Ηρωϊκές μάχες του ΕΛΑΣ, το χρονικό του ένοπλου αγώνα



ΙΔΡΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΑΣ

Στις αρχές Γενάρη του 1942 συνήλθε η 8η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, η οποία στις αποφάσεις της μεταξύ άλλων σημείωνε:
«Ο εθνικοαπελευθερωτικός μας ανταρτοπόλεμος έχει πρωτεύουσα σημασία για την απελευθέρωση της χώρας από τον ξενικό ζυγό. Οι κομμουνιστές πρέπει να οργανώσουν, να μαζικοποιήσουν και να επεκτείνουν το ανταρτικό κίνημα στην ύπαιθρο, να περιφρουρήσουν τον εθνικοαπελευθερωτικό του χαρακτήρα και να καταπολεμήσουν αποφασιστικά κάθε τάση που θα οδηγούσε σε αντιλαϊκούς σκοπούς, σε ληστείες και πλιατσικολογήματα».
Στο πλαίσιο αυτής της απόφασης στις 2 Φλεβάρη του 1942, πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική σύσκεψη του ΕΛΑΣ σ' ένα σπίτι στους Αμπελόκηπους, απέναντι από το Παναθηναϊκό. Στη σύσκεψη συζητήθηκε και εγκρίθηκε η ιδρυτική διακήρυξη της νέας στρατιωτικής οργάνωσης, καθώς και το όνομα που θα έπαιρνε.

Ηρωϊκές μάχες του ΕΛΑΣ

Μέσα στο Γενάρη του 1942, οι Κεντρικές Επιτροπές του ΚΚΕ και του ΕΑΜ συμφώνησαν να κάνουν επίσημα γνωστή την απόφασή τους για τη δημιουργία του νέου στρατού της Εθνικής Αντίστασης. Το όνομά του έχει γραφτεί με χρυσά γράμματα στην Ιστορία του τόπου: Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ).
Ο Αρης Βελουχιώτης στάλθηκε οριστικά στο βουνό για ν' αρχίσει την οργάνωση του ΕΛΑΣ στη Ρούμελη.
Στις 16 του Φλεβάρη 1942, κυκλοφόρησε πλατιά η Ιδρυτική Προκήρυξη του ΕΛΑΣ. Σ' αυτή διατυπώνονταν οι σκοποί του λαϊκού στρατού, που ήταν: 1) Αγώνας για την απελευθέρωση της χώρας από τους ξένους κατακτητές, 2) περιφρούρηση των κατακτήσεων του λαού και των ελευθεριών του εναντίον κάθε επιβουλής και 3) εξασφάλιση της τάξης μέχρι τη διεξαγωγή εκλογών, ώστε ο λαός να μπορεί να εκφράσει πραγματικά ελεύθερα τη θέλησή του.

Χρονικό Εθνικής Αντίστασης στην
Κεντρική Μακεδονία

Oι ΕΛΑΣίτες της Μακεδονίας χτυπάνε τους Γερμανούς αδιάκοπα. Οι απώλειες των ανταρτών είναι τεράστιες, μα δεν πτοούνται, στο Βουνό βγήκαν για πόλεμο. O Γερμανός συνταγματάρχης Σμιτ Ρίχμπερκ στις εκθέσεις του εκφράζει σεβασμό για την «αντοχή των κατά την διάρκεια των μαχών», για την περιφρόνηση των κατοίκων της Μακεδονίας στα εφαρμοζόμενα αντίποινα. «Το αντάρτικο κίνημα προσέλαβε τώρα μια άγνωστη μέχρι τώρα έκταση και αυξήθηκε πάρα πολύ σε ποσοτικό όγκο. Oι πράξεις σαμποτάζ εναντίον των οδικών και σιδηροδρομικών κόμβων, όπου διέρχονται οι μεταφορές μας, οι καλά οργανωμένες στρατιωτικές επιθέσεις εναντίον δικών μας στρατηγικών θέσεων και οι αιφνιδιασμοί των ανταρτών στις περιοχές που κατέχονται από Γερμανούς αποτελούν πια συνηθισμένα καθημερινά γεγονότα». Το ανθρώπινο κόστος για τον ΕΛΑΣ είναι τεράστιο. Oι πολύνεκρες φονικές μάχες του ΕΛΑΣ με τους Γερμανούς διαδέχονται η μία την άλλη: «Στη Βόρεια Ελλάδα πραγματοποιήθηκαν επανειλημμένες επιθέσεις των ανταρτών – ιδιαίτερα στις οροσειρές Βέρμιου και Πάικου. [...] Στην περιοχή Καστοριάς και Φλώρινας διενεργήθηκαν επιθέσεις των ανταρτών εναντίον στρατηγικών θέσεων». Σίγουρα το πιο άγριο, το πιο ανηλεές μέτωπο το έχει ανοίξει ο ΕΛΑΣ με τους Βούλγαρους.

Χρονικό Εθνικής Αντίστασης στην
Δυτική Μακεδονία

Στην Δυτική Μακεδονία πολλά είναι τα μνημεία της αντίστασης που έχουν στηθεί και θυμίζουν φονικές μάχες και θύματα από τους κατακτητές όπως: Αμύνταιο, Νταμάρια Παναγιάς Κοζάνης, Κουρί Πτολεμαΐδας, Περδίκκα, Ποντοκώμης, Τρανοβάλτου, Φυτώριο Σερβίων, Φαρδύκαμπος, Ζαρκαδόπετρα, Μπάρα Σιάτιστας, Καλαμιά Κοζάνης, Δεσκάτη Γρεβενών, Τρίκωμου Γρεβενών, Σνίχοβο (Δεσπότη Γρεβενών), Στενών Σαρανταπόρου.
Στην Δυτική Μακεδονία είναι γνωστά τα ολοκαυτώματα πόλεων και χωριών όπως: Μεσόβουνο δυο φορές (23/10/1941 και 23/4/1944), Νεστόριο, επίσης δυο φορές (4/10/1943 και 29/4/1944), Ερμακιά (Φραγκότσι) τον Μάρτη και τον Απρίλη του 1944, Πύργοι Εορδαίας (Κατράνιτσα), (23 και 24/4/1944, Κλεισούρα Καστοριάς (5 και 6/4/1944), των Σερβίων (6 – 10/3/1943), της Κιβωτού Γρεβενών (24/3/1943), τα Λιβερά Κοζάνης (3/2/1944), Κηπουριό Γρεβενών (4/7/1944).

Χρονικό Εθνικής Αντίστασης στην
Ηπειρο

Το πρώτο Στρατηγείο Ηπείρου, που απαρτίσθηκε προσωρινά από τον ταγματάρχ Πίσπερη, ανθυπολογαχό Κολοβό και τον Ανδρέα Γκουμάνη. Ο αγώνας τραβάει μπροστά. Οι πρώτες ομάδες γίνονται αρχηγεία, τα αρχηγεία Γκραμπάλας, Καλαμά, Σουλιού, Ζαλόγγου, Ανατολικής Ηπείρου (Τζουμέρκων). Ο Λαός στέκει πλάι τους. Οι συγκρούσεις με τον κατακτητή παίρνουν πιο συγκεκριμένη μορφή. Κερδίζεται η μάχη Σταυρού-Σκάλας-Παραμυθιάς. Στο Γεροπλάτανο το 15ο Συνταγμά μας αντιμετωπίζει δεκαπλάσιους Ιταλούς. Στο Ξεροβούνι και Μπουράτσα δεκαήμερη μάχη στα τέλη Ιουλίου 1943 από το 3/40 Σύνταγμά μας εναντίον των Ιταλών. Παίρνουν μέρος και οι μαχητικές ομάδες που τις διοικεί ο ταγματάρχης Παπασπύρου, κατόπιν διοικητής του 3/40 Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Σαμποτάζ και χτυπήματα διαρκή. Εξασφαλίζονται ελεύθερες περιοχές. Ρίχνονται οι σπόροι της Λαϊκής Δικαιοσύνης.

Χρονικό Εθνικής Αντίστασης στην
Θεσσαλία

Είχε κομβική σημασία για την ανάπτυξη της ΕΑΜικής αντίστασης η Θεσσαλία. Σιτοβολώνας της χώρας, η θεσσαλική πεδιάδα περιβάλλεται από τα βουνά όπου κυριαρχούσαν οι ανταρτικές δυνάμεις, η σχετικά εύκολη πρόσβαση στα οποία επέτρεψε τη σχεδόν αδιάκοπη ροή του παραγωγικού πλεονάσματος του κάμπου προς τα ορεινά, είτε στο πλαίσιο εμπορικών ανταλλαγών είτε εξασφάλισής του από τα όργανα του δωσιλογικού κράτους και τους κατακτητές.
Χάρη σε αυτές τις οιονεί ελεύθερες ανταλλαγές, για τη διασφάλιση των οποίων, το καλοκαίρι του 1944, ο αγροτικός πληθυσμός και ο ΕΛΑΣ θα δώσουν τη «μάχη της σοδειάς», το ΕΑΜ στη Θεσσαλία συγκέντρωνε τη μεγαλύτερη υποστήριξη απ’ οποιαδήποτε άλλη ελληνική περιφέρεια.
«Ούτε σπυρί στάρι στους κατακτητές». Με αυτό το σύνθημα οι αντάρτες του ΕΛΑΣ μαζί με τους αγρότες της Θεσσαλίας έδωσαν, το καλοκαίρι του 1944, τη «Μάχη της Σοδειάς» για να εξασφαλίσουν το ψωμί του ελληνικού λαού.

Χρονικό Εθνικής Αντίστασης στην
Ρούμελη

Τα πρώτα ανταρτικά σώματα του ΕΛΑΣ έδρασαν στη Στερεά Ελλάδα. Από την άνοιξη του 1942, όταν ο Άρης Βελουχιώτης ανέλαβε για το ΚΚΕ την οργάνωση μιας ένοπλης ομάδας στη Φθιώτιδα μέχρι το καλοκαίρι του 1943 οπότε ο ΕΛΑΣ έγινε ένας στρατός των 30.000 ανδρών, οι εξελίξεις ήταν καταιγιστικές. Στις 22 Μαΐου συγκροτήθηκε το πρώτο ένοπλο τμήμα του ΕΛΑΣ στη Σπερχειάδα Φθιώτιδας με επικεφαλής τον Άρη Βελουχιώτη εισήλθε στο χωριό Δομνίστα της Ευρυτανίας στις 7 Ιουνίου και ανήγγειλε στους χωρικούς την έναρξη του ενόπλου αγώνα κατά των κατακτητών. Στις 9 Σεπτεμβρίου 1942, στην περιοχή της Ρεκάς στη Φωκίδα, δόθηκε η πρώτη μάχη ανάμεσα στους αντάρτες του Βελουχιώτη και στα ιταλικά στρατεύματα κατοχής, η οποία υπήρξε νικηφόρα για τους αντάρτες. Στις 21 Οκτωβρίου 1942 οι αντάρτες συγκρούστηκαν με τους Ιταλούς στο χωριό Κρίκελλο, όπου κατάφεραν να διαλύσουν το ιταλικό καταδιωκτικό απόσπασμα που επιχειρούσε στην περιοχή. Μετά τις συνεχιζόμενες επιχειρήσεις του ΕΛΑΣ, σε μεγάλες περιοχές της ορεινής Στερεάς Ελλάδας οι αντάρτες αφοπλίζουν τη χωροφυλακή και απόλυτοι κύριοι στα χωριά αρχίζουν να οργανώνουν την εξουσία του ΕΑΜ. Τον Φεβρουάριο του 1943 εξελίχθηκε στο Αρχηγείο Αττικοβοιωτίας του ΕΛΑΣ, με καπετάνιο τον Α. Μούντριχα (Ορέστη) και στρατιωτικό διοικητή τον Μιχάλη Παπαπαναγιωτάκη (Αχιλλέα)– με έδρα την Πάρνηθα και δύο περιφερειακά υπαρχηγεία, Αττικής και Θήβας. Μετά τον Αύγουστο μετονομάστηκε σε 34ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ.

Χρονικό Εθνικής Αντίστασης στην
Πελοπόννησο

Η Πελοπόννησος δεν άργησε να δημιουργήσει και το ανταρτικό της. Το Μάη του 1942 έστειλε και τους πρώτους Μωραΐτες αντάρτες της που συνεργάζονται και συμπολεμούν με τον αρχηγό της Ρούμελης Άρη. Τα ανταρτικά σώματα Μεσσηνίας - Τριφυλίας συγκρότησαν το 9ο σύνταγμα του ΕΛΑΣ. Οι συνθήκες όμως (αποστάσεις - ελλιπές τηλεφωνικό δίκτυο) δεν επέτρεψαν την αντίστοιχη συνοχή μεταξύ τους και έτσι τελικά σχηματίστηκαν δύο συντάγματα, το 9α στην Τριφυλία και το 9β στη Μεσσηνία (Ταΰγετος). Το πρώτο 10ήμερο Οκτωβρίου 1943 οργάνωσε σαμποτάζ στο αεροδρόμιο Άργους και κατέστρεψε 7 εχθρικά αεροπλάνα και 1 οδοστρωτήρα. • Στις 22.3. 1944 ανατίναξε τη σιδηροδρομική γέφυρα της Ανδρίτσας. • Στις 17.5.1944 επιχείρησε ενέδρα στη θέση «Νταούλι» Αχλαδοκάμπου, στο δημόσιο δρόμο Τρίπολης – Άργους, προσέβαλε με επιτυχία φάλαγγα 10 γερμανικών αυτοκινήτων. Νεκροί 50 Γερμανοί, πολλά λάφυρα. • Στις 1.6.1944 ο 5ος λόχος ανταρτών κατέστρεψε σιδηροδρομική γέφυρα ανάμεσα στα Φίχτια και τα Δερβενάκια. Την επόμενη ο ίδιος Λόχος προσέβαλε στα Δερβενάκια φάλαγγα γερμανικών αυτοκινήτων. 15 Γερμανοί νεκροί. • Στις 3.8.1944 αντάρτες κτύπησαν φάλαγγα 300 Γερμανών στον αυχένα Δούκα – Τάτσι. 40 Γερμανοί νεκροί. • Στις 3.9.1944 λόχος ανταρτών κτύπησε τους Γερμανούς στη θέση «Λιμικό» Φιχτίων και εχθρικό φυλάκιο στα υψώματα του Κουτσοποδιού. Νεκροί 8 Γερμανοί.

Χρονικό Εθνικής Αντίστασης στην
Εύβοια

Οι πρώτοι αντάρτες του ΕΛΑΣ εμφανίζονται στην Εύβοια, στα μέσα του Ιούνη 1943, όταν με εντολή του Γ. Στρατηγείου διαπεραιώνεται στη Β. Εύβοια, στο χωριό Αγιόκαμπος, μικρό ένοπλο τμήμα ανταρτών με επικεφαλής τον Ευβοέα μόνιμο ανθ/γό Πεζικού Ευάγγελο Χείλαρη (Εύριπος) και τους Γιώργο Δογατζή (Όθρυς) ως πολιτικό και Γιάννη Καψάλη (Βουρλιάς) ως καπετάνιο. Νωρίτερα, εκτός από τους ντόπιους μεμονομένους αντάρτες στις 10/6/1943 είχε περάσει στην Εύβοια από το Υπαρχηγείο Πελασγίας εξαμελής ομάδα με επικεφαλής τον Χρίστο Γεωργακόπουλο (Μωριάς), καθώς και άλλη ομάδα από τους Μελά και Όλμο. Στο χωριό Καστανιώτισα της Β. Εύβοιας, ο Εύριπος ανταμώνει με την ομάδα του Μωριά που εντάσσεται στο τμήμα του, ενώ η ομάδα του Μελά-Όλμου επιστρέφει στην Στερεά. Έτσι συγκροτείται το Αρχηγείο Ανταρτών Εύβοιας με δύναμη 29 άνδρες, μαζί με τους ντόπιους αντάρτες. Ο οπλισμός του αρχηγείου την περίοδο αυτή αποτελείται από 2 ιταλικά οπλοπολυβόλα, 2 ατομικά σκουριασμένα αυτόματα, και από ιταλικά και ελληνικά ατομικά όπλα (γκράδες) με ελάχιστα πυρομαχικά. Το αρχηγείο αυτό χτυπάει τους Ιταλούς στις 23/7/1943 στο χωριό Αμέλαντες και στις 23/8/1943 στην Κακή Σκάλα, κοντά στο Αλιβέρι, προξενώντας σ’ αυτούς απώλειες σε νεκρούς, αιχμαλώτους και τραυματίες και κυριεύοντας όπλα.

Χρονικό Εθνικής Αντίστασης στα
Επτάνησα

Στις 30 Απριλίου του 1941 η φασιστική Ιταλία αποβιβάζεται ανενόχλητα στην Κεφαλονιά. Οι τοπικές αρχές, εκκλησιαστικές – πολιτικές και στρατιωτικές, παραδώσαν το νησί στους εισβολείς, όπως ήδη είχαν αποφασίσει. Οι αντιφασίστες αγωνιστές που βρίσκονταν στις φυλακές Αργοστολίου, καταδικασμένοι από το μεταξικό καθεστώς, παραδόθηκαν στα χέρια των κατακτητών. Σύντομα, οι Φασίστες, μετέτρεψαν τα Επτάνησα σε ισχυρό οχυρό του Άξονα, τοποθετώντας εκεί τη μεραρχία Acqui 11.700 ανδρών με βαρύ οπλισμό (επάκτια πυροβόλα, οχυρωματικά έργα κ.λπ.) και ικανές ναυτικές δυνάμεις. Ωστόσο, μόλις άρχισε η ιταλική κατοχή, άρχισαν και οι ενέργειες από την πλευρά των πατριωτικών, δημοκρατικών, σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών στοιχείων του νησιού για την αντίσταση κατά των Ιταλών κατακτητών. Η πρώτη, μάλιστα, θεμελιακή απαρχή της οργανωμένης Εθνικής Αντίστασης του λαού της Κεφαλονιάς θεωρείται η σύσκεψη που έγινε στις αρχές κιόλας του Ιουλίου του 1941, δυο μήνες δηλαδή αμέσως μετά την κατάκτηση του νησιού. Μετά από σοβαρές προσπάθειες συγκροτήθηκαν ΕΑΜικές αντιστασιακές οργανώσεις, οι οποίες συνέβαλαν καθοριστικά στην αντιμετώπιση βασικών προβλημάτων του λαού.

Χρονικό Εθνικής Αντίστασης στην
Κρήτη

Μετά την μεγαλειώδη αντίσταση του κρητικού λαού στην μάχη της Κρήτης, το 1941, αρχίζει με μεγάλη προφύλαξη η δουλειά για τον ξεσηκωμό. Ο λαός αποφασίζει τη δυναμική του εξέγερση κατά των καταχτητών. Στις 25 Ιούνη του ’43, στο σπιτάκι του Μανούσου στα Μεσκλιανά βουνά, γίνεται ο τόπος συγκέντρωσης της πρώτης αντάρτικης ομάδας. Η ομάδα αυτή αποτελείται από Μεσκλιανούς και άλλους κατοίκους των ορεινών χωριών και γίνεται ο πρώτος πυρήνας του αντάρτικου στο νομό Χανίων. 1944 αρχίζει πλέον η οργάνωση του ΕΛΑΣ ύστερα από την διαταγή της 5ης Μεραρχίας Κρήτης του ΕΛΑΣ με Διοικητή τον Συντ/χη Γρ. Κοντεκάκη, επιτελάρχη τον Συντ/χη Στέφ. Πρώιμο και Διοικητή του 14ου Συντάγματος τον Ιλαρχο Κριτ. Κυανίδη. Ο οπλισμός του ΕΛΑΣ πλουτίστηκε με τους αφοπλισμούς των Παπαγιανναίων (συνεργάτες των Γερμανών). Ταυτόχρονα είχε αρχίσει συστηματικά και η οργάνωση του εφεδρικού ΕΛΑΣ. Ο εφεδρικός ΕΛΑΣ είχε την ευθύνη να κρατά την τάξη και την ασφάλεια στις πόλεις αλλά ιδιαίτερα στα χωριά με την επίλυση όλων των τοπικών διαφορών ώστε να αντικαθιστά το νόμο και το κράτος. Ο ΕΛΑΣ Κρήτης έδωσε σκληρές μάχες με τους Γερμανούς αλλά και με τους ντόπιους συνεργάτες τους τις οποίες θα δούμε στην συνέχεια.

Χρονικό Εθνικής Αντίστασης στα
νησιά του Αιγαίου και Θρακικού

Η περίοδος της κατοχής στα ελληνικά νησιά κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έχει μεν πολλά κοινά με την κατάσταση στην υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά παρουσιάζει επίσης αρκετές διαφορές. Όπως σε όλη την Ελλάδα, η Ιταλία κατείχε το 1941 το μεγαλύτερο ποσοστό των νησιών – τα Δωδεκάνησα ήταν ήδη από το 1923 ιταλικά. Υπό γερμανική κατοχή βρίσκονταν αρχικά, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, μόνο οι περιοχές που είχαν για τους Γερμανούς στρατηγική σημασία. Το πιο επείγον πρόβλημα του χειμώνα 1941/42, η έλλειψη τροφίμων, ήταν δριμύτερο στα νησιά λόγω της έλλειψης πλοίων. Η δεύτερη περίοδος της κατοχής, μετά από την ανακωχή των Ιταλών με τους Συμμάχους, άρχισε με αρκετά νησιά να βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση. Αμέσως μετά την ιταλική ανακωχή οι Άγγλοι έστειλαν μονάδες ειδικά στα Δωδεκάνησα για να υποστηρίξουν τους καινούργιους τους συμμάχους, τους Ιταλούς, και να εμποδίσουν τους Γερμανούς να πάρουν και αυτά τα νησιά υπό κατοχή τους. Παρ’ όλα αυτά οι Γερμανοί κέρδισαν μία από τις τελευταίες τους μεγάλες νίκες με την κατάκτηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου.

Χρονικό Εθνικής Αντίστασης στην
Ανατολική Μακεδονία και Θράκη

Μετά την ελληνική συνθηκολόγηση τον Απρίλιο του 1941, η ναζιστική Γερμανία παραχώρησε τις περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας ανατολικά του Στρυμόνα και της Θράκης στη Βουλγαρία με την οποία είχε συνάψει σύμφωνο συμμαχίας. Με την ανοχή της Γερμανίας, η Βουλγαρία ενσωμάτωσε τις περιοχές αυτές στο βουλγαρικό κράτος επιχειρώντας τον πλήρη εκβουλγαρισμό τους. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το Μακεδονικό Γραφείο του ΚΚΕ ήδη από το καλοκαίρι του 1941 οργάνωσε ανταρτικές ομάδες που τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου πέρασαν στην ένοπλη δράση. Σημαντικότερη ωστόσο δραστηριότητα ανέπτυξαν οι κομμουνιστικές οργανώσεις της Δράμας που οργάνωσαν μεγάλης κλίμακας ανταρτικές επιθέσεις που έλαβαν χώρα στις 28 Σεπτεμβρίου. Η αντίδραση των βουλγαρικών αρχών ήταν άμεση και η «εξέγερση της Δράμας», όπως έμεινε γνωστή, πνίγηκε στο αίμα. Έκτοτε, η βουλγαρική κατοχή κατέστη ακόμη σκληρότερη. Για τον λόγο αυτό, η ανάπτυξη του αντιστασιακού κινήματος στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη καθυστέρησε σχετικά με άλλες περιοχές και έπρεπε να φτάσουμε το φθινόπωρο του 1943 για να συγκροτηθούν οργανώσεις του ΕΑΜ και το 26ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ στο οποίο αρχικά συμμετείχαν και Πόντιοι καθώς και άλλοι ανεξάρτητοι οπλαρχηγοί.

Χρονικό Εθνικής Αντίστασης
στην Στερεά Ελλάδα

Η ιστορία του ΕΛΑΣ Αττικής παραμένει, ακόμα και σήμερα, σχεδόν άγνωστη. Μόνο αραιά συναντάμε στην ιστοριογραφία της Αντίστασης το 34ο Σύνταγμα Αττικοβοιωτίας και τα «αρβανίτικα αντάρτικα» της Πάρνηθας, και συνήθως ως δευτερεύοντα-συμπληρωματικά στοιχεία ενός έπους που γραφόταν αλλού, εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα. Εάν όμως το κεφάλι βρισκόταν στην