσα στις πόλεις -τη Λάρισα, την Καρδίτσα, τους Σοφάδες, το Δεμερλή (σήμερα Σταυρός Φαρσάλων), τα Τρίκαλα- για λογαριασμό των Γερμανών.
  89. 1/7/1944 - Η μάχη της Άμφισσας.Στην πόλη και την γύρω περιοχή συγκεντρώθηκαν 2.000 περίπου Γερμανοί Ες - Ες με 14 πυροβόλα και 10 θωρακισμένα οχήματα. Περίμεναν άλλους τόσους όταν δέχτηκαν την επίθεση του ΕΛΑΣ. Οι Γερμανοί αιφνιδιάστηκαν και δεν πρόλαβαν να οργανώσουν την άμυνά τους. Η επιχείρηση για να εκκαθαρίσουν την περιοχή ματαιώθηκε οριστικά.
  90. 2/7/1944 - Το 6ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ Αργολιδοκορινθίας χτυπάει και διαλύει δύναμη 1000 γερμανών στον κάμπο της Στυμφαλίας που πήγε να κάψει τα σιτηρά της περιοχής.
  91. 3/7/1944 - Πάνω από 15.000 Γερμανοί διενεργούν μεγάλες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίων του ΕΛΑΣ στην Βόρειο Πίνδο. Επί 15 μέρες δόθηκαν σκληρές μάχες και ο εχθρός αναγκάστηκε να υποχωρήσει στις 22/7 με απώλειες πάνω από 700 νεκρούς και τραυματίες. Οι απώλειες του ΕΛΑΣ ήταν πάνω από 200 νεκροί και τραυματίες. Στην διάρκεια των μαχών οι Γερμανοί πυρπόλησαν 4.449 σπίτια 53 σχολεία, 25 εκκλησίες και 5.484 καλύβες και αχυρώνες. Σκότωσαν 840 μεγάλα και μικρά ζώα και άρπαξαν 3.497 μεγάλα και 27.755 μικρά ζώα.
  92. 4-7/7/1944 - Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν τους γερμανοπαοτζήδες στην Γουμένισσα.
  93. 6/7/1944 Κτήριο Μαργαρίτη. Η επίθεση του ΕΛΑΣ στου "Μαργαρίτη". Επρόκειτο για ένα πολυόροφο κτήριο, που χρησιμοποιούταν ως εργοτάξιο της βιομηχανίας "Μαργαρίτη", που όμως τότε στέγαζε στρατώνα ταγματασφαλιτών. H επιχείρηση του ΕΛΑΣ ξεκίνησε από τις οδούς Πίσσης και Βρεσθένης, όπου οι 15 μαχητές του Λευτέρη τοποθετήθηκαν σε ομάδες των 5, στις παρόδους της Βρεσθένης μετά την οδό Αλωπέκης (νυν Φραντζή). Ενώ η εφεδρεία προχωρούσε ως την αρχή της Βρεσθένης, στάθηκε στη γωνία, μετά την οδό Μεναίχμου. Οι άνδρες του Κατσιποδίου και του Αη-Γιάννη πέρασαν απέναντι, όπου υπήρχαν κάποιες μάντρες μικρά στενά και έφθασαν στη Βούρβαχη. Η κύρια δύναμη πλησίασε πολύ κοντά στο κτήριο "Μαργαρίτη", ενώ ο ΕΛΑΣ Δρουγουτίου, υπό τον Ανταρνίκ έφτασε πάνω από τον Άγιο Παντελεήμονα, όπου τότε υπήρχαν σκαλιά, προς την αρχή των δρόμων. Η κύρια δύναμη κρούσης παρατήρησαν ότι στην πλατεία ανάμεσα στο κτήριο "Μαργαρίτη" και στον Άγιο Παντελεήμονα, οι ταγματασφαλίτες είχαν τοποθετήσει καζάνια για το συσσίτιό τους και με τη σειρά τους έπαιρναν το γεύμα τους. Κανείς δεν είχε αντιληφθεί ότι ο κλοιός γύρω τους έσφιγγε και η αφόρητη ζέστη της ημέρας, έκανε τους ταγματασφαλίτες να βιάζονται να σιτιστούν για να ξεκουραστούν εντός του κτηρίου.
    Εκείνη τη στιγμή δόθηκε το σύνθημα της επίθεσης, ο Γιάννης Κυριακίδης σκότωσε με το πιστόλι του το φρουρό της εισόδου του κτηρίου και "εν χορώ" τα αυτόματα του ΕΛΑΣ ξεκίνησαν να θερίζουν την πλατεία, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας τους ταγματασφαλίτες και προκαλώντας πανικό. Πολλοί από τους ταγματασφαλίτες δοκίμασαν να διαφύγουν προς το ρέμα του Ιλισσού, όπου έπεσαν νεκροί από τα πυρά του ΕΛΑΣ Κατσιποδίου, ο οποίος είχε στο μεταξύ εξουδεταιρώσει το δεύτερο φρουρό του κτηρίου "Μαργαρίτη" και δρούσε ανενόχλητος.
    Λίγα δευτερόλεπτα μετά τα πρώτα πυρά, ο Γιάννης Κυριακίδης πλησίασε την πλατεία και πέταξε μια χειροβομβίδα μιλς, ακριβώς δίπλα στο καζάνι με το φαγητό των ταγματασφαλιτών, το οποίο διαλύθηκε σε θαύσματα, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας πολλούς και εντείνοντας τον πανικό των ταγματασφαλιτών. Έχοντας εξουδεταιρώσει τους ταγματασφαλίτες που σιτίζονταν στη μικρή πλατεία, ο Κυριακίδης πλησίασε το κτήριο "Μαργαρίτη" και πέταξε μέσα από τα παράθυρα του πρώτου ορόφου δύο χειροβομβίδες μιλς. Ακολούθησε πανικός και δύο ακόμα ΕΛΑΣίτες έριξαν στο εσωτερικό, με τον ίδιο τρόπο, ακόμα δύο χειροβομβίδες.
    Η όλη επίθεση κράτησε περίπου 5 λεπτά, όταν ο Κυριακίδης έδωσε το σύνθημα της υποχώρησης, μερικούς πυροβολισμούς στον αέρα, και τα τμήματα του ΕΛΑΣ συμπτύχθηκαν πίσω στις αρχικές τους θέσεις, ακριβώς με τον τρόπο που είχαν φθάσει στο κτήριο του "Μαργαρίτη". Τελευταία έμεινε η εφεδρεία, με επικεφαλής το Λουδάρο, αναμένοντας επί των οδών Βρεσθένης και Μεναίχμου, έως ότου τα τμήματα είχαν ασφαλώς επιστρέψει στις βάσεις τους.
    Η δύναμη των Ταγμάτων Ασφαλείας στο κτήριο του "Μαργαρίτη" είχε απώλειες περίπου 45 νεκρούς, ανάμεσα στους οποίους και ένας υπολοχαγός, ο οποίος σκοτώθηκε τρέχοντας προς το ρέμα του Ιλισσού, από τους άνδρες του ΕΛΑΣ Δουργουτίου. Ανάλογος πρέπει να υπήρξε και ο αριθμός των τραυματιών τους.
    Ο ΕΛΑΣ πήρε λάφυρα 4 αυτόματα όπλα, 5-6 τουφέκια και 2 περίστροφα.
    Οι άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας του "Μαργαρίτη" ζήτησαν να μετατεθούν στο στρατόπεδό τους στο Γουδή, γεγονός που απαγόρευσε ο διοικητής τους Πλυτζανόπουλος. Από τη δική του πλευρά, το Α΄ Σώμα Στρατού του ΕΛΑΣ επέδωσε εύφημη μνεία στο Γιάννη Κυριακίδη για την πρωτοβουλία και την άριστη εκτέλεση της επιχείρησης. Καθώς δε διέθετε παράσημα, του παρέδωσε αντί αυτού, ένα πιστόλι "Μαραμπέλ", επίσης ζήτησε να δοθεί εύφημη μνεία σε όσους συμμετείχαν στην επιχείρηση, γεγονός που έγινε, μετά την Απελευθέρωση, με ειδικό παράσημο.
  94. 7/7/1944 - Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν τους Γερμανούς φασίστες και τους ταγματασφαλίτες στα Γιαννιτσά.
  95. 10/7/1944 - Ένα γερμανικό αντιτορπιλικό με την υποστήριξη δύο τορπιλακάτων και δύο υδροπλάνων επιχείρησε να αποβιβάσει άγημα στην παραλία Βένετου-Κεραμιδιού στο Πήλιο. Επάκτιο πυροβολικό του 54ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ απέτρεψε την ενέργεια. 22 Ιουλίου 1944. Το ίδιο πυροβολικό του ΕΛΑΣ κατέστρεψε τον πυργίσκο του αντιτορπιλικού.
  96. 11/7/1944 Σχολή Ασωμάτων: Τα χαράματα στις 11 του μήνα Σεπτεμβρίου το αντάρτικο του ΕΛΑΣ επιχειρεί αιφνιδιασμό στη γερμανική φρουρά της Σχολής Ασωμάτων και θα βρει τον αντίπαλο απροετοίμαστο, αφαιρώντας του κάθε πρωτοβουλία. Είναι τέτοια η ταχύτητα της επίθεσης, ώστε Γερμανοί και Ιταλοί πιάνονται στον ύπνο. Επικρατεί σύγχυση, σηκώνουνται με τα εσώρουχα και με ψηλά τα χέρια. Μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας ολόκληρη η δύναμη εκεί παραδίδεται, χωρίς να πέσει ούτε μια τουφεκιά.
    Το διοικητή της γερμανικής φρουράς θα ξυπνήσουν ο καπετάν Αλέκος Μαθιουδάκης μαζί με τον εκπρόσωπο του ΕΑΜ της επαρχίας του Αμαρίου Μιχάλη Πατακό. Καθώς ανοίγει τα μάτια του ο αξιωματικός βλέπει πάνω από το κεφάλι του τους δύο αντάρτες, τα χάνει και παραδίδεται, πριν προλάβει να προβάλει την παραμικρή αντίσταση. Το πρώτο και ιερό καθήκον του ΕΛΑΣ είναι να υψωθεί η Ελληνική μας σημαία.
    Μέσα σε μια πανηγυρική ατμόσφαιρα, με πατριωτική έξαρση και ιερή συγκίνηση, γίνεται η έπαρση της στην εκκλησία της Σχολής. Για πρώτη φορά από την αρχή της κατοχής κυματίζει σε λεύτερο κρητικό έδαφος το ιερό λάβαρο της ρωμιοσύνης, ενώ όλοι μαζί οι αντάρτες ψάλλουν τον Εθνικό Ύμνο.
    Με την κατάληψη της Σχολής Ασωμάτων, ολόκληρος ο οπλισμός των εκεί Γερμανών και των Ιταλών με τα λίγα πυρομαχικά κι’ ένα αυτοκίνητο -πολύτιμο λάφυρο για την εποχή- θα περιέλθουν στα χέρια του ΕΛΑΣ. Οι αιχμάλωτοι παραδίδονται από τους αντάρτες με πρωτόκολλο παράδοσης και παραλαβής στον εκπρόσωπο του Ερυθρού Σταυρού, γιατρό Ιάκωβο Σταυρουλάκη από το Βυζάρι.
  97. 11/7/1944 Ποταμοί: Θα ‘ταν εννέα με εννιάμιση πρωινή ώρα της ενδέκατης Σεπτεμβρίου του 1944 σαν άρχισε η μεγαλώνυμη μάχη των Ποταμών, που έμεινε πια στην ιστορία. Με τη λαχτάρα που παθαίνουν από τον αιφνιδιασμό μας και τα εύστοχα πυρά μας, με το να βλέπουν να σκοτώνονται δίπλα τους οι σύντροφοι τους -ιδιαίτερα μετά το θάνατο του αξιωματικού διοικητή τους – οι Γερμανοί δεν αργούν να αρχίσουν να κλονίζονται. Παρ’ όλα αυτά καταφέρνουν και ανασυντάσσονται, χωρίς να σταματήσουν να πολεμούν. Η μάχη είναι αμφίρροπη και σκληρή. Οι Γερμανοί με πολλά πολυβόλα και άφθονα πυρομαχικά τοποθετούνται τελικά πάνω σ’ ένα ψήλωμα, καίρια θέση πρωταρχικής σημασίας, από το οποίο μας χτυπούν εξακολουθητικά με καταιγιστικά πυρά. Τα δικά μας πυρομαχικά αρχίζουν να λιγοστεύουν και γι’ αυτό το λόγο ο Αγγελάκης δίδει εντολή στα οπλοπολυβόλα να ρίχνουν βολή κατά βολή και μόνο στο ψαχνό. Με τις κατά πολύ υπέρτερες δυνάμεις τους και την κατοχή του υψώματος, οι Γερμανοί έχουν οπωσδήποτε υπεροχή κι αυτό μας αναγκάζει να συμπτυχθούμε.
    Χωρίς να χάσουμε καιρό πιάσαμε το πιο ψηλό ύψωμα που λέγεται «Μιχελάκι», ενώ κατά τη συγκέντρωση μας εκεί πάνω μας καλύπτει ένα από τα δύο οπλοπολυβόλα μας.
    Να σημειωθεί ότι, κατά σύμπτωση, όλη αυτή εδώ η έκταση γης πάνω στην οποία διεξάγεται η μάχη, τόσο η καλλιεργήσιμη όσο και η άγονη, τυχαίνει να ‘ναι οικογενειακή ιδιοκτησία, γι’ αυτό το λόγο και τη γνωρίζω βήμα προς βήμα, πράγμα πολύ σημαντικό, γιατί διευκολύνει το πέρασμα μας μέσα από τα δύσβατα, σκοτεινά μονοπάτια.
    Επίσης, συμπτωματικά, τις ώρες εκείνες βρισκόταν για αγροτική εργασία εκεί κοντά σε δικό μας περβόλι η μητέρα μου, χωρίς φυσικά να το γνωρίζω και όπως μου αφηγήθηκε αργότερα, κατόρθωσε να διαφύγει με κίνδυνο έρποντας προς το χωριό.
    Στο μεταξύ ο Αγγελάκης στέλνει αγγελιοφόρο στη Μονή Ασωμάτων, ο οποίος σπεύδει τροχάδην, σαν άλλος μαραθωνοδρόμος, για να τους αναγγείλει πως έχουμε εμπλακεί με τους Γερμανούς σε αμφίρροπη μάχη, που δεν έχει κριθεί ακόμα ως προς το τελικό της αποτέλεσμα.
    Μόλις μαθαίνουν τα μαντάτα ο Στρατής Βελουδάκης με τον Καπετάν Λεμονιά, μπαίνουν στο αυτοκίνητο-λάφυρο, φεύγουν σαν βολίδα κι έρχονται για να συμπαραταχτούν’ αυτές τις κρίσιμες ώρες της μάχης.
    Από ένα αντέρεισμα παίρνει το μάτι μου το αυτοκίνητο με τους άνδρες να ‘ρχεται ολοταχώς. Καθώς σιμώνουν ο ορυμαγδός της μάχης έχει καταλαγιάσει. Οι πυροβολισμοί παύουν ν’ ακούγονται… Μέσα σ’ αυτή τη μικρή εκεχειρία κι ενώ βασιλεύει απόλυτη σιγή, ρίχνομε με το Βασίλη ένα Ρώσο και άλλοτε αιχμάλωτο μια-δυο τουφεκιές, σαν ένα μήνυμα, για να ψυλλιαστούν και να σταματήσουν. Κατά καλή τύχη τις ακούνε και φρενάρουν, ειδάλλως θα ‘χανε πέσει πάνω στους Γερμανούς. Σαλτάρω κάτω στο δρόμο και τους ενημερώνω πώς έχουν τα πράγματα εκείνη τη στιγμή, ώστε να σχεδιάσουν την τακτική και να καθορίσουν την ενδεδειγμένη στρατηγική. Καταλήγουν να σταλεί πάραυτα μια ενισχυμένη ομάδα και με την καθοδήγηση του Αλέκου Μαθιουδάκη, να ανεβεί πάνω στα απέναντι υψώματα. Οι υπόλοιποι τραβούμε και πάλι για το ύψωμα «Μιχελάκι». Με συντονισμένη και επιτυχή κυκλωτική κίνηση περισφίγγουμε τους Γερμανούς… Σε μια αποφασιστική εξόρμηση κατορθώνουμε και εξουδετερώνουμε το φονικό πολυβόλο των Γερμανών, εκείνο που μας έβαζε από το ύψωμα που είχαν αγκιστρωθεί. Τώρα πια είμαστε κύριοι της κατάστασης. Όσοι Γερμανοί γλυτώνουν σηκώνουν τα χέρια τους ψηλά και παραδίνονται, ενώ λίγοι ξεφεύγουν τρέχοντας μέσα στη ρεματιά.
  98. 12/7/1944 Ιεράπετρα: Η Ιεράπετρα απελευθερώνεται στις 12 του Σεπτέμβρη.
  99. 12-13/7/1944: Η μάχη της Αμφιλοχίας: Σε μια κίνηση αντιπερισπασμού στις επιχειρήσεις της Β. Πίνδου ο ΕΛΑΣ επιτίθεται στην Αμφιλοχία. Ο εχθρός θα υποστεί μεγάλες απώλειες. Σκοτώθηκαν 450 Γερμανοί και 70 ταγματασφαλίτες. Αιχμαλωτίστηκαν άλλοι 38 ενώ 23 αυτοκίνητα και όλο το υλικό που δεν μπορούσε να μεταφερθεί καταστράφηκε. Ο ΕΛΑΣ είχε 42 νεκρούς και 54 τραυματίες.
  100. 13/7/1944 Φρίκες Ιθάκης: Λίγο μετά το μεσημέρι - 13 Σεπτέμβρη - πληροφορούνται οι αντάρτες του ΕΛΑΣίτικου τμήματος που βρισκόταν στο νησί, ότι γερμανικό πλοίο πλέει κατά μήκος των ανατολικών ακτών της Ιθάκης, με κατεύθυνση προς το βορά. Ο διευθύνων αντάρτης δίνει εντολή στους ΕΛΑΣίτες και ΕΛΑΝίτες να παρακολουθηθεί και να είναι ανάλογη η συνέχιση. Η παρακολούθηση ανατίθεται σ' ένα νεαρό θαλασσινό από το Κιόνι, που ήταν μηχανικός στο θρυλικό καΐκι ΑΪ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ, που έδρασε εναντίον των Γερμανών στο Ιόνιο, ο οποίος και θεωρείτο ο πιο αρμόδιος για κάθε ανάλογη περίπτωση. Ο νέος αυτός ήταν ο Τάτσης Γαλάτης και αμέσως ξανοίγεται μ' ένα μικρό τρεχαντήρι, ψάχνοντας για το γερμανικό πλοίο. Συγχρόνως κι ένα τμήμα ανταρτών, στο Βαθύ, μπαίνει σ' ένα καΐκι κι ακολουθεί από απόσταση το τρεχαντήρι. Πιο πίσω, το ΕΛΑΝίτικο καράβι ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ακολουθεί κι αυτό το καΐκι, με το κύριο σώμα της ομάδας των ανταρτών. Το τρίο αυτό, που το είπαν «νηοπομπή της Λευτεριάς» συνέχισε την πορεία. Ο Τάτσης Γαλάτης, ψάχνοντας για το γερμανικό, έφθασε στην είσοδο του λιμανιού του Κιονιού, δε φαινόταν τίποτα και μπήκε με προσοχή μέσα στο λιμάνι, μα κι εκεί επίσης τίποτα. Συνεχίζει, λοιπόν, την πορεία προς το βορρά και φτάνει στο λιμάνι Φρίκες. Και τότε, στο μώλο του λιμανιού, βλέπει να 'χει αράξει το γερμανικό πλοίο, ένα ρυμουλκό, το ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΟΥΑΝΕΤΑ, το οποίο είχε έρθει στην Ιθάκη με προορισμό ν' αποκολλήσει δύο γερμανικά οπλιταγωγά που είχαν προσαράξει στο Μάρμακα, όταν την προηγούμενη μέρα δέχτηκαν επίθεση από αγγλικά αεροπλάνα. Ο Τάτσης Γαλάτης, επιστρέφει ολοταχώς στο Κιόνι κι αναφέρει στον επικεφαλής της ομάδας των ανταρτών τον εντοπισμό του σκάφους και την ακριβή θέση που βρίσκεται. Η τοποθεσία είναι ιδανική για επίθεση στο πλοίο από τη στεριά. Έτσι, αυτοστιγμεί, μια ομάδα από δέκα άντρες φεύγει από το Κιόνι, με τον ανάλογο οπλισμό, που ήταν δυο οπλοπολυβόλα, ένα αντιαρματικό με τρία βλήματα και μια χειροβομβίδα με... τραβηγμένη την περόνη και δεμένη μ' ένα μαντίλι!!! Πήραν το μονοπάτι, άλλοτε τρέχοντας κι άλλοτε σιγά σιγά κι ανεβήκανε από πάνω απ' το Κουρβούλι και φτάσανε στο Μύλο του Σπηλιάτσου, πάνω από το λιμάνι. Εκείνη τη στιγμή το πλήρωμα του καραβιού ήταν έξω στις Φρίκιες. Ένας Ιταλός έκανε μπάνιο στη θάλασσα κι ως φαίνεται κάτι πήρε το μάτι του, γιατί έδειχνε στο Γερμανό κατά το Μύλο. Δεν έπρεπε να χάνουν καιρό οι αντάρτες κι άρχισαν να βάλλουν. Ανταποκρίθηκαν κι οι Γερμανοί, μα σε λίγο ύψωσαν από τη γέφυρα του καραβιού ένα μαντήλι, σημείο παράδοσης. Κατέβηκε τότε ένας από την ομάδα προς το πλοίο, μα αυτοί άρχισαν πάλι να πυροβολούν, ίσως για να κερδίσουν καιρό και να ειδοποιήσουν με τον ασύρματο στην Πάτρα.
    Τότε οι αντάρτες ορμούν, ενώ ο Γεράσιμος Παΐζης ή Καζάκος, από το Κιόνι, ρίχνει τη χειροβομβίδα πάνω στο σκάφος. Αυτοστιγμεί όλα σταμάτησαν. Ο Γιώργης Κουτσουβέλης (Κοντυλάτος) λέει: Με φωνές «αέρα» ριχτήκαμε στο καράβι. Μαζί ήταν κι άλλοι Ιθακήσιοι, Πάνος Αρταβάνης, Αντώνης Τσιντήλας, Νίκος Μωραΐτης, Αγαμέμνων Γαλάτης κι ακολουθούσαν πίσω καμιά εικοσαριά Κιονιώτες, μπροστά ο Μπιδόλος (Γεράσιμος Μωραΐτης) έχοντας για όπλο ένα... καρεκλοπόδαρο και πίσω παιδιά μέχρι και δέκα χρονών. Ο Γιώργης Κουτσουβέλης μπήκε μέσα στο καράβι και βρήκε το Γερμανό λοχαγό τραυματισμένο στη δεξιά ωμοπλάτη. Άφησε το Γερμανό στο Γεράσιμο Μωραΐτη και κατέβηκε στο καράβι, για να το ετοιμάσουν για να φύγει. Κατεβαίνοντας, δίπλα από την καρβουναποθήκη, βλέπει να περισσεύουν κάτι άρβυλα και σκύβει για να τα πάρει. Και τότε πετιέται τρέμοντας μέσ' απ' τα κάρβουνα ένας Ιταλός με τα χέρια ψηλά, λέγοντας «Μπόνο αντάρτο παρτιζάνο κομουνίστα αν κε μίο Φρατέλο παρτιζάνο ιν Ιτάλια». Οι αντάρτες, μαζέψανε το πλήρωμα, στείλανε τους Γερμανούς με συνοδεία στο Κιόνι και αναχωρήσανε. Καπετάνιος ήταν ένας χοντρός Ιταλός. Με σφυριξιές και κωδωνοκρουσίες μπήκε στο Κιόνι το καράβι. Είκοσι περίπου Ιταλοί ήταν σ' αυτό. Ετσι, το ΜΑΡΙΑ ΑΝΤΟΥΑΝΕΤΑ, μπήκε στο Κιόνι πανηγυρικά κι έτυχε ανάλογης υποδοχής από τους Κιονιώτες.
    1300 χιτλερικοί και εθνοπροδότες επιχειρούν να πάρουν την σοδιά από τα χωριά Παλατίτσια, Βεργίνα και Μετόχι. Στην μάχη που ακολούθησε με το 350 τάγμα του ΕΛΑΣ, σκοτώθηκαν 80 Γερμανοί και ταγματασφαλίτες, και πιάστηκαν 60 αιχμάλωτοι από τους οποίους 30 Γερμανοί.
  101. 13/7/1944 - 1300 χιτλερικοί και εθνοπροδότες επιχειρούν να πάρουν την σοδειά από τα χωριά Παλατίτσια, Βεργίνα και Μετόχι. Στην μάχη που ακολούθησε με το 350 τάγμα του ΕΛΑΣ, σκοτώθηκαν 80 Γερμανοί και ταγματασφαλίτες, και πιάστηκαν 60 αιχμάλωτοι από τους οποίους 30 Γερμανοί.
  102. 14/7/1944 - Ο Άγιος Νικόλαος απελευθερώνεται στις 14/7/1944.
  103. 14/7/1944 - Η Νεάπολη απελευθερώνεται στις 14/7/1944.
  104. 16/7/1944 - Στις 16/7/4944 ο ΕΛΑΣ καταλαμβάνει το αεροδρόμιο Καστελιού.
  105. 16/7/1944 Αργοστόλι: Μετά την αποχώρηση των γερμανών, η ΠΟΚ και οι συνεργάτες των ναζί, ελέγχουν το Αργοστόλι και, με διαμεσολαβητή την αποστολή BUG, απευθύνουν αίτημα για αναγνώρισή τους ως αντιστασιακών και ως τοπική εξουσία... Στο πλευρό της ελληνικής αντίστασης είχαν προσχωρήσει και οι εναπομείνασες ιταλικές δυνάμεις πυροβολικού, μετά τη θριαμβευτική έλευση του Άμο Παμπαλόνι. Ο ΕΛΑΣ, απορρίπτει την πρόταση της ΠΟΚ και το απόγευμα στις 16 Σεπτέμβρη του 1944 μπαίνει στο Αργοστόλι σαν απελευθερωτής, αποφυλακίζει τους υπερτετρακόσιους κρατούμενους αγωνιστές και την επόμενη μέρα, μέσα σε κλίμα παλλαϊκού ενθουσιασμού, η γαλανόλευκη υψώνεται και κυματίζει πάνω από το βασανισμένο νησί.
  106. 16/7/1944 Δελφίνο. Σαμποτάζ στη σιδηροδρομική γραμμή. Τοποθετήθηκαν εκρηκτικά σε ένα βράχο πάνω απ' την γραμμή, με την έκρηξη ο βράχος και πέτρες πέσανε στην σιδηροδρομική γραμμή και κλείσανε την συγκοινωνία για λίγες μέρες, κάτι που ήταν και ο κύριος σκοπός.
  107. 19/7 /1944: Η Μάχη «στου Μανούσου το Γεφύρι» μεταξύ Χώρας – Αγορέλιτσας, Τριφυλίας
  108. 21/7/1944 Θέση "Βρύζες" Κάνιανη. Το γερμανικό απόσπασμα, 60-80 άτομα που έκανε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, κινήθηκε από την Κάνιανη προς τις "Βρύζες". Εκεί κτυπήθηκαν απ' όλες τις μεριές. Έγινε μεγάλη μάχη με μεγάλες απώλειες για τους Γερμανούς που αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, το βράδυ, προς τα Καστέλια.
  109. 22/7/1944 - Οι Γερμανοί υποχωρούν από την Βόρεια Πίνδο. Ο ΕΛΑΣ ανακαταλαμβάνει τα Γρεβενά.
  110. 23/7/1944 Κονίστρες (Γιάννηδες): Τμήματα του 3 Τάγματος Ευβοίας, στον αμαξωτό δρόμο κοντά στις Κονίστρες (Γιάννηδες), χτυπάνε γερμανική φάλαγγα που μετέφερε εφόδια στη φρουρά Κύμης. Κατά τη σύγκρουση σκοτώθηκαν οι περισσότεροι Γερμανοί.
  111. 23/7/1944 - Τμήματα του ΕΛΑΣ Αθήνας απωθούν μηχανοκίνητο τμήμα του Μπουραντά και ταγματασφαλίτες όταν προσπάθησαν να κάνουν επιδρομή στην Καλλιθέα.
  112. 23/7/1944 - Έξω από το χωρίο Πεντάβρυσο κοντά στο Νεστόριο Καστοριάς, τμήματα του ΕΛΑΣ παγιδεύουν και εξοντώνουν φάλαγγα από 1.000 Ιταλούς και 300 ταγματαλήτες.
  113. 23/7/1944 - Τμήματα του ΕΛΑΣ χτυπούν στο Άργος Ορεστικό τους εξοπλισμένους από τους κατακτητές εθνοπροδότες, και τους εξοντώνει όλους.
  114. 24/7/1944 Καλλιθέα: 1.000 περίπου Γερμανοί και ταγματασφαλίτες κυκλώνουν την Καλλιθέα. Τα τμήματα του ΕΛΑΣ δίνουν σκληρές μάχες μέχρι να τους απωθήσουν οριστικά με βαριές απώλειες. Στην διάρκεια των μαχών, ομάδα 3 ΕΛΑΣιτών κυκλώνεται σε σπίτι στην οδό Μπιζανίου αρ. 10 όπου έπεσαν ηρωικά μετά από 5ωρη μάχη.
    Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ
  115. 24/7/1944 Δρυμώνα - Ζωοδόχος Πηγή (Τσούκα) - Λίμνη, αιφνιδιαστική ληστρική επιδρομή στις 24/7/44.
    Ο εχθρός οργανώνει αιφνιδιαστική επιδρομή στην εύφορη περιοχή της Β. και Κεντρικής Εύβοιας με μεγάλες δυνάμεις και μεταφορικά μέσα για να συγκεντρώσει μεγάλες ποσότητες ειδών διατροφής και άλλων αγαθών εν όψει της αποχώρησης των Γερμανών από την Ελλάδα. Με πολυάριθμα πλωτά μέσα αποβιβάζονται στο Κυμάσι επίνειο του Μαντουδίου μεγάλες μικτές εχθρικές δυνάμεις.
    Συγχρόνως άλλες δυνάμεις με επικεφαλής τον Παλαιοδημόπουλο αποβιβάζονται στη Λίμνη. Τρίτη μεγάλη φάλαγγα με το στρατηγό Παπαθανασόπουλο εισβάλλει στην Β/Κ και τελικά στη Β. Εύβοια.
    Παντού οι Γερμανοτσολιάδες επιδίδονται σε λεηλασίες και διαρπαγές αγαθών, σε πιέσεις, σε τρομοκρατικές ενέργειες και εμπρησμούς, για να αποσπάσουν τρόφιμα, ιματισμό, ακόμα και προίκες κοριτσιών. Τα μικρά τμήματα του ΕΛΑΣ που έχουν μείνει εκεί προσπαθούν με αιφνιδιαστικά χτυπήματα όπου μπορούν να παρεμποδίσουν τη ληστρική δράση του εχθρού.
    Στη Λίμνη εμποδίζεται από ομάδα του Κίτσου η απόβαση του εχθρού με απώλειες 4 νεκρούς αντάρτες.
    Στην Τσούκα και στο Δρυμώνα επίσης οι επιδρομείς δέχονται σκληρά χτυπήματα από τους αντάρτες.
    Πρωτοφανέρωτη είναι η καταστροφή που παθαίνει η περιοχή ανυπολόγιστες οι ζημιές του εθνικού πλούτου. Χιλιάδες στρέμματα από δάση ακόμα και αμπελώνες γίνονται παρανάλωμα του πυρός. Οι δασώσεις εκτάσεις από Μαντούδι ως τις Μαρκάτες καίγονται εξ ολοκλήρου.
    Οι χωρικοί αρνούνται να παραδώσουν τα αγαθά τους. Τους τα παίρνουν όμως καίγοντας τα σπίτια τους και αρπάζοντας το βιος τους. Εκατοντάδες υποζύγια και άλλα μέσα μεταφοράς μεταφέρουν τα αρπαγέντα αγαθά στα λιμάνια Λίμνης, Ροβιές για φόρτωση ενώ σπίτια καίγονται στη Λίμνη (60 σπίτια) και στις Ροβιές.
    Δυστυχώς το Σύνταγμα δεν μπόρεσε να αντιδράσει αποτελεσματικά στην αιφνιδιαστική αυτή ληστρική ενέργεια του εχθρού γιατί ήταν απασχολημένο με τις επιχειρήσεις της Ν. & Κ. Εύβοιας και λόγω των μεγάλων αποστάσεων.
  116. Πλαταμώνας τέλη Ιουλίου του 1944:
    Η Μάχη στον Πλαταμώνα (Καβάλας) ή μάχη στο Ολατζάκ πραγματοποιήθηκε στα τέλη Ιουλίου του 1944 μεταξύ των αντιστασιακών του ΕΛΑΣ και του Βουλγαρικού στρατού κατοχής. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ ήταν υποσιτιζόμενες και κακά εξοπλισμένες, αλλά με εντολή του Λοχαγού Κωνσταντάρα επιτέθηκαν στις υπέρτερες Βουλγαρικές δυνάμεις τις οποίες και αιφνιδίασαν. Η μάχη κράτησε πέντε ώρες, με αρκετές απώλειες για τον Βουλγαρικό στρατό. Αν τμήμα του ΕΛΑΣ δεν είχε δράσει βεβιασμένα θα είχε εξοντωθεί όλος ο Βουλγάρικος λόχος. Η μάχη ήταν η μεγαλύτερη του ΕΛΑΣ της Ανατολικής Μακεδονίας.
  117. Αύγουστος 1944 Όρη Λεκάνης (Τσάλ-νταγ): Στις αρχές Αυγούστου 1944 οι βουλγαρικές δυνάµεις ενέτειναν τις προσπάθειές τους προκειµένου να διαλύσουν τους αντάρτες. Στις 10 του µήνα κύκλωσαν το Τσάλ-νταγ, όπου βρισκόταν η έδρα του 26ου Συντάγµατος ΕΛΑΣ ανατολικής Μακεδονίας. Στην επιχείρηση χρησιµοποιήθηκε πυροβολικό ενώ αεροπλάνα έκαναν αναγνωριστικές πτήσεις για να εντοπίσουν τις θέσεις των ανταρτών που άρχισαν να ταλαιπωρούνται από την πείνα. Το δεύτερο τάγµα διασκορπίστηκε ενώ το τέταρτο έδωσε τις επόµενες µέρες τέσσερις συγκρούσεις και κατάφερε να ξεφύγει από τον κλοιό και να καταφύγει στο δάσος του Κοτζά-ορµαν. Στο µεταξύ οι βουλγαρικές δυνάµεις εγκαταστάθηκαν στο βουνό µε αποτέλεσµα οι αντάρτες που είχαν εγκλωβιστεί σε αυτό να µην έχουν πρόσβαση ούτε στο νερό. Το δεύτερο τάγµα και η διοίκηση του Συντάγµατος χωρισµένο σε µικρές οµάδες επεχείρησε να περάσει από το Τσάλ-νταγ στο Παγγαίο µέσα από την πεδιάδα των Φιλίππων όπου έπεσε σε διαδοχικές ενέδρες. Ο υπασπιστής του Συντάγµατος, έφεδρος ανθυπολοχαγός Στέργιος Βαλιούλης περιγράφει στο επίσηµο ηµερολόγιο της µονάδας του την απελπιστική θέση στην οποία βρέθηκε αυτός και άλλοι εννιά σύντροφοί του στις 21 Αυγούστου όταν βρέθηκαν αποκοµµένοι και νηστικοί στην αφιλόξενη πεδιάδα.
    Σίγουρος ότι θα τους εντοπίσουν και θα τους εκτελέσουν, τελειώνει την καταγραφή εκείνης της ηµέρας στο ηµερολόγιο γράφοντας: «Ζήτω η Ελλάδα µας, ζήτω το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ, ζήτω ο ελληνικός λαός και η Λαϊκή Δηµοκρατία» ενώ την εποµένη σηµειώνει:
    «είµαστε βέβαιοι πως δεν πρόκειται να γλιτώσουμε στο τέλος αλλά εφόσον ζούµε ελπίζουµε». Τελικά, η µικρή οµάδα του Βαλιούλη καθώς και τα περισσότερα τµήµατα του δευτέρου τάγµατος και του λόχου διοικήσεως έφτασαν ασφαλείς στο Παγγαίο. Οι αντάρτες ήταν σε κακή κατάσταση από τις στερήσεις και ορισµένοι είχαν πάθει τύφλωση από την αβιταµίνωση τόσων ηµερών. Στη διάρκεια των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων του Αυγούστου σκοτώθηκαν 14 αντάρτες, ανάµεσά τους κι ο αξιωματικός Επαµεινώνδας Σαριδάκης (Ψηλορείτης) που έπεσε σε ενέδρα στο Τσάλ-νταγ στις 14 Αυγούστου και ο ιερέας του Συντάγματος Παντελής Σαρατσίδης (Παπαφλέσσας) που σκοτώθηκε πολεµώντας στις 21 του ίδιου µήνα ενώ η ομάδα του επιχειρούσε να διασπάσει τον κλοιό και να περάσει προς το Παγγαίο. Να σηµειωθεί ότι ο Στέργιος Βαλιούλης, που ήταν ένας δηµιουργικός πνευµατικός άνθρωπος, πέθανε από καρδιακή προσβολή στη διάρκεια συνέντευξής του για την Εθνική Αντίσταση σε τηλεοπτικό συνεργείο της ΕΡΤ το 1986.
  118. 3/8/1944 - Στις 3.8.1944 Τμήματα του II Τάγματος κτύπησαν φάλαγγα 300 Γερμανών στον αυχένα Δούκα – Τάτσι. 40 Γερμανοί νεκροί.
  119. 3/8/1944 Αραβάνες - Μάχη στις Αραβάνες: Αυτή τη μάχη καθώς και την άλλη στη θέση «Φακουλά Σπήλιο», τις έχει εξιστορήσει λεπτομερειακά ο Αλέκος ο Μαθιουδάκης σε βιβλίο του. Θα ‘θελα να συμπληρώσω τα ονόματα των αιχμαλώτων-δικών μας. Ήταν οι: Γιώργης Σηφακάκης από τους Αποστόλους, Παντελής Μαμαλάκης από τις Ατσιπάδες, Γιώργης Κατσανεβάκης από το Καβούσι. Οι δύο πρώτοι εκτελέστηκαν στην Αγιά, ο τρίτος (Κατσανεβάκης) αφέθηκε ελεύθερος στα Χανιά λόγω της μικρής του ηλικίας. Ήταν 14 χρονών.
  120. 4/8/1944 Στερεά Ελλάδα: Στις 4 Αυγούστου 1944 άρχισαν στη Στερεά Ελλάδα μεγάλες επιθετικές ενέργειες των Γερμανών κατά των τμημάτων του ΕΛΑΣ Ρούμελης. Οι επιχειρήσεις αυτές των Γερμανών τόσο από την άποψη της στρατιωτικής δύναμης όσο και από την άποψη των πολεμικών μέσων που χρησιμοποιήθηκαν, ήταν από τις μεγαλύτερες επιθετικές ενέργειες που διεξήγαγαν οι Γερμανοί κατά των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στη Στερεά.
    Στις επιχειρήσεις αυτές πήραν μέρος περίπου 19.000 Γερμανοί με πολλά τανκς, πυροβολικό, όλμους, πολυβόλα, αλυσοφόρα και φορτηγά αυτοκίνητα. Με τις επιχειρήσεις αυτές οι Γερμανοί απέβλεπαν στη συντριβή των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, που τους προηγούμενους μήνες τους είχε καταφέρει σε αυτή την περιοχή σοβαρά χτυπήματα. Επιθέσεις στην Άμφισσα, την Αμφιλοχία, το 51ο χιλιόμετρο, τη Ναύπακτο, ανατινάξεις τρένων και γεφυρών, σιδηροδρομικών γραμμών και οδικών έργων. Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ στον τομέα του Καρπενησιού ήταν, τμήματα του 52ου Συντάγματος με δύναμη 900 περίπου άνδρες, τμήματα του 36ου Συντάγματος με δύναμη 700 άνδρες και η σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του ΕΛΑΣ με δύναμη 700 άνδρες.
    Στον τομέα Αη-Βλάση είχαμε 2 Τάγματα του 42ου Συντάγματος με συνολική δύναμη 800 άνδρες.
    Στον τομέα Γκιώνας-Λιδωρικίου είχαμε ένα Τάγμα του 34ου Συντάγματος της 5ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ, δύναμης περίπου 400 ανδρών και ένα Λόχο του 5ου Ανεξάρτητου Τάγματος του ίδιου Συντάγματος, δύναμης 110 ανδρών.
    Δηλαδή στις επιχειρήσεις αυτές ο ΕΛΑΣ διέθετε 14 Τάγματα, συνολικής δύναμης περίπου 5.500 ανδρών καθώς και κάμποσες χιλιάδες του Εφεδρικού ΕΛΑΣ, πολύ άσχημα οπλισμένους.
    Οι εχθρικές δυνάμεις κατά συνέπεια ήταν τριπλάσιες και ασύγκριτα ισχυρότερες σε μέσα πυρός απ’ αυτές του ΕΛΑΣ. Οι συγκρούσεις κράτησαν συνολικά 22 μέρες. Οι Γερμανοί τελικά απέτυχαν να συντρίψουν τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ στη Ρούμελη. Όπως υπολόγιζαν οι ίδιοι, οι απώλειές τους κατά το διάστημα αυτό ήταν 700 νεκροί και 1500 τραυματίες. Ο ΕΛΑΣ είχε πάνω από 300 νεκρούς και διπλάσιους τραυματίες.
  121. 4/8/1944 "Έλατος" Γκιώνας. Στις 4 Αυγούστου η γερμανική διοίκηση της Άμφισσας έστειλε ένα επίλεκτο τάγμα των ΕΣ-ΕΣ, δύναμης 300 και πλέον αντρών, προς την περιοχή της Γκιώνας, να χτυπήσει τα τμήματα του ΕΛΑΣ που βρίσκονταν σε αυτή την περιοχή. Στην περιοχή 'Ελατός οι Γερμανοί ήρθαν σε επαφή με τα προωθημένα φυλάκια των ανταρτών. Ύστερα από πολύωρη μάχη το τμήμα των ανταρτών του ΕΛΑΣ συμπτύχθηκε κι έτσι οι Γερμανοί φτάσανε και μπήκανε στο χωριό Καρούτες.
  122. 5/8/1944: Η ιστορική μάχη στις Καρούτες, όταν ο ΕΛΑΣ διέλυσε Γερμανικό Τάγμα 250 επίλεκτων στρατιωτών.
  123. 6/8/1944 - Βίνιανη 6 Αυγούστου του 1944, πρωί. Άλλη φάλαγγα από Γερμανούς ξεκίνησε από το Αγρίνιο με άρματα μάχης και πυροβολικό προς την κατεύθυνση του χωριού Αη-Βλάσης και επιτέθηκε κατά των ανταρτών. Έπειτα από σκληρές μάχες στο στενό «Φραγκόσκαλα» και στα υψώματα του Αη-Βλάση, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ αναγκάζονται να υποχωρήσουν. Οι Γερμανοί μπαίνουν στο χωριό και το καίνε. Στη συνέχεια μπαίνουν στα χωριά Χούνι και Σίδερα, έπειτα από σκληρή μάχη με τους αντάρτες νοτιοανατολικά της Φραγκίστας. Τα τμήματα της XIII Μεραρχίας, έπειτα από πολύωρες μάχες, αναγκάζονται να συμπτυχθούν προς βορρά. Οι Γερμανοί κατέλαβαν τα χωριά ανατολική και Δυτική Φραγκίστα και τον Μαραθιά, ενώθηκαν στη συνέχεια στις 10 Αυγούστου στο χωριό Καλεσμένο με τη γερμανική φάλαγγα που κατέλαβε το Καρπενήσι και στις 11 Αυγούστου μπήκαν στο χωριό Βίνιανη. Εκεί χτυπήθηκαν από τα τμήματα των ανταρτών που έγκαιρα είχαν φτάσει εκεί μαζί με ένα τμήμα του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ. Εκεί έγιναν σκληρές μάχες και τα συνεχή χτυπήματα των ανταρτών της περιοχής μας, ανάγκασαν τους Γερμανούς να υποχωρήσουν και να γυρίσουν προς τις βάσεις εξόρμησής τους.
  124. 6/8/1944: Μουχαρέμ Χάνι: Η μεγαλύτερη μάχη της Εθνικής Αντίστασης.
  125. 7/8/1944 - Ξημερώνοντας 7 Αυγούστου τις πρωινές ώρες αρκετές δυνάμεις των Γερμανών με τάνκς, αυτοκίνητα και πυροβόλα ξεκίνησαν από τη Λαμία για Καρπενήσι. Συγκρούστηκαν όμως με τα προωθημένα φυλάκια των ανταρτών του ΕΛΑΣ στα υψώματα της Μακρακώμης και νοτιοδυτικά της Σπερχειάδας. Οι Γερμανοί επωφελούμενοι από τη διαμόρφωση του εδάφους που υποβοηθούσε την κάλυψη των κινήσεών τους, κατόρθωναν με τα μηχανοκίνητό τους να ξεκαθαρίζουν τις εστίες αντίστασης και να δίνουν τη δυνατότητα στο πεζικό να προχωρεί. Τα τμήματα του ΕΛΑΣ υπερασπίζοντας κάθε βράχο και κάθε ύψωμα, τους προξενούν σοβαρές απώλειες. Ο ΕΛΑΣ πρόβαλε σθεναρή αντίσταση, όμως ο εχθρός, που διέθετε μεγάλη υπεροχή σε άνδρες και μέσα πυρός, μπήκε το βράδυ στις 7 Αυγούστου στην Υπάτη, την Παλιοβράχα και τη Σπερχειάδα, ενώ απέναντι στη Μακρακώμη και στα γύρω χωριά συνεχίζονταν σκληρές μάχες.
  126. 7-13/8/1944 - Επιθέσεις των Γερμανών και ΕΔΕΣ κατά των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στην περιοχή της Στερεάς.
    7 Αυγούστου ξημερώνοντας, ο ΕΔΕΣ Ηπείρου επιτέθηκε αιφνιδιαστικά κατά του 15ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ της περιοχής. Οι δυνάμεις του ΕΔΕΣ κατορθώσανε να καταλάβουν αρκετά χωριά της περιοχής, Βρυσούλα, Σέλτσενα, Ραβενή, Λύκου, Κεραμίτσα. Ενώ συνεχίζονταν οι μάχες του ΕΔΕΣ κατά του ΕΛΑΣ, οι Γερμανοί εκδηλώνουν στις 12 Αυγούστου επίθεση κατά του 15ου Συντάγματος από δυο κατευθύνσεις. Μία από τα κτίσματα Βαλτίστα-Καστάνιανη και άλλη από Κεράσοβο-Σιταριά. Στις 13 Αυγούστου οι Γερμανοί ρίχνουν και άλλες δυνάμεις κατά του 15ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, το οποίο αναγκάστηκε να υποχωρήσει προς Μουργκάνα.
  127. 7/8/1944 Σφακάκι - Κορυφαία αντιστασιακή πράξη των Ανωγειανών του ΕΛΑΣ αποτελεί η μάχη στη θέση Ποριά της περιοχής Σφακάκι στις 7 Αυγούστου 1944.
    Το πρωί της μέρας εκείνης ολόκληρη η Γερμανοιταλική δύναμη (6 Γερμανοί και 2 Ιταλοί) του φυλακίου του Γενί Γκαβέ με επικεφαλής το Γερμανό διοικητή της λοχία Γιόζεφ Ολενχάουερ (Τον περιβόητο Σήφη) πήγαν στ΄ Ανώγεια για να πάρουν με τη βία Ανωγειανούς για αγγαρεία, οι οποίοι συστηματικά αρνούνταν τη συμμετοχή τους.
    Οι άντρες είχαν φύγει από το βουνό και ο Σήφης πήρε περίπου 90 γυναικόπαιδα και γέρους και έφυγαν προς το Γενί Γκαβέ. Οι αντάρτικες ομάδες του ΕΑΜ όμως, σε μεγάλη σύσκεψη τους τον Ιούλιο, είχαν πάρει απόφαση να χτυπούν τους Γερμανούς όποτε πλησίαζαν στ΄ Ανώγεια.
    Μόλις μαθεύτηκε η αρπαγή των γυναικόπαιδων, ο επικεφαλής του εφεδρικού ΕΛΑΣ Ανωγείων Μανώλης Μανουράς (Σμαιλομανώλης) με κεραυνοβόλο σχέδιο, αφού συγκέντρωσε πληροφορίες από την Επονίτισα Ζωνογιάννενα, ειδοποίησε ταυτόχρονα, τους άντρες του Εφεδρικού ΕΛΑΣ του χωριού, τη μόνιμη ομάδα του ΕΛΑΣ υπό τον Ιωάννη Ποδιά στα Τσουνιά καθώς και το μόνιμο Ελασίτη Δημοσθένη Πασπαράκη, που βρισκόταν στον Καμαριώτη.
    Στην τοποθεσία του ¨Φορτωμένου ο Δέτης¨ συγκεντώθηκαν και πήραν κρυμμένα όπλα και πυρομαχικά που είχαν κατάσχει λίγο καιρό πριν, από χωροφύλακες που τα μετέφεραν. Από εκεί προχώρησαν στο πέρασμα Ποριά, από το οποίο θα περνούσε η φάλαγγα των αιχμαλώτων γυναικόπαιδων με τους Γερμανοιταλούς, στην περιοχή Σφακάκι και πήραν θέσεις περιμένοντας. Το σχέδιο του Σμαιλομανώλη ήταν να πυροβολήσουν, να αποκόψουν τους Γερμανοιταλούς, να τους γυρίσουν προς τον ποταμό του Μάκρη για να τους συλλάβουν ή να τους εξοντώσουν.
    Το σχέδιο πέτυχε. Με τους πρώτους πυροβολισμούς τα γυναικόπαιδα, που είχαν ενημερωθεί τι θα έπρεπε να κάνουν σε τέτοιες περιπτώσεις, έπεσαν καταγής και έφυγαν απ’ το πεδίο βολής της μάχης. Οι Γερμανοιταλοί αιφνιδιάστηκαν και έτρεξαν προς τον ποταμό όπου εξουδετερώθηκαν και μαζί με τον αρχηγό τους Σήφη συνελήφθησαν. Δύο Γερμανοί στρατιώτες που προσπάθησαν να φύγουν προς το χωριό έγιναν αντιληπτοί και σκοτώθηκαν. Με το άκουσμα των πυροβολισμών στο χωριό, πολλοί οπλίστηκαν και έτρεξαν για να συνδράμουν.
    Οι Γερμανοιταλοί αιχμάλωτοι οδηγήθηκαν στο νεκροταφείο του χωριού, έξω απ’ την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής όπου συγκεντρώθηκε όλος ο πληθυσμός. Από τους αιχμαλώτους κανείς δεν έπαθε τίποτα. Άντρες του μόνιμου ΕΛΑΣ, που εν τω μεταξύ είχε κατέβει από τα Τσουνιά, μετέφερε τους αιχμαλώτους στο βουνό όπου μετά από ανάκριση από τους Άγγλους πέρασαν από έκτακτο στρατοδικείο και εκτελέστηκαν.
  128. 8/8/1944 - Στις 8 Αυγούστου, έπειτα από ολοήμερη μάχη ο εχθρός κατόρθωσε να μπει στα χωριά Πύργος και Λευκάδα. Οι αντάρτες συμπτύχτηκαν τη νύχτα στη δεύτερη γραμμή άμυνας. Ο εχθρός στο δεύτερο δελτίο του της 9ης Αυγούστου 1944 αναφέρει γι' αυτές τις μάχες τα εξής: «Εξακολουθεί η εχθρική αντίστασις σε όλα τα μέτωπα με κέντρον βαρύτητος την κοιλάδα Σπερχειού. Εις την περιοχήν υψωμάτων δυτικώς Πύργου, αι συμμορίαι προέβαλον εξ οχυρωμένων θέσεων, με υποστήριξιν βαρέων όπλων, σκληράν αντίστασιν».
  129. 6-8/8/1944 - 6 Αυγούστου του 1944, πρωί. Άλλη φάλαγγα από Γερμανούς ξεκίνησε από το Αγρίνιο με άρματα μάχης και πυροβολικό προς την κατεύθυνση του χωριού Αη-Βλάσης και επιτέθηκε κατά των ανταρτών. Έπειτα από σκληρές μάχες στο στενό «Φραγκόσκαλα» και στα υψώματα του Αη-Βλάση, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ αναγκάζονται να υποχωρήσουν. Οι Γερμανοί μπαίνουν στο χωριό και το καίνε. Στη συνέχεια μπαίνουν στα χωριά Χούνι και Σίδερα, έπειτα από σκληρή μάχη με τους αντάρτες νοτιοανατολικά της Φραγκίστας. Τα τμήματα της XIII Μεραρχίας, έπειτα από πολύωρες μάχες, αναγκάζονται να συμπτυχθούν προς βορρά. Οι Γερμανοί κατέλαβαν τα χωριά ανατολική και Δυτική Φραγκίστα και τον Μαραθιά, ενώθηκαν στη συνέχεια στις 10 Αυγούστου στο χωριό Καλεσμένο με τη γερμανική φάλαγγα που κατέλαβε το Καρπενήσι και στις 11 Αυγούστου μπήκαν στο χωριό Βίνιανη. Εκεί χτυπήθηκαν από τα τμήματα των ανταρτών που έγκαιρα είχαν φτάσει εκεί μαζί με ένα τμήμα του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ. Εκεί έγιναν σκληρές μάχες και τα συνεχή χτυπήματα των ανταρτών της περιοχής μας, ανάγκασαν τους Γερμανούς να υποχωρήσουν και να γυρίσουν προς τις βάσεις εξόρμησής τους.
  130. 9/8/1944 - Σκληρός ήταν κι ο αγώνας που διεξήχθηκε στον τομέα Αγρίνιου. Από την κατεύθυνση Αγρίνιου - Μακρυνίας μια γερμανική φάλαγγα κινήθηκε προς την Χρυσοβίτσα. Η φάλαγγα αυτή χτυπήθηκε από τμήματα του 42ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ στα υψώματα των χωριών Αφράτο και Γορίτσα. Τελικά ανατράπηκε στη γέφυρα της Αρτοτίβας από άλλα τμήματα που έρχονταν από τη Ναυπακτία. Το εφεδρικό Τάγμα του ΕΛΑΣ, ήταν πλαγιοφυλακή.
  131. 6-10/8/1944 - 6 Αυγούστου του 1944, πρωί. Άλλη φάλαγγα από Γερμανούς ξεκίνησε από το Αγρίνιο με άρματα μάχης και πυροβολικό προς την κατεύθυνση του χωριού Αη-Βλάσης και επιτέθηκε κατά των ανταρτών. Έπειτα από σκληρές μάχες στο στενό «Φραγκόσκαλα» και στα υψώματα του Αη-Βλάση, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ αναγκάζονται να υποχωρήσουν. Οι Γερμανοί μπαίνουν στο χωριό και το καίνε. Στη συνέχεια μπαίνουν στα χωριά Χούνι και Σίδερα, έπειτα από σκληρή μάχη με τους αντάρτες νοτιοανατολικά της Φραγκίστας. Τα τμήματα της XIII Μεραρχίας, έπειτα από πολύωρες μάχες, αναγκάζονται να συμπτυχθούν προς βορρά. Οι Γερμανοί κατέλαβαν τα χωριά ανατολική και Δυτική Φραγκίστα και τον Μαραθιά, ενώθηκαν στη συνέχεια στις 10 Αυγούστου στο χωριό Καλεσμένο με τη γερμανική φάλαγγα που κατέλαβε το Καρπενήσι και στις 11 Αυγούστου μπήκαν στο χωριό Βίνιανη. Εκεί χτυπήθηκαν από τα τμήματα των ανταρτών που έγκαιρα είχαν φτάσει εκεί μαζί με ένα τμήμα του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ. Εκεί έγιναν σκληρές μάχες και τα συνεχή χτυπήματα των ανταρτών της περιοχής μας, ανάγκασαν τους Γερμανούς να υποχωρήσουν και να γυρίσουν προς τις βάσεις εξόρμησής τους.
  132. 9/8/1944 - Δεύτερη φάλαγγα από Γερμανούς που είχε κινηθεί από το Αγρίνιο μπαίνει στο Θέρμο κι από ’κεί εξορμά προς τον Προυσσό. Χτυπιέται όμως αποφασιστικά στο Χαλίκι και αναγκάζεται να συμπτυχθεί.
  133. 9/8/1944 - 9 Αυγούστου. Στις 10 η ώρα το πρωί οι Γερμανοί άρχισαν σφοδρή επίθεση και οι αντάρτες αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν στην τρίτη γραμμή άμυνας, στις Ράχες Καρπενησιού και στον αυχένα Κρικέλλου. Σ' αυτή τη γραμμή άμυνας έγινε η πιο σκληρή και φονική μάχη. Κάθε μέτρο εδάφους πληρώνεται από τους Γερμανούς με αίμα. Ανάμεσα στους Γερμανούς που σκοτώθηκαν ήταν και ο στρατηγός των στρατευμάτων αυτού του τομέα. Οι Γερμανοί παίρνοντας καινούργιες ενισχύσεις σε τάνκς και πυροβόλα κατόρθωσαν, ύστερα από πολλές θυσίες, να απωθήσουν τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ και στις πέντε το απόγευμα μπήκαν στο Καρπενήσι που είχε εγκαταλειφθεί από τους κατοίκους και κάψανε πολλά σπίτια. Το γερμανικό δελτίο ειδήσεων της 10ης Αυγούστου 1944 αναφέρει τα εξής: «Υπό τμημάτων μας ενεργούντων εις την κοιλάδα Σπερχειού, κατελήφθη κατόπιν εν μέρει σκληράς αντιστάσεως του εχθρού, το Καρπενήσι. Η πόλις έχει εκκενωθεί».
  134. 9/8/1944 - Τμήματα του ΕΛΑΣ μπαίνουν στην Βέροια και απελευθερώνουν 60 κρατούμενους πατριώτες.
  135. 10/8/1944 - Η μάχη του Βουρλιά. Στον Βουρλιά οι Γερμανοί ήδη από το καλοκαίρι του 1943 είχαν εγκαταστήσει μια ισχυρή στρατιωτική βάση. Οι λόγοι που επιλέχθηκε ο Βουρλιάς ήταν καθαρά στρατιωτικοί. Η περιοχή ήταν ιδιαίτερα καλή, αφού ήταν ένα κανονικό φυσικό οχυρό, με εξαιρετική ακουστική και απρόσκοπτη θέα. Κοντά σε μεγάλο αστικό κέντρο και κόμβος για τη συγκοινωνία των χωριών του Ταΰγετου και του Πάρνωνα. Η επίθεση του ΕΛΑΣ έγινε στις 10 Αυγούστου 1944 την νύχτα... ...Οι απώλειες των Γερμανών πολλές. 26 νεκροί (αθροιστικά στον Βουρλιά και στους Βουτιάνους) και δεκάδες τραυματίες. Ο ΕΛΑΣ είχε οκτώ νεκρούς αντάρτες στον Βουρλιά και δεκαέξι τραυματίες. Στους Βουτιάνους δεν είχε καμία απώλεια. Πολλά ήσαν τα λάφυρα. Οι εαμικές πηγές αναφέρουν υλικό ίσο με 150 φορτώματα σε ζώα, 38 μουλάρια και είκοσι άλογα.
  136. 10/8/1944 - Στην Στερεά Ελλάδα από τις 10 έως τις 20 Αυγούστου, άρχισαν οι αιφνιδιαστικές αντεπιθέσεις των τμημάτων του ΕΛΑΣ που στοίχισαν πολύ ακριβά στον εχθρό. Τέτοια χτυπήματα δέχτηκαν οι Γερμανοί στα χωριά Αη- Γιώργη, Κάμπια, Σπερχειάδα και Βίτωλη. Στις 10 Αυγούστου 1944 στο χωριό Καλλιθέα Μακρακώμης και στη συνέχεια, τις άλλες μέρες, στα χωριά Πύργο, Νεοχωράκι, Δίλοφο, Λουτρά Πλατύστομου, στη Μακρή και το Καστρί. Ύστερα απ' τα πολλά χτυπήματα που δέχτηκαν από τα τμήματα του ΕΛΑΣ οι Γερμανοί οπισθοχώρησαν προς τις βάσεις τους, απ' όπου είχαν ξεκινήσει.
  137. 14/8/1944 - Στο χωριό Βελαούστα τα τμήματα του 42ου Συντάγματος έδωσαν γερό χτύπημα στους Ταγματασφαλίτες του Αγρίνιου που ακολουθούσανε τους Γερμανούς.
  138. 17-18/8/1944 - Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν τους γερμανοπαοτζήδες στα Γιαννιτσά.
  139. 20/8/1944 - Κατά τις 20 Αύγούστου 1944 το 24ο Σύν/γμα ανέλαβε μια πολύ σοβαρή στρατιωτική επιχείρηση. Στο βουνό του Ξηρομέρου "Περγαντή", οι Γερμανοί είχαν εγκαταστημένο έναν ασύρματο μεγάλης εμβέλειας. Τον μεγαλύτερο που διέθεταν στην Ελλάδα. Ένας λόχος μέσω συνδέσμων υπηρετούσε αυτό τον ασύρματο στην ψηλότερη κορυφή του βουνού. Σ αυτή την επιχείρηση πήραμε μέρος και οι αντάρτες του ΕΛΑΝ. Το αποτέλεσμα αυτής της λαμπρής επιχείρησης ήταν το πάρσιμο του ασυρμάτου, για τη μεταφορά του όποιου χρειάστηκαν να φορτωθούν 40 γερά ζώα. Φυσικά ο ασύρματος στάλθηκε «δώρο» στο Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ.
  140. 20/8/1944 - Τμήμα του 50ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν σε ενέδρα φάλαγγα 250 Γερμανών στην αριστερή όχθη του Αλιάκμονα. Σκοτώθηκαν 52 Γερμανοί.
  141. 21/8/1944 - Τμήμα της 9ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ χτυπά εξοπλισμένους του Κάλτσεφ στο Πολυκέρασο Καστοριάς. Σκοτώθηκαν 20 και πιάστηκαν αιχμάλωτοι 150.
  142. 23/8/1944 Δόξα (Βρετεμπούγα). Συμπλοκή ανταρτών και Γερμανών εις Βρετεμπούγα-Γοργυνίας. Αποτελέσματα 2 Γερμανοί νεκροί, εκ των ανταρτών ουδείς.
    Έκθεση του Αρχηγού ΕΛΑΣ Β.Δ. Πελοποννήσου Δ. Μίχου
  143. 23/8/1944 Σπήλαιο: Το 81ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ στις 23.8.1944 απέκρουσε γερμανική επίθεση στο χωριό Σπήλαιο Ορεστιάδας.
    144. 28/8/1944 - Συντονισμένη επίθεση τμημάτων του ΕΛΑΣ στα χωριά Βαθύλακκος, Μεσιανή και Ροδίτης Κοζάνης, όπου είχαν οχυρωθεί πάνω από 300 ΠΑΟτζήδες και Γερμανοί. Προξενήθηκαν σοβαρές απώλειες στον εχθρό με 70 νεκρούς, ενώ πάρθηκε πλούσιος οπλισμός.
  144. 29/8/1944 Διδυμότειχο. Απελευθερώνεται το Διδυμότειχο από τον ΕΛΑΣ. Πιάστηκαν 115 αιχμάλωτοι. Δεκάδες σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν. 60 γερμανοί πνίγηκαν προσπαθώντας να περάσουν το ποτάμι προς την Τουρκία. Ολόκληρη αμαξοστοιχία με πυρομαχικά και τρόφιμα περιήλθε στον ΕΛΑΣ.
  145. 2/9/1944 - Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Καρδίτσα.
  146. 3/9/1944 - Στις 3.9.1944 ο 6ος Λόχος κτύπησε τους Γερμανούς στη θέση “Λιμικό” Φιχτίων και εχθρικό φυλάκιο στα υψώματα του Κουτσοποδιού. Νεκροί 8 Γερμανοί.
  147. 3/9/1944 - Στις 3 Σεπτέμβρη 1944, ο ΕΛΑΣ γράφει μια από τις ηρωικότερες σελίδες της πολεμικής του δράσης στην Εύβοια. Καταφέρει κύριο και συντριπτικό χτύπημα κατά των Γερμανών στην τοποθεσία Λαμπούσα, όπου εξοντώνεται μηχανοκίνητη φάλαγγα από 140 Γερμανούς, απ' τους οποίους ένας μόνο διέφυγε κατά τη διάρκεια της μάχης. Για τη μάχη αυτή ο ραδιοφωνικός σταθμός του Λονδίνου μετέδωσε σ' ολόκληρο τον κόσμο στο δελτίο ειδήσεων: "Εις την Εύβοια διεξάγεται μεγάλη μάχη των Γερμανών με δυνάμεις των ανταρτών. Η έκβασή της θα είναι μεγάλης σημασίας διά την απελευθέρωση της Ελλάδος". Και στις 8-9-44 ο ίδιος σταθμός μετέδωσε: "Εις την Εύβοια οι αντάρτες του ΕΛΑΣ εσημείωσαν αξιόλογον επιτυχία εξοντώσαντες ολοκληρωτικά γερμανική φάλαγγα, κινούμενη εκ Κύμης, εις τη θέση Λαμπούσα. Η εξ 150 περίπου ανδρών γερμανική δύναμις εξοντώθη. Λάφυρα περιήλθαν εις χείρας του ΕΛΑΣ και εκάησαν 10 αυτοκίνητα".
    Στη μάχη αυτή που οργανώθηκε και εκτελέστηκε από τη Διοίκηση του 3ου Τάγματος (Προκόπης και Θανάσης Τζάνος) πήραν μέρος επίλεκτα τμήματα με επικεφαλής τους Πολικό (Τσάκο Κ.) Επαμεινώνδα (Ηλία Γιάννη), Αχιλλέα (Σαρλή Δημήτρη) και Καντούρο Ευάγγελο, επικεφαλής των εφεδροελασιτών.
    Η μάχη ήταν σκληρή και πολύνεκρη και πέρασε από φάσεις δραματικές, ως την πάλη σώμα προς σώμα. Ο ηρωισμός των ανταρτών των εφεδροελασιτών και η αποφασιστική συμπαράσταση του λαού των γειτονικών χωριών, υπήρξαν συντελεστές της θριαμβευτικής νίκης. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΗΣ ΛΑΜΠΟΥΣΑΣ:
    ΓΕΡΜΑΝΟΙ: Αιχμάλωτοι σε καλή κατάσταση : 21 Αιχμάλωτοι τραυματίες : 16 Σύνολο αιχμάλωτοι : 37 Όλοι οι υπόλοιποι : Νεκροί.Την επομένη ο ΕΛΑΣ έστειλε συνεργείο να θάψει τους σκοτωμένους. Επικεφαλής ήταν ο Βασίλης Μπαχάρας, από το χωριό Άγ. Γιώργης, ανέφερε στο αρχηγείο του ΕΛΑΣ ότι οι σκοτωμένοι ήταν 79 και ότι μαζί με τους πολίτες των γύρω χωριών, άνοιξαν ομαδικούς τάφους και τους έθαψαν.
    Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960, συνεργείο από την Γερμανία ήρθε, τους ξέθαψε, πήρε τα οστά τους και τα πήγε στην Γερμανία.
    ΕΛΑΣ: 4 τραυματίες από τους οποίους ο Βασίλης Μήτρου τραυματίστηκε θανάσιμα. Το πρωτοπαλίκαρο του ΕΛΑΣ Βασίλης Μήτρου, από τα Χάνια Αυλωναρίου, με το ψευδώνυμο Γύφτος, έπαιρνε μέρος σε σαμποτάζ, και διάφορες άλλες επιχειρήσεις , όπως η ανατίναξη με ωρολογιακή βόμβα – βεντούζα ενός καταδιωκτικού σκάφους των Γερμανών στην παραλία της Κύμης και σε πολλά άλλα.
    Ο Βασίλης υπέκυψε στα τραύματά του στο Αυλωνάρι, όπου έγινε η ταφή του.
  148. 3/9/1944 - Τμήμα της ΙΧ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ επιτίθεται στην Γερμανική φρουρά της Ροδιανής Σιάτιστας. Μετά από μάχη όπου οι Γερμανοί είχαν 40 νεκρούς και πολλούς τραυματίες οι γερμανική φρουρά υποχώρησε στην Κοζάνη.
  149. 4/9/1944: Η απελευθέρωση του Εβρου απ' τη γερμανική κατοχή.
  150. 5/9/1944 - Στις 5.9.1944 το I Τάγμα επετέθηκε κατά των Γερμανών στον Αχλαδόκαμπο. Νεκροί 3 Γερμανοί.
  151. 7/9/1944 Άγιος Δημήτριος Επτάνησα - 7 Σεπτεμβρίου του 1944, η μάχη του Αγίου Δημητρίου. "Οι Γερμανοί φτάνουν στο χωριό, αποβιβάζονται και πέφτουν στη μάχη όταν καταλαβαίνουν ότι έχει στηθεί ενέδρα από τους αντάρτες. Οι χωριανοί κρύβονται στα σπίτια τους. Εγώ βρίσκομαι κρυμμένος στο Καμπαναριό της εκκλησίας του χωριού για να μην με δουν. Οι Γερμανοί πετούν χειροβομβίδες στο σπίτι μου, οι οποίες δεν ενεργοποιήθηκαν ποτέ. Μέσα βρισκόταν ο αδερφός μου. Αφήνουν τα άλογα και συνεχίζουν με τα πόδια, όταν φτάνουν στην ενέδρα των ανταρτών. Ξεκινά πραγματική μάχη με τους αντάρτες να πυροβολούν μέσα από τα λιοστάσια. Οι Γερμανοί κρύβονται στα χαντάκια και ένας σκοτώνεται. Τον πλησιάζουμε και του λέμε στα γερμανικά να αφήσει το όπλο και ότι δεν θα τον πειράξουμε. Οι αντάρτες σκοτώνουν το διοικητή των Γερμανών και περικυκλώνουν τους στρατιώτες. Στο σημείο φτάνει ένα γερμανικό αυτοκίνητο με Έλληνες αντάρτες στο οποίο επιβιβάζονται οι Γερμανοί και μεταφέρονται στο Γαλάρο. Εκεί τους έγδυσαν και πήραν τα ρούχα, τα χρήματα και τα όπλα τους. Τους μετέφεραν στον Άγιο στην πόλη και κάποιους τους πέταξαν στη θάλασσα». Θυμάται ο 90χρονος Βασίλης Σταμίρης, ο τελευταίος επιζών από την μάχη, 16χρονο παλικάρι τότε.
  152. 7/9/1944 Γαϊτάνι Επτάνησα - Στις 7 Σεπτεμβρίου 1944, έλαβε χώρα συμπλοκή στην περιοχή Φλόκα του Γαϊτανιού με τραυματίες και θύματα και στις δύο πλευρές. Από τη μια μεριά βρισκότανε ομάδα ανταρτών του Ε.Λ.Α.Σ., και από την άλλη Γερμανοί στρατιώτες.
    Από την ανταλλαγή των πυρών, σκοτωθήκανε οι: Αναστασίος Σκλήβας από το χωριό Ρωμήρι εθνικιστής και Μιχαήλ Τζαβαλάς και Ιωάννης Φεραδούρος, Εαμίτες από το χωριό Μαχαιράδο και άγνωστος αριθμός Γερμανών.
    Η συμπλοκή άρχισε όταν οι αντάρτες πήγανε στην περιοχή για να διαρρήξουν μια αποθήκη με όπλα. Την ώρα που βρισκόντουσαν κοντά στη αποθήκη πέρασε από το δημόσιο δρόμο ένα καμιόνι με Γερμανούς στρατιώτες που είχε πορεία για κάποιο χωριό. Σύμφωνα με μαρτυρίες κάποιων από τους περιοίκους ο αντάρτης Σπυρίδων Μαρίνος – Σταματέλος ή Κλάπας από τον Άγιο Λάζαρο, νομίζοντας ότι οι Γερμανοί τους αντιλήφθηκαν, πυροβόλησε και σκότωσε ένα Γερμανό.
    Τότε άρχισε η μάχη. Οι Γερμανοί χρησιμοποιήσαν εκτός από τα ατομικά τους όπλα και τα τηλεβόλα που είχανε εγκαταστήσει στην περιοχή του Ατσαλή. Μια οβίδα χτύπησε το σπίτι του Γιάννη Αγαλιανού.
    Σκοτωθήκανε οι ιδιοκτήτες του σπιτιού Γιάννης και Μαύρα Αγαλιανού, το γένος Φλεμοτόμου, ενώ από το οκτάχρονο παιδί τους Νίκο, από την έκρηξη της οβίδας, κόπηκε το αριστερό του χέρι στο ύψος του βραχίονα, και από το δεξί του χέρι αποκόπηκαν δύο δάχτυλα.
  153. 8/9/1944 - Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Καλαμάτα. Στις 8/9/1944, ο ΕΛΑΣ έδωσε τη μάχη για την απελευθέρωση της Καλαμάτας από τους ταγματασφαλίτες. Αιχμαλώτισε το μεγαλύτερο μέρος, ένα τμήμα όμως, με επικεφαλής τον κατοχικό Νομάρχη Μεσσηνίας Περωτή, διέφυγε προς Μελιγαλά. Στο δρόμο προς το χωριό Ασπρόχωμα, οι ταγματασφαλίτες έσφαξαν 30 πολίτες και 4 ΕΛΑΣίτες, οι οποίοι εκτελούσαν τηλεφωνική υπηρεσία σ' αυτό το χωριό.
  154. 8-9/9/1944: Απελευθέρωση του Πύργου απο τους ταγματαλήτες μετά από διήμερη μάχη
  155. 8/9/1944 Σητεία: Ο ΕΛΑΣ μπαίνει στη Σητεία στις 8 Σεπτέμβρη.
  156. 9/9/1944 Χίος - Ο ΕΛΑΣ από την παραμονή της 9 Σεπτέμβρη του 44 βρισκόταν σε επιφυλακή...
    Η μέρα βρήκε τα πόστα πιασμένα από τα ένοπλα τμήματα!
    Σ' όλο το νησί επικράτησε τάξη και ασφάλεια!
    Οι αρχές της Ελληνικής πολιτείας αντικαταστάθηκαν από Εαμικά στελέχη.
    Στη Νομαρχία εγκαταστάθηκε η Νομαρχιακή Επιτροπή του Ε.Α.Μ.( Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) αποτελούμενη από τους Ανδρέα Λοΐζο, Θεοδόση Κοκκαλιάδη, Ισίδωρο Κουβελά, κλπ.
    Στο Δήμο εγκαταστάθηκε ο Λαϊκός Δήμαρχος Απόστολος Αμύγδαλος, (αφού ο κατοχικός δήμαρχος Λ.Καλβοκορεσης είχε παραιτηθεί νωρίτερα),με μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου τους Β.Μιχαλάκη, Αντ. Κουγιούλη, Ι. Μυταράκη, Ι. Μανάρα και Γ. Σπυράκη.
    Στρατιωτικός διοικητής ανέλαβε ο αντισυνταγματάρχης Ηλίας Καναβούτσης, διοικητής του ΕΛΑΣ.
    Ο κόσμος πλημμύρισε τούς δρόμους. Οι προκηρύξεις του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ έγιναν ανάρπαστες… Οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν χαρμόσυνα απ' το πρωί… Στις 11 π.μ. γίνηκε η δοξολογία στη Μητρόπολη, που πλημμύρισε ο κόσμος όταν παρουσιάστηκαν οι αρχές.
    Μετά τη δοξολογία μίλησαν προς το εκκλησίασμα, ο Μητροπολίτης Ιωακείμ Στρουμπής και ο Λαϊκός Δήμαρχος συναγωνιστής Αμύγδαλος, το λόγο του οποίου διέκοπταν ζητωκραυγές του συγκινημένου λαού για τη λευτεριά και τη Λαοκρατία.
  157. 9/9/1944 - Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Νάουσα.
  158. 10/9/1944 Λέσβος - Ήδη από τα μέσα καλοκαιριού του 1944, Ναζί κατακτητές, γνωρίζοντας ότι θα εγκαταλείψουν το νησί είχαν περιορίσει τις στρατιωτικές τους εγκαταστάσεις στην περιοχή Καρά Τεπέ λίγο έξω από τη Μυτιλήνη. Ξημερώματα της Κυριακής 10 Σεπτεμβρίου 1944 έφευγαν και οι τελευταίοι Γερμανοί από με πλοίο από τη Λέσβο. Επιτροπή Πόλης του ΕΑΜ που είχε εγκατασταθεί στη Νομαρχία, μαζί με τμήματα του εφεδρικού ΕΛΑΣ και πολιτοφύλακες αλλά και την χωροφυλακή που περνά στις διαταγές του Μετώπου, αναλαμβάνουν την ευθύνη της τήρησης της τάξης. Έγιναν κάποιες συλλήψεις δοσίλογων με πρώτη μεταξύ αυτών του φασίστα δημοσιογράφου Θανάση Γκράβαλη που εξέδιδε τη φιλοναζιστική εφημερίδα «ΦΩΣ».
    Αξίζει να σημειωθεί ότι τις πρώτες μέρες της απελευθέρωσης γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση στη Μυτιλήνη έξω από το Δημαρχείο. Τη συγκέντρωση άνοιξε ο Γραμματέας της Επιτροπής πόλης του ΕΑΜ Χρήστος Χριστοδούλου. Πρώτος μίλησε ο Μητροπολίτης Μηθύμνης και πρόεδρος της ΝΕ Λέσβου του ΕΑΜ Διονύσιος.
    Στη συνέχεια μίλησαν κατά σειρά ο γραμματέας του ΕΑΜ Απόστολος Αποστόλου, ο εκπρόσωπος της ΚΕ του ΚΚΕ Βαγγέλης Γιοσμάς και ο εκπρόσωπος της ΚΕ του ΕΑΜ Παύλος Οικονόμου (Σταμάτης Καββαδίας).
    Μετά από την αποχώρηση των κατακτητών από το νησί οι δυνάμεις του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ κατέχουν την εξουσία και θα την διατηρήσουν για 7 μήνες! Είναι χαρακτηριστικό ότι το 85% των κατοίκων ήταν οργανωμένο στις ΕΑΜικές οργανώσεις.
  159. 10-11/9/1944: Η Μάχη στη θέση Σφάλα της Αράχωβας.
  160. 12/9/1944 - Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Αλεξανδρούπολη.
  161. 13/9/1944 - Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Καβάλα.
  162. 12-14/9/1944 - Η απόφαση της κυβέρνησης της λεγόμενης «Εθνικής Ενότητας», που ενώ κατάγγειλε τα «Τάγματα Ασφαλείας» στην πράξη τα προστάτευε, δεν ήταν παρά μια καταδολίευση του ΕΑΜ. Οι μυστικές οδηγίες των Αγγλων και των παλαιοκομματικών προς τα «Τάγματα Ασφαλείας» ήταν να μην παραδοθούν και να πολεμήσουν τον ΕΛΑΣ. Ο ΕΛΑΣ δεν είχε άλλη διέξοδο από το βίαιο αφοπλισμό και τη διάλυση των «Ταγμάτων Ασφαλείας», τα οποία, όμως, προσπαθούσαν να κρατηθούν ως τον ερχομό των Αγγλων, που όπως αποδείχτηκε αργότερα, θα τα μετατρέπανε σε «συμμαχικό» στρατό.
    Επομένως η βίαιη διάλυση των «Ταγμάτων Ασφαλείας», ήταν βέβαιο ότι θα προσέκρουε στις επιδιώξεις των Αγγλων και της κυβέρνησης «Εθνικής Ενότητας». Ο Γ. Παπανδρέου άλλωστε είχε αρχίσει από παλιά (και οι Αγγλοι ιμπεριαλιστές το ίδιο), να κάνει λόγο ευθέως για τρομοκρατία του ΕΑΜ ή της «ΕΑΜικής μειοψηφίας κατά της πλειοψηφίας», και το επισημοποίησε στο Λίβανο.
  163. 14-22/9/1944 - Τμήματα του 30ου συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν ταγματασφαλίτες στα Γιαννιτσά.
  164. 14/9/1944 Λέσβος - Στον επιχειρησιακό τομέα ο ΕΛΑΣ επεκτείνει τη δράση του εκτός των ορίων της Λέσβου. Στις 14 Σεπτεμβρίου 1944 εκστρατευτικό απόσπασμα του 22ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Λέσβου με 48 άνδρες επιβιβάσθηκε σε δυο καΐκια, στο τρεχαντήρι «ΕΛΕΝΗ» και σ’ ένα βουλγάρικο που είχε καταλάβει ο ΕΛΑΣ ανοιχτά του Μολύβου και ξεκίνησε για τον Αη – Στράτη. Το βουλγάρικο όμως παρουσίασε βλάβη που είχε ως αποτέλεσμα να παραμείνουν στο Μόλυβο για τρεις ημέρες μέχρι να τους παραλάβει άλλο πλοίο. Επρόκειτο για μια μεγάλη ανεμότρατα που έφερε το όνομα "Αμερικάνα".
    Μόλις έφθασαν στον Αη- Στράτη οι άνδρες του ΕΛΑΣ ήρθαν σε επαφή με τα τοπικά στελέχη του ΕΑΜ, τον Πολυδεύκη και τον Καργόπουλο. Το νησί διέθετε δύναμη 12 εφεδροελασιτών. Βασική αποστολή του εκστρατευτικού αποσπάσματος ήταν η απελευθέρωση της γειτονικής Λήμνου, η οποία ήταν ακόμα υπό γερμανική κατοχή, σε συνεργασία με την τοπική οργάνωση του ΕΑΜ.
  165. 14/9/1944 Λιμάνι Θάσου - Όταν το τμήμα του ΕΛΑΣ που δρούσε στη Θάσο κατέβηκε στα χωριά και κατέλαβε το νησί, στα μέσα Σεπτεμβρίου 1944, κατέλαβε επίσης πέντε βουλγαρικά πετρελαιοκίνητα σκάφη, τα οποία οι Βούλγαροι ετοιμάζονταν να τα περάσουν στη Μαύρη Θάλασσα. Ήταν ξύλινα σκάφη χωρητικότητας 100 τόνων. Είχαν ναυπηγηθεί στα καρνάγια της Θάσου από μια βουλγαροαρμενική εταιρεία που είχε κατασχέσει το ναυπηγείο του μαστρο-Γιώργη Γουργιώτη. Τα σκάφη κατελήφθησαν νύχτα αιφνιδιαστικά, αφού εξουδετερώθηκε ο Βούλγαρος σκοπός, και οδηγήθηκαν στη βάση του ΕΛΑΝ στην Ιερισσό. Οι Βούλγαροι διαμαρτυρήθηκαν έντονα και απαίτησαν από τη διοίκηση της VII Μεραρχίας του ΕΛΑΣ Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης να τους τα επιστρέφει. Προς στιγμήν απειλήθηκε σύγκρουση και τόσο οι βουλγαρικές, συμμαχικές πλέον, όσο και οι μονάδες του ΕΛΑΣ τέθηκαν σε επιφυλακή. Ο υπασπιστής της Μεραρχίας, Στέργιος Βαλιούλης, που επισκέφτηκε για το θέμα αυτό τη βουλγαρική στρατιωτική διοίκηση, στη γνήσια βαλκανική διπλωματική απάντησή του δήλωσε άγνοια και... αναρμοδιότητα για το συμβάν, οπότε και ο Βούλγαρος διοικητής εξέφρασε απλώς τη δυσαρέσκειά του και δεν δόθηκε συνέχεια.
  166. 18/9/1944 - Αξιοσημείωτο γεγονός είναι το λαμπρό κατόρθωμα του ΕΛΑΣ στον Ευβοϊκό που αιχμαλώτισε εξοπλισμένο γερμανικό μεταγωγικό τσιμεντόπλοιο 120 τόνων με 5 Γερμανούς και 7 ταγματασφαλίτες φορτωμένο με άλευρα όσπρια και άλλα εφόδια. Η επιτυχία αυτή του ΕΛΑΣ στις 18/9/1944 έλυσε σε μεγάλο βαθμό προβλήματα εφοδιασμού του ΕΛΑΣ και του πληθυσμού της περιοχής.
  167. 21-23/09/1944 - Έπειτα από ολοήμερη μάχη το 8ο το 9ο και το 11ο σύνταγμα του ΕΛΑΣ κατατροπώνει τους Ταγματασφαλίτες στους Γαργαλιάνους Μεσσηνίας, ολοκληρώνοντας την απελευθέρωση της περιοχής.
  168. 23/9/1944 - Ομάδα καταδρομών του ΕΛΑΣ εισβάλει στον ραδιοσταθμό Αθηνών και μεταδίδει μήνυμα στον Ελληνικό λαό: «Προσοχή! Προσοχή! Σας μιλάει το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ Έλληνες όλοι επί ποδός πολέμου. Ο ηρωικός ΕΛΑΣ απελευθερώνει την αγαπημένη μας πατρίδα. Ήρθε η ώρα να λευτερώσει και την Αθήνα μας ….. »
  169. 26/9/1944 - Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν τους ΓερμανοΙταλούς φασίστες και ΠΑΟτζήδες στο Σανδάλι.
  170. Οκτώβρης 1944 - Ζάρκος. Από τις πρώτες μέρες του Οκτώβρη καταγράφονται οι προετοιμασίες των Γερμανών για την επικείμενη αποχώρησή τους από τη Θεσσαλία. Ο ΕΛΑΣ με δύναμη 350 ανδρών, τρία πυροβόλα και επτά όλμους καταλαμβάνει θέσεις στο Κάστρο, Κουτσόχερο και Ζάρκο Μαρί (Πηνειάδα) για να καλύπτει τη σύμπτυξη των γερμανικών τμημάτων από Τρίκαλα. Στις 6 Οκτώβρη μια φάλαγγα 60 αυτοκινήτων αναχωρεί από Τρίκαλα με Γερμανούς και τα υπολείμματα των ΕΑΣΑΔ, αλλά πέφτουν σε διαδοχικές ενέδρες του ΕΛΑΣ πρώτα στο Κριτσίνι (Ταξιάρχες) και κατόπιν στο Ζάρκο με αποτέλεσμα να στραπατσαριστεί η φάλαγγα, να σκοτωθούν αρκετοί Γερμανοί και εασαδίτες ενώ όσοι απέμειναν διέφυγαν τρομοκρατημένοι προς Λάρισα.
  171. 2/10/1944-4/10/1944 - Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν τους Γερμανούς φασίστες και τους ταγματασφαλίτες στην Χαλκηδόνα.
  172. 4/10/1944 - Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν τους ταγματαλήτες στο Κιλκίς.
  173. 4/10/1944: Η απελευθέρωση της Πάτρας.
  174. 7/10/1944 - Το πρώτο 10ήμερο του Οκτώβρη στη θαλάσσια περιοχή της Βάθειας και στη θέση Παλιοχώρια ήταν αραγμένο ένα γερμανικό πλοίο, το επισήμανε αγγλικό αεροπλάνο και το βομβάρδισε και αμέσως από την ξηρά άρχισαν να το χτυπούν οι ΕΛΑΣίτες. Το πλοίο έπιασε φωτιά και το πλήρωμα έπεσε στη θάλασσα. Οι ταγματασφαλίτες της Βάθειας επιτέθηκαν εναντίον των ανταρτών και σπεύσανε να βοηθήσουν τους Γερμανούς και να τους βγάλουν από τη θάλασσα.
  175. 7/10/1944 - Απελευθέρωση της Κορίνθου από τον ΕΛΑΣ.
  176. 26/9 - 8/10/1944: Η απελευθέρωση και "μάχη" της Πρέβεζας.
  177. 8/10/1944 Μαραθίτης - Οι κύριες δυνάμεις του ΕΛΑΣ ανατολικής Κρήτης προωθούνται στο Ηράκλειο και πιάνουν θέσεις στο Μαραθίτη. Από ‘κεί στις 8 Οκτώβρη σε συνεργασία με δυνάμεις του εφεδρικού ΕΛΑΣ από τις περιοχές Ατσαλένιου Μασταμπά και Αϊ-Γιάννη επιτέθηκαν στο προγεφύρωμα των Γερμανών στη Φορτέτσα αναγκάζοντας τους να συμπτυχθούν μέσα στα τείχη.
  178. 10/10/1944: Η μάχη της Κρύας Βρύσης Πέλλας. Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν τους ταγματασφαλίτες στο χωριό Κρύα Βρύση. Ύστερα από 8ωρη σκληρή μάχη κάμφθηκε η αντίστασή τους και αναγκάστηκαν να παραδοθούν. Πιάστηκαν 400 αιχμάλωτοι ενώ άλλοι 50 σκοτώθηκαν.
  179. 11/10/1944 - Το πρωί της ημέρας εκείνης, μια επίλεκτη γερμανική διμοιρία αναχώρησε από τη στρατιωτική της βάση στην Πτολεμαΐδα με κατεύθυνση προς το Αμύνταιο. Οι Γερμανοί ήταν εφοδιασμένοι με ιδιαίτερα βαρύ οπλισμό, κάτι που ενίσχυε τις φήμες των κατοίκων ότι θα δρούσαν σε βάρος του τοπικού πληθυσμού, σαν αντίποινα για τη δραστηριοποίηση ομάδων του Ε.Λ.Α.Σ. στην ευρύτερη περιφέρεια.
    Για το σκοπό αυτό, μια μικρή δύναμη μόλις επτά ανδρών του Ε.Λ.Α.Σ. με επικεφαλής τον 28χρονο Ηλία Ακριτίδη, είχε διαταχθεί να εποπτεύει το σημείο και να αντισταθεί σε περίπτωση γερμανικής παρουσίας. Ωστόσο, παρά το ότι δεν ήταν ακάλυπτοι, οι επτά ελασίτες δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τα μυδραλιοβόλα των γερμανών, με αποτέλεσμα να φονευθούν και οι επτά. Οι έξι από αυτούς (Ακριτίδης, Δημήτριος Μαυρίδης, ετών 19, Μιχαήλ Παραστατίδης, ετών 50, Γεώργιος Τσοπανίδης, ετών 38, Γεώργιος Τριανταφυλλίδης, ετών 23 και Ιωάννης Αμαραντίδης, ετών 27) ήταν κάτοικοι του γειτονικού Μεσόβουνου, ενώ ο έβδομος ήταν ένας Ιταλός αντιφασίστας μαχητής, που είχε προσχωρήσει στον Ε.Λ.Α.Σ. ονόματι Marlo.
    Οι πεσόντες τάφηκαν σε παρακείμενο χώρο του σημερινού κοιμητήριου του δ.δ. Περδίκκα, ενώ στη μνήμη τους διοργανώνονται κάθε χρόνο εκδηλώσεις τιμής.
  180. 12/10/1944 Ηράκλειο - Το πρωί της 12 Οκτώβρη του 1944 το 43ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ με επικεφαλής τον Γιάννη Ποδιά μπήκε στην πόλη του Ηρακλείου όπου έγινε δεκτό με μαζικές εκδηλώσεις ενθουσιασμού.
    Η αντίδραση όμως δεν άφησε να περάσει μέρα χωρίς να δείξει τις προθέσεις της. Την επόμενη μέρα, 13 του Οκτώβρη, είχε οργανωθεί γενική συγκέντρωση όπου θα μιλούσαν από τον εξώστη της Νομαρχίας οι αρχηγοί των παρατάξεων. Ένοπλος από την αμάδα του Μπανουβά, ο Μπουτζαλής, επιχειρεί να δολοφονήσει τον καπετάνιο Γιάννη Ποδιά, πυροβολώντας τον. Η σφαίρα τον βρίσκει στο δεξί χέρι και του το αχρηστεύει. Ο Ποδιάς νοσηλεύεται στο Πανάνειο όπου διαφεύγει τον κίνδυνο. Παρά το προκλητικό επεισόδιο το ΕΑΜ συνεχίζει να εργάζεται για τη λαϊκή ενότητα. Δημιουργούνται δύο μεικτά φρουραρχεία και από τις δύο παρατάξεις. Μέχρι να αναρρώσει από την επίθεση ο Καπετάν Ποδιάς τον αντικαθιστά προσωρινά ο Νικόδημος Κριτσοτάκης. Πρώτο μέλημα των Φρουραρχείων η σύλληψη των δοσίλογων, των προδοτών και των συνεργατών των Γερμανών.
  181. 12/10/1944 - Στις 12 του Οκτώβρη πήραμε πληροφορία ότι ένα πεζοπόρο τάγμα Γερμανών, πιθανόν εμπροσθοφυλακής με την αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής κινείται από Αθήνα προς Θήβα. Το 2-34 τάγμα με διοικητή τον ταγματάρχη Βασίλη (ψευδώνυμο) από τον Πειραιά και καπετάνιο τον Κωνσταντίνο Αντωνόπουλο ( καπετάν Κρόνο) από την Μακρακώμη Λαμίας στήσαμε ενέδρα μεταξύ Μαλακάσας και Αυλώνος (Κακοσάλεσι) κοντά στη σιδηροδρομική γραμμή του τραίνου και μια διμοιρία στον απέναντι λόφο. Κατά τις 2 μμ φάνηκε μια φάλαγγα από τριάντα ποδηλατιστές εμπροσθοφυλακή και μετά από λίγο η κύρια φάλαγγα πεζοπόροι ενός τάγματος Γερμανών. Η διαταγή ήταν να καμουφλαριστούμε στα πουρνάρια χωρίς να πέσει καμία σφαίρα αν δεν δοθεί το σύνθημα. Μετά από λίγη ώρα φάνηκε το κύριο σώμα. Όταν φτάσανε εκεί που θέλαμε έπεσε μια πιστολιά από τον Κρόνο, το σύνθημα, και έγινε το « ούτε το σώσε» από τα πυρά τα δικά μας. Οι Γερμανοί κάνανε μισή ώρα να απαντήσουν με τα πυρά τους. Το μέρος ήταν γυμνό σε αυτούς, πιάσανε μέτωπο προς εμάς αλλά μάταια γιατί τους χτύπησε η διμοιρία μας από απέναντι και τότε οπισθοχώρησαν προς Αθήνα. Οι Γερμανοί είχαν πολλούς νεκρούς και πιάσαμε και 41 αιχμαλώτους, που ήταν όλοι μέσης ηλικίας, ίσως από 60 και πάνω οι περισσότεροι. Πολλοί μιλούσαν την ελληνική γλώσσα γιατί ήταν από την αρχή του πολέμου στην Κρήτη. Ένα περιστατικό που δεν θα ξεχάσω είναι που όταν κατηφόρησα προς το πεδίο της μάχης, βλέπω ένα πανύψηλο Γερμανό με τα χέρια ψηλά να έρχεται προς εμένα προτείνοντας μου το όπλο του και λέγοντας γερμανικά « παρτιζάν ιχ ντόκτορ, ιχ κομμουνίστ, νιξ καπούτ). Μου έδειξε μια κονκάρδα που είχε κρυμμένη στο γιακά της χλένης του με το σφυροδρέπανο.
    Δριχούτης Παναγιώτης
  182. 12/10/1944: Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ.
  183. 12/10/1944: Η Μάχη της Κοπής στην Δραπετσώνα
  184. 12-13/10/1944: Η Μάχη της Ηλεκτρικής στο Κερατσίνι.
  185. 16/10/1944 - Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Θήβα.
  186. 17/10/1944: Η Μάχη στον Κούκο Πιερίας. Το χωριό Κούκος της Κατερίνης, υπήρξε ένα από τα κέντρα των δωσίλογων, συνεργατών των Ναζί κατά την περίοδο της Κατοχής.
  187. 18/10/1944: Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει τη Λαμία
  188. 18/10/1944 - 18 ΟΚΤΩΒΡΗ 1944 ΕΑΜ – ΕΛΑΣ απελευθερώνουν τα Τρίκαλα από τη ναζιστική κατοχή.
  189. 18/10/1944, Σιδερένια γέφυρα του Ληθαίου. Ο εφεδρικός ΕΛΑΣ διέσωσε την κεντρική γέφυρα. Τις τελευταίες μέρες πριν την απελευθέρωση οι Γερμανοί στα Τρίκαλα φοβούμενοι τον εγκλωβισμό κρατούν διαφορετική στάση, με σκοπό να εξασφαλίσουν τη διαφυγή τους. Αυτό η οργάνωση του ΕΑΜ κατάφερε να το εκμεταλλευτεί και με μυστικές επαφές πληροφορήθηκε τα δρομολόγια σύμπτυξής τους. Έμαθε έτσι για την αναχώρηση μονάδας προς Λάρισα και στήθηκε η ενέδρα στο Κριτσίνι (Ταξιάρχες), όπως επίσης πληροφορήθηκε ότι οι Γερμανοί θα φύγουν από τα Τρίκαλα στις 18 Οκτώβρη κατευθυνόμενοι προς Καλαμπάκα – Μουργκάνι και από εκεί προς Αγιόφυλλο – Σέρβια. Προηγουμένως σχεδιάζουν να ανατινάξουν την κεντρική σιδερένια γέφυρα του Ληθαίου και άλλες εγκαταστάσεις. Πραγματικά οι Ναζί τα ξημερώματα της 18ης Οκτώβρη ανατίναξαν το τηλεφωνικό κέντρο της πόλης, αποθήκες πυρομαχικών στη Μπουτ και στους στρατώνες. Αφού πέρασαν από τη γέφυρα τα μηχανοκίνητά τους, κατέβηκε μια ομάδα στα βάθρα και τη ναρκοθέτησαν. Φεύγοντας έμεινε ένας Γερμανός για να πυροδοτήσει. Πετάγονται όμως τότε κρυμμένοι όλη τη νύχτα εφεδροελασίτες και τον εκτελούν, αποσυνδέοντας τα εκρηκτικά και σώζοντας τη γέφυρα.
  190. 19/10/1944 - Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει το Μέτσοβο.
  191. 19/10/1944: Την Πέμπτη 19 Οκτώβρη 1944, ο Βόλος ελευθερώνεται από το 54ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ.
  192. 21/10/1944 - Άγημα του Ανεξάρτητου Στολίσκου Μαλιακού του ΕΛΑΝ σε συνεργασία με τμήμα του Ανεξάρτητου Αποσπάσματος Ανατολικής Φθιώτιδας και λόχου όλμων του 36ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, αιχμαλώτισε γερμανική μονάδα 85 ανδρών με δύο αξιωματικούς και τέσσερις υπαξιωματικούς που είχε καταφύγει στην Αργυρόνησο, ανάμεσα στο Τρίκερι και τη Βόρεια Εύβοια, ύστερα από τη βύθιση του πλοίου τους από συμμαχικά αεροπλάνα.
  193. 22/10/1944 - Τμήματα του ΕΛΑΣ έστησαν ενέδρα και ύστερα από 4ωρη μάχη στο Μουχαρέμ Χάνι αιχμαλώτισαν την φρουρά της Άρνισας. 4 Γερμανοί σκοτώθηκαν ενώ οι υπόλοιποι 45 παραδόθηκαν.
  194. 23/10/1944 - Μάχη του Αλιβερίου στις 23/10/1944. Μετά τη νίκη της Λαμπούσας, στις 3 Σεπτεμβρίου 1944, οι αντάρτες οπλίστηκαν με θάρρος και νέο οπλισμό, ξεκουράστηκαν λίγο και η απόφαση επάρθη, ήταν καιρός να ξεμπερδεύουν και με το Αλιβέρι. Τα τμήματα του ΕΛΑΣ άρχισαν να μαζεύονται και να παίρνουν θέσεις γύρω από τα υψώματα του Αλιβερίου και όταν όλα ήταν έτοιμα, ο τηλεβόας άρχισε να καλεί τους αρχηγούς των ταγματασφαλιτών να έρθουν σε συννενόηση και να παραδοθούν χωρίς να πάθη ο κόσμος ζημιές, να μη χαθούν ανθρώπινες ζωές.
    Κυκλωμένο πια το Αλιβέρι από παντού, δεν υπήρχε σωτηρία, οι δυνάμεις των Ανταρτών είχαν κλείσει κάθε έξοδο, τα αστεία είχαν πια τελειώσει.
    Ο τηλεβόας από το Μεσονήσι ακούστηκε βαριά, αργά και καθαρά ήταν ο ίδιος ο Καπετάνιος του ΕΛΑΣ Θανάσης Τζάνος, απευθύνετο προς τους αρχηγούς των ταγματασφαλιτών και ειδικά στο Χρίστο Μεγαρίτη: "Χρίστο σου μιλάω εγώ ο Θανάσης, εγώ ο Θανάσης ο Τζάνος, ελάτε να συζητήσουμε την παράδοση, δεν θα πάθει κανείς τίποτε εκτός από τους δοσίλογους, και εκείνους που έχουν διαπράξει εγκλήματα, και προδοσίες. Γιατί να πάει ο κόσμος χαμένος, είστε περικυκλωμένοι από παντού, σου αφήνω καιρό νατο σκεφτείτε, την αυγή θα επιτεθούμε, και τότε θα είναι αργά". Ο Χρίστος Μαργαρίτης ήταν καθηγητής, λεβέντης και τον αγαπούσαν πολλοί νέοι που τους είχε κάνει φροντιστήρια, και σαν άνθρωπος ήταν καλός, πράγματι δεν είχε να πάθει τίποτε, αλλά δεν τον άφησαν άλλα καθάρματα να έρθει σε συνεννόηση. Και δυστυχώς η απάντηση ήταν βρισιές, και απειλές, κάτι ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ, και άλλες κουταμάρες.
    Εισβολή λοιπόν, είχε εξαντληθεί κάθε όριο υπομονής και υποχρέωσης, η διαταγή του Στρατηγείου να γίνεται προσπάθεια συνεννόησης, και αφού συμφωνούν στην παράδοση, να αφοπλίζονται, να κρατούνται οι πρωταίτιοι, και οι απλοί άνθρωποι να αφήνονται ελεύθεροι χωρίς να κακοποιηθεί κανείς, είχε εφαρμοστεί. Ο Στρατηγός Στέφανος Σαράφης ήταν σαφής, η εφαρμογή της διαταγής ήταν τέλεια εφαρμοσμένη, μαζί λοιπόν με τα ξερά θα καίγονταν και τα χλωρά. Και εδώ αυτό ακριβώς ένινε.
    Ξημέρωνε ποια, από μέσα μόνον βρισιές και ψευτοπαλληκαρισμοί ακούγονταν. Οι εκατέρωθεν δυνάμεις είχαν πάρει θέσεις, και στις πέντε το πρωί ακριβώς οι Σάλπιγγες από τρία σημεία έσχισαν άσπλαχνα τον αέρα, "προχωρείτε - προχωρείτε". Τα όπλα ποια είχαν τον λόγο, και άρχισαν να μιλούν τα όπλα.
    Βολές παντού, βολές όπλων μικρών, αραβίδων, βολές πολυβόλων, βολές του βαρέως ταχυβόλου που ήταν στημένο επάνω σε ένα φορτηγό αυτοκίνητο απέναντι στα Κοκκινάγια μέσα στο δρόμο, έτσι δέσποζε σε όλη τη μικρή τότε πόλη του Αλιβερίου, και έσπαζε κάθε αντίσταση. Χειριστής του ο Βλάσης Αγγελόπουλος από του Λόκα, χτυπούσε, χτυπούσε αλύπητα και αδιάκριτα, οι σφαίρες δεν κάνουν χάρες. Στο καμπαναριό του Αγίου Γεωργίου είχαν ένα πολυβόλο οι ταγματασφαλίτες, μόλις το επεσήμαναν γύρισε ο Βλάσης το ταχυβόλο, είχε το άτιμο κάτι βλήματα σαν παλούκι. Το πλακώνει και τότε άρχισε η μεγάλη καμπάνα να χτυπάει σα δαιμονισμένη. Νταν, νταν, νταν, με το ρυθμό του ταχυβόλου, που με τις ριπές των όπλων τις φωνές και τις βρισιές εκατέρωθεν, τις οιμωγές των ζώων, τα άγρια ουρλιαχτά των σκύλων, τις στριγκλιές φωνές των γυναικών, έκαναν μια ατμόσφαιρα άγρια, σκληρή, μακάβρια. Σε λίγο το πολυβόλο των ταγματασφαλιτών είχε σιγήσει. Το χωνί, ο τηλεβόας δηλαδή, φώναζε και παρότρυνε τους πολιορκημένους να παραδοθούν, δεν θα πάθαινε κανένας τίποτε, έστω και στην ύστατη στιγμή παραδοθείτε. Σας έχουμε αφήσει τον δρόμο για τον Άγιο Λουκά ανοιχτό, προχωρήστε προς τα εκεί, δεν θα σας πειράξει κανείς. Πράγματι μερικοί που δεν ένιωθαν ένοχοι και που είχαν και λίγο μυαλό άρχισαν να προχωρούν προς τον Άγιο Λουκά, άλλοι με τα όπλα τους στον ώμο βέβαια, άλλοι άοπλοι, τα είχαν πετάξει τα έρημα. Αυτοί πράγματι δεν έπαθαν τίποτε, ήταν ανθρωπάκια παρασυρμένα, φουκαράδες, θύματα των ολίγων παλιάνθρωπων.
    Η αντίσταση των αμυνόμενων άρχισε να κάμπτεται, οι αντάρτες εισχωρούσαν στην πόλη από παντού, Οι ταλαίπωροι τσολιάδες άρχισαν να παραδίδονται, τους μάζευαν, τους έπαιρναν τα όπλα, και τους κρατούσαμε σε κάποιο κατώγι.
    Είχε μείνει μόνο το κέντρο, ένα πολυβόλο στην πλατεία και ακριβώς στη στροφή, εκεί που είναι το κτίριο Μιλτιάδη Λεβέντη, ανθίστατο ακόμα. Οι άλλοι την είχαν κοπανήσει και είχαν και είχαν κρυφτεί σε διάφορα κατώγια ή ανύποπτα μέρη μέχρι να ιδούν τι θα γίνει, περίμεναν σε κάποιο θαύμα. Οι ένοχοι είχαν χαθεί και κάτι χαζοπούλια αμύνονταν, ναι χωρίς να ξέρουν γιατί, χωρίς κανένα φόβο να πάθουν κάτι.
    Ανεύθυνοι άνθρωποι, και τότε ακούστηκε η τραχιά και στεντόρεια φωνή του Καπετάν Τσιτσαίου.
    Παραδοθείτε ηλίθιοι θα πάτε τσάμπα, είμαι ο Κώστας ο Αργύρης. Δεν θα σας πειράξομε, εσείς τι φταίτε;
    Αντί να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία, ο βλάκας ο πολυβολητής έριξε μια ριπή, που παρ’ ολίγο να τους χτυπήσει. Είχαν μόνοι τους αποφασίσει για το χαμό τους, αυτή ήταν η τελευταία τους ριπή, το κύκνειο άσμα τους. Μια ομάδα που είχε προχωρήσει και φθάσει εκεί που είναι τώρα ο φούρνος του Κρόκου, με πολυβολητή τον Μάριο τον Ιταλό, είδε τη σκηνή και ο Μάριος ενήργησε αμέσως και επιτυχώς. Δίνει μια βουτιά πέφτει στη μέση του δρόμου, και ταυτοχρόνως, και ακαριαίως βάλει με το πολυβόλο μια συνεχή βολή.
    Αυτό ήταν….
    Το πολυβόλο της πλατείας σίγησε, ο πολυβολητής ήταν νεκρός. Ο τρομερός Ιταλός είχε περάσει τις σφαίρες από την πολεμίστρα, από την οπή που περνούσε το πολυβόλο τους, η κάννη του πολυβόλου τους, τέρμα λοιπόν. Το Αλιβέρι είχε πέσει, παραδόθηκαν και οι τελευταίοι. Μια ομάδα είχε προσπαθήσει να φύγει προς τη Βάθεια, μα τους γάζωσαν. Μεταξύ των νεκρών ήταν και ο Μεγαρίτης, πατέρας του Χρίστου, και του Σταύρου Μεγαρίτη. Η μάχη σταμάτησε τα όπλα εσίγησαν.
    Περισσότερα: Το Αντάρτικο στην Εύβοια.
  195. 23/10/1944 - Ο ΕΛΑΣ εμποδίζει την ανατίναξη της σιδηροδρομικής γραμμής στα Τέμπη, από τις γερμανικές δυνάμεις που αποχωρούν.
  196. 23/10/1944: Η Απελευθέρωση της Λάρισας από τη Γερμανική Κατοχή.
  197. 25-26/10/1944 - Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν γερμανική φάλαγγα στο Σανδάλι, Καλλίπολη και Τριφύλλι.
  198. 26/10/1944 - Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Έδεσσα.
  199. 26/10/1944 - Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Σκύδρα.
  200. 27/10/1944 - Τμήματα του 30ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτυπούν γερμανική φάλαγγα στα Γιαννιτσά.
  201. 28/10/1944 - Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Κοζάνη.
  202. 28/10/1944 - Ελαφριά τμήματα ΕΛΑΣιτών μπαίνουν στην συνοικία της Χαριλάου. Λίγο αργότερα ακολουθούν άλλα στην Τούμπα και την Άνω Πόλη. Προετοιμάζεται η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.
  203. 29/10/1944: Η Απελευθέρωση της Βέροιας από τη Γερμανική Κατοχή.
  204. 30/10/1944 Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Θεσσαλονίκη.
  205. Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τον ΕΛΑΣ. Η δράση της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας του ΕΛΑΣ, οι κινήσεις και η τακτική των Αγγλων ιμπεριαλιστών για το χτύπημα και την υποταγή του αδούλωτου ελληνικού λαού.
  206. 1/11/1944 Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει την Φλώρινα.
  207. 4/11/1944: Η Μάχη του Κιλκίς έλαβε χώρα μεταξύ του ΕΛΑΣ από τη μία πλευρά, και εθνικιστικών ομάδων και Ταγμάτων Ασφαλείας της Μακεδονίας από την άλλη. Η μάχη διήρκεσε 9 ώρες και κατέληξε σε πλήρη επικράτηση του ΕΛΑΣ.
  208. 12/11/1944 Κάμποι Κρήτη - Ξαφνικά στις 12-11-1944 ο γερμανικός στρατός εξορμά σε μια άριστα σχεδιασμένη και συντονισμένη στρατιωτική επιχείρηση για την εξουδετέρωση του ΕΛΑΣ.
    Σίγουρα ο βαριά εξοπλισμένος γερμανικός στρατός δεν κινδυνεύει από τον ΕΛΑΣ. Οι Γερμανοί διαθέτουν βαρύ πυροβολικό -επάκτια, τανκς, όλμους κ.λπ., ενώ ο ΕΛΑΣ είναι ελαφριά οπλισμένος.
    Ο ΕΛΑΣ που θα αποτελέσει το μόνο εμπόδιο στα μελλοντικά σχέδια των Άγγλων, για την επιστροφή του βασιλιά Γεωργίου.
    Το επιτελικό σχέδιο θα πρέπει να είχε ονομαστεί “τανάλια”, καθόσον από βραδίς οι Γερμανοί είχαν τοποθετήσει από Δυτικά και Ανατολικά δυνάμεις (Θέρισο-Στύλο-Σαμωνά-Κάμπους) για να κυκλώσουν πρώτα την V Μεραρχία και το πρωί της 12-11-1944 η κύρια δύναμή τους με τα τανκς θα χτυπούσε από Μαλάξα και όλες οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ θα συντρίβονταν. Έτσι και έγινε με τη διαφορά ότι η ηρωική αντίσταση στο “Κλεφτοπέραμα” δυτικά και στους Κάμπους ανατολικά τους χάλασε τα σχέδια.
    Πρωί – πρωί, στις 12-11-1944, στις κορυφές ανατολικά των Κάμπων παρουσιάζονται οι γερμανικές δυνάμεις, προερχόμενες από Στύλο-Σαμωνά. Οι κάτοικοι του χωριού (όσοι δεν ήταν στην V μεραρχία του ΕΛΑΣ) πιάνουν τους γύρω λόφους και αρχίζει η μάχη.
    Οι Καμπιανοί με τα λιανοτούφεκα κατορθώνουν να κρατήσουν τις σαφώς ανώτερες γερμανικές δυνάμεις, περ. 400 Γερμανών, με βαριά πολυβόλα, όλμους και υποστηριζόμενους από τα πολυβόλα της Μαλάξας και του Κόκκινου Χωριού του επάκτια στην περιοχή των Κάμπων και έτσι δεν κατάφεραν να κυκλώσουν την V μεραρχία του ΕΑΣ που μαχόταν σε χαμηλότερο υψόμετρο (Σκορδυλιανά-Γέρο Λάκκος-Παναγιά) να κρατήσει όλη μέρα η μάχη, μέχρι το βράδυ που αποτραβήχτηκε ο εχθρός.
    Σίγουρα χωρίς τη μάχη στους Κάμπους τα πράγματα θα ήσαν διαφορετικά και η μάχη θα είχε άλλη έκβαση.
    Εν τω μεταξύ οι Κάμποι είχαν μεταβληθεί σε κόλαση: σκοτώνονταν Γερμανοί – Καμπιανοί και το χωριό καιγόταν αφού από την πίεση των όλμων των πολυβόλων και των πολυβόλων οι άνδρες του χωριού είχαν αποτραβηχτεί στους γύρω λόφους και οι Γερμανοί είχαν μπει στο χωριό.
    Ενας μόνο δεν είχε κουνήσει από το σπίτι του. Ο γέρο Ξηραμιχάλης. 72 ετών παλιός τουρκομάχος και πρωτοπαλίκαρο στα νιάτα του, του Καπετάν Γιάννη Καλογερή. Με μόνο 20 φυσίγγια στην τσέπη του κράτησε τους Γερμανούς όλη μέρα, σκότωσε 3 και τραυμάτισε άλλους.
    Ο σκοπός των Καμπιανών πέτυχε, κράτησαν τους Γερμανούς και δεν κύκλωσαν την V Μεραρχία του ΕΛΑΣ.
  209. 12/11/1944 Παναγιά Κεραμιών Κρήτη - Ήταν 12 Νοέμβρη του ’44 και ο Γερμανός Διοικητής αυτού που ονόμασαν “φρούριο Κρήτης” ξεκίνησε ολομέτωπη επίθεση εναντίον του 14ου συντάγματος του ΕΛΑΣ με σκοπό να το διαλύσει, όπως έλεγε.
    Η μάχη της Παναγιάς, έγινε από τις 12 ως τις 14 Νοεμβρίου 1944 ήταν μια από τις μεγαλύτερες μάχες που έδωσαν οργανωμένες ομάδες Εθνικής Αντίστασης στην Κρήτη.
    Η νίκη του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ) στη μάχη της Παναγιάς, απέδειξε περίτρανα ότι οι γερμανικές δυνάμεις που είχαν παραμείνει στην περιφέρεια Χανίων μπορούσαν να συντριβούν ολοκληρωτικά και έτσι να απελευθερωθεί όλη η Κρήτη.
    Όμως η μάχη της Παναγιάς ήταν σημαντική για έναν επιπλέον λόγο. Επειδή ήταν η μεγαλύτερη από όλες τις μάχες και συγκρούσεις του στρατού. Παράλληλα ήταν σημαντική και για την ένοπλη δραστηριότητα του ΕΛΑΣ στον νομό Χανίων. Ο ΕΛΑΣ την περίοδο της κατοχής έδωσε 17 μάχες και ένοπλες συγκρούσεις με τους κατακτητές, τα προδοτικά τάγματα ασφαλείας όμως αυτή η μάχη ήταν από τις μεγαλύτερες σε διάρκεια αλλά και σε δυσκολία λόγω του εξοπλισμού του κατακτητή, με θωρακισμένα αυτοκίνητα και τανκς, υποβοηθούμενοι από μεγάλη δύναμη πυροβολικού. Κι όμως, παρότι είχαν όλα τα μέσα, τον πιο σύγχρονο εξοπλισμό της εποχής εκείνης και υπέρτατες μαχητικές μονάδες, οι Γερμανοί ναζί σε εκείνη τη μάχη υπέστησαν βαριά ήττα.
    Και ήταν ακόμα πιο βαριά αυτή η ήττα γιατί έγινε από μαχητές με παλιά και σκουριασμένα τουφέκια, αλλά που εμπνεόταν από ανώτερα ιδανικά και πιστεύω, πέραν της μεγάλης εθνικής ψυχής που αναφέρει η ημερήσια διαταγή του 14ου συντάγματος του ΕΛΑΣ, στις 16 -11- 44.
    Στη μάχη της Παναγιάς πήραν μέρος 600 περίπου Ελασίτες κι ένα τμήμα ανταρτών της ΕΟΚ. Σκοτώθηκαν 9 Ελασίτες και τραυματίστηκαν 20. Ο αριθμός των Γερμανών που πήραν μέρος στην επιχείρηση όσο κι ο αριθμός των νεκρών είναι άγνωστος.
  210. 15/11/1944 Κακιά Σκάλα - Στις 15-11-1944 στη μία μετά το μεσημέρι η Γερμανική μηχανοκίνητη φάλαγγα από 15 αυτοκίνητα με αυτόματα όπλα , πολυβόλα , αντιαρματικά πυροβόλα κι από 120 – 150 άντρες φτάνει στις οργανωμένες θέσεις των ανταρτικών τμημάτων.
    Η διάταξη των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, που διαθέτει τρία πολυβόλα Σαϊντετιέν και ατομικό οπλισμό χωρίς ολμίδια καμπύλης τροχιάς (είχαν σταλεί στη Στερεά Ελλάδα για τις εκεί ανάγκες), ήταν η ακόλουθη: στη δεξιά πτέρυγα (από την πλευρά προς τη Χαλκίδα) είχε στηθεί το ένα πολυβόλο που το χειριζότανε ο αντάρτης Κώστας Κυριαζής (Καραϊσκάκης) από το χωριό Πολιτικά. Στην αριστερή πτέρυγα (από την πλευρά προς το Αλιβέρι) όπου είχε αναπτυχθεί το υπό τον Παναγιώτη Μαμά (Φιλόλαος) τμήμα, είχε στηθεί το δεύτερο πολυβόλο με χειριστή τον αντάρτη Σπύρο Κουρόζο από το χωριό Πάλιουρα. Επικεφαλής της διμοιρίας που είχε ταχθεί εκεί ήταν ο λοχίας Θανάσης Καρλατήρας (Μαυροβουνιώτης) από τους Στρόπωνες. Προς το τέλος της αριστερής πτέρυγας ήταν μία μικρή γέφυρα που είχε «υπονομευτεί» με εκρηκτικές ύλες για να ανατιναχθεί μόλις η γερμανική φάλαγγα θα βρισκόταν στη «ζώνη» ώστε να εγκλωβιστεί μέσα στο χώρο. Η «υπονόμευση» είχε ανατεθεί στο Δημ. Μπιλίρη που είχε παρόμοιες εμπειρίες από τα οχυρά της Μακεδονίας πριν από την Κατοχή. Οι άντρες του ΕΛΑΣ που είχαν στήσει ενέδρα εκεί, περίμεναν επτά εικοσιτετράωρα τον ερχομό των Γερμανών.
    Όταν η γερμανική φάλαγγα πλησιάζει μπροστά από τις θέσεις της δεξιάς πτέρυγας, άρχισε να χτυπά το πολυβόλο Καραϊσκάκη εναντίον της, καθώς επίσης το πολυβόλο του Κουρόζου και η άλλη δύναμη των ανταρτών με ομαδικά πυρά. Τα πρώτα γερμανικά αυτοκίνητα κινήθηκαν να βγουν από τη ζώνη του δρόμου που εβαλόταν, πέρασαν τη γέφυρα, που δεν ανατινάχτηκε και οι Γερμανοί έστησαν το πρώτο αντιαρματικό πυροβόλο. Τα άλλα αυτοκίνητα με το άλλο αντιαρματικό έμειναν έξω από τη βαλλόμενη ζώνη και οι Γερμανοί έστησαν το άλλο τους πυροβόλο που κι αυτό άρχισε να βάλλει κατά των δυνάμεων του ΕΛΑΣ. Η μάχη κράτησε από τη μία το μεσημέρι μέχρι το βράδυ. Κατά τις νυχτερινές ώρες οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ υποχώρησαν προς το μοναστήρι Αγιάς και τη Σέττα.
  211. 18/11/1944 - Στην Κ. Εύβοια τώρα απομένει η ισχυρή φρουρά της Στενής που κι αυτή στο τέλος εγκαταλείπεται ύστερα από επίθεση ανταρτών. Έτσι στη Στενή, ελεύθερη πια από Γερμανούς και ταγματασφαλίτες εγκαταστήθηκε ξανά ο Σ.Δ. του Συντάγματος, αλλά θα χρειαστεί να την υπερασπιστούν με σκληρές μάχες αργότερα οι Ελασίτες και οι Επονίτες του Φώτου (Ευαγγελάτου).
  212. Κρήτη Νοέμβρης - Δεκέμβρης 1944: - Τους μήνες που ακολούθησαν δεν έλειψαν τα μικροεπεισόδια και οι συμπλοκές μέχρι που φτάνουμε στα γεγονότα του Δεκέμβρη στην Αθήνα. Ήταν το αποκορύφωμα της ανοιχτής πια επέμβασης των Άγγλων στη χώρα. Με τη συνδρομή των πρώην συνεργατών των Γερμανών και τη γνωστή προδοτική δράση των αστών πολιτικών αιματοκύλισαν τον λαό που συνέχισε να αγωνίζεται για τη λευτεριά του. Έτσι δόθηκε το σύνθημα να κλιμακωθεί η βία και η τρομοκρατία απέναντι στις ΕΑΜικες οργανώσεις, τους αγωνιστές και συνολικά το λαό.
    Εν μέσω συλλαλητηρίων καταδίκης της επέμβασης των Άγγλων σε όλο το νησί, ο στρατιωτικός διοικητής Κρήτης Νικόλαος Παπαδάκης εκδίδει διαταγή: “ … καθ ην απαγορεύει πάσαν δημόσιαν συνάρθροισην εν υπαίθρω ή εν κλειστώ χώρω ….”. Και όλα αυτά ενώ ο ΕΛΑΣ συνεχίζει να μάχεται κατά των Γερμανών που είχαν συμπτυχθεί στα Χανιά.
  213. 3/12/1944 - Η ΜΑΤΩΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ. Ενάντια στην απόφαση για διάλυση του ΕΛΑΣ, με κάλεσμα του ΕΑΜ ο λαός της Αθήνας και του Πειραιά, κατεβαίνει σε συλλαλητήριο. Η αστυνομία τού Έβερτ (2.500 άνδρες στην Αθήνα) ανοίγει πυρ (αργότερα θα ειπωθεί ότι τα πρώτα πυρά έπεσαν από βρετανούς, από τα μπαλκόνια της Μεγάλης Βρετανίας), παρ' ότι οι διαδηλωτές είναι άοπλοι. Πέφτουν 28 νεκροί και 140 τραυματίες. Το Α' Σώμα Στρατού του ΕΛΑΣ εκδίδει διαταγή επιχειρήσεων. Την επομένη θα κινηθεί για τον αφοπλισμό των αστυνομικών τμημάτων και της χωροφυλακής αλλά θα αποφύγει να συμπλακεί με βρετανούς για να μη προκαλέσει.
  214. 4/12/1944 - Το δεύτερο σύνταγμα της 2ης μεραρχίας τού ΕΛΑΣ αιφνιδιάζεται από βρετανικές δυνάμεις και αφοπλίζεται στην Φιλοθέη. Άλλες δυνάμεις του ΕΛΑΣ επιτίθενται και καταλαμβάνουν πολλά αστυνομικά τμήματα σε Αθήνα και Πειραιά ενώ χτυπούν με επιτυχία και τις θέσεις που κατέχει η οργάνωση Χ στο Θησείο. Βρετανικές δυνάμεις αρχίζουν να αποβιβάζονται στον Πειραιά.
  215. 6/12/1944 - Οι μάχες σε Αθήνα και Πειραιά. Η Μάχη του Μακρυγιάννη ήταν σύγκρουση μεταξύ της Χωροφυλακής και του ΕΛΑΣ που ξεκίνησε στις 6 Δεκεμβρίου 1944 τις πρώτες ημέρες των Δεκεμβριανών. Τα ξημερώματα της 6ης Δεκεμβρίου εκδηλώνεται μεγάλη επίθεση από το 1ο Σύνταγμα ΕΛΑΣ. Η πρώτη επίθεση εκδηλώνεται στο 7ο φυλάκιο που ήταν τοποθετημένο σε πολυκατοικία της διασταύρωσης των οδών Μακρυγιάννη και Χατζηχρήστου. Το Αγγλικό πυροβολικό, που βρισκόταν στην Ακρόπολη υποστήριζε την Χωροφυλακή με πυρά πυροβολικού. Σύμφωνα με την μαρτυρία του Ορέστη Μακρή, στελέχους του ΕΛΑΣ, οι Χωροφύλακες απ’ την πρώτη κιόλας επαφή, διαπιστώσαμε, ότι όχι μόνο δεν αιφνιδιάσαμε τον εχθρό, αλλά αντίθετα τον βρήκαμε να μας περιμένει, καλά οργανωμένος σ’ ολόκληρο σύστημα οχυρών γύρω απ' τους στρατώνες.[14] Μετά από μάχη που ακολούθησε μεταξύ του 7ου φυλακίου και του ΕΛΑΣ, οι συλληφθέντες αξιωματικοί και χωροφύλακες ανακρίθηκαν και εκτελέστηκαν. Η 6η Δεκεμβρίου υπήρξε η χειρότερη μέρα για τις κυβερνητικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών, καθώς οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ κατέλαβαν το κτήριο της Ειδικής Ασφάλειας, το κτήριο της Υποδιοίκησης Χωροφυλακής, το κτήριο της Διοίκησης Χωροφυλακής Στερεάς Ελλάδας και το κτήριο της Ανωτέρας Διοίκησης Χωροφυλακής, ενώ έθεσαν υπό σφιχτή πολιορκία το κτήριο του Αρχηγείου της Χωροφυλακής, εγκλωβίζοντας σε αυτό και τον Αρχηγό της Χωροφυλακής, Συνταγματάρχη Παπαργύρη και μέχρι το βράδυ είχαν καταλάβει τα 19 από τα 24 αστυνομικά τμήματα της Αθήνας. Το μεσημέρι τα επιτιθέμενα τμήματα του ΕΛΑΣ μετά από μεγάλες απώλειες επιστρέφουν στη γραμμή εξορμήσεως που οριζόταν από τις οδούς Καρυάτιδων - Μισαραλιώτου. Στις 15 Δεκέμβρη, οι χωροφύλακες, που ήταν στο παλιό Α’ Σώμα Στρατού, μαζί με τους έγκλειστους στου Μακρυγιάννη, εκτελούν επίθεση εκτός του στρατοπέδου. Τους συνοδεύουν ελαφρές δυνάμεις Άγγλων με προκάλυψη 15 αρμάτων Σέρμαν, υποστήριξη αεροπλάνων, των όλμων και των πολυβόλων της Ακρόπολης. Επιχειρούν ισχυρή αντεπίθεση από την κεντρική πύλη και τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, ενάντια στο 3ο τάγμα ΕΛΑΣ και τα τμήματα του τάγματος της Κορίνθου, στην ανατολική πλευρά των στρατώνων. Παρά τις προσπάθειες των ΕΛΑΣιτών όμως, την 18η Δεκεμβρίου η πολιορκία του συγκροτήματος του Συντάγματος Μακρυγιάννη έληξε. Σημαντικό μέρος της δύναμης του Συντάγματος, σε συνεργασία με βρετανικές δυνάμεις, συμμετείχε στην απώθηση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ πέρα από τον Αρδηττό και τη Λεωφόρο Συγγρού, έως και την περιοχή του Φαλήρου. Σε αντίστοιχες επιχειρήσεις συμμετείχε και την 19η Δεκεμβρίου, ανακαταλαμβάνοντας τις συνοικίες του Κουκακίου και του Γαμβέττα και απειλώντας τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ που δρούσαν στην ανατολική πλευρά της Λεωφόρου Συγγρού.
  216. 18/12/1944: Η επίθεση του ΕΛΑΣ στις φυλακές Αβέρωφ και οι έγκλειστοι δωσίλογοι.
  217. 17-19/12/1944: Η «μάχη του Κεφαλαρίου» ξεκίνησε στις 17-12-1944 και έληξε στις 19-12-1944 με τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ να καταλαμβάνουν το Αρχηγείο της βρετανικής αεροπορίας, που στεγαζόταν στο ξενοδοχείο «Σέσιλ» στην Κηφισιά, αιχμαλωτίζοντας πάνω από 500 Βρετανούς.
  218. 22/12/1944: Η υπονόμευση του ξενοδοχείου Μ. Βρετανία, η έκρηξη που δεν έγινε ποτέ.
  219. Χριστούγεννα του 1944, το "Go Back" του λαού της Λέσβου στον εγγλέζο αποικιοκράτη
  220. 26-27/12/1944 - Άνδρες του 24ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, αποβιβάζονται στο Κεραμιδάκι με αποστολή την εκκαθάριση της Λευκάδας από τον ΕΔΕΣ και τους ταγματασφαλίτες (600 άτομα περίπου με πλήρη οπλισμό).

1945




  1. 28/12/1944-5/1/1945 - Η απελευθέρωση της Λευκάδας (από το 24ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ) και η εκκαθάριση του νησιού από τους ταγματασφαλίτες.
  2. 5/1/1945 - Σταματά ο ένοπλος αγώνας ενάντια στην επέμβαση του εγγλέζικου ιμπεριαλισμού (Δεκεμβριανά)Με απόφαση της Κ.Ε. του ΕΛΑΣ συμπτύσσονται τα ένοπλα τμήματα σε θέσεις γύρω από την Αθήνα. Στις μάχες απέναντι στις υπέρτερες δυνάμεις των Άγγλων ιμπεριαλιστών το δίκιο του ελληνικού λαού τίμησαν με την ζωή τους 5.200 αγωνιστές μεταξύ των οποίων 1.000 ΕΛΑΣίτες.
  3. 16/6/1945 - Σκοτώνεται ο Άρης Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας) αφού κυκλώνεται από κυβερνητικά στρατεύματα και συμμορίες «εθνικοφρόνων».
  4. 28/10/1945 πολιτικές φυλακές Μυτιλήνης - Μερικές φορές η εκδήλωση μνήμης και τιμής έχει μεγάλη αξία λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που ισχύουν. Μια τέτοια περίπτωση είναι η εκδήλωση για την 28η Οκτωβρίου που έγινε στις πολιτικές φυλακές Μυτιλήνης το 1945, έναν χρόνο μετά την απελευθέρωση από τη γερμανική κατοχή. Με την αποχώρηση των Γερμανών από το νησί και την έλευση χωροφυλακής και στρατού από τη στεριανή Ελλάδα, άρχισαν οι διώξεις των ΕΑΜογενών αντιστασιακών. Οι ποινικές φυλακές της Λαγκάδας, στην άκρη της πόλης, γέμισαν. Σχεδόν όλα τα στελέχη της αντίστασης της Λέσβου συνελήφθησαν. Ανάμεσά τους κι οι πνευματικοί άνθρωποι του νησιού, τους οποίους φυλάκισαν στον θάλαμο 10, τον αποκληθέντα «θάλαμο των διανοουμένων». Μεταξύ άλλων ήταν ο γεωλόγος και λόγιος Ηλίας Παρασκευαΐδης, ο ζωγράφος Φοίβος Ανατολέας, ο ποιητής Νίκος Σαραντάκος, ο φαρμακοποιός και λόγιος Πάνος Ευαγγελινός, οι δικηγόροι Τάκης Αμπατζής και Λευτέρης Κιοσκλής, ο μαθηματικός Νίκος Σωτηράκης, ο γυμναστής Νίκος Κουφέλης, ο καθηγητής, γραμματέας του ΕΑΜ Λέσβου και κατοπινός δήμαρχος Μυτιλήνης Απόστολος Αποστόλου, ο φυσικός Μανώλης Δεμερτζής, οι δημοσιογράφοι Θείελπις Λευκίας και Στρατής Παπανικόλας, ο παπάς και συγγραφέας Κανιμάς και άλλοι. Σύντομα οργάνωσαν τη διαβίωσή τους, με τμήματα και ομάδες συμβίωσης και γενικές συνελεύσεις. Οι καθηγητές έκαναν μαθήματα στους αναλφάβητους, ο Κουφέλης έκανε κάθε πρωί γυμναστική, δημιουργήθηκε ομάδα βόλεϊ. Επαιξαν σκετς και θεατρικά έργα για την ψυχαγωγία τους και διοργάνωσαν πολιτιστικές εκδηλώσεις. Τέλος, εξέδωσαν τη χειρόγραφη εφημερίδα «Αλύγιστος». Την ευθύνη στα πολιτιστικά και της εφημερίδας είχε ο Σαραντάκος. Η εφημερίδα ήταν τετρασέλιδη, κυκλοφορούσε σε τρία αντίτυπα, συνολικά εκδόθηκαν εφτά φύλλα και το πρώτο φύλλο εκδόθηκε στις 26 Οκτώβρη 1945.


Αν σας άρεσε το άρθρο, μπορείτε να το διαδώσετε

ή να το εκτυπώσετε (Εκτύπωση)

Υποστηρίξτε την σελίδα μας στο Facebook
κάνοντας "κλικ" στον παρακάτω σύνδεσμο, ευχαριστούμε.



ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ
Στείλτε ιδέες, προτάσεις, κριτικές για τον ιστότοπό μας.


© Copyright 2017 Εθνική Αντίσταση - ΔΣΕ - All Rights Reserved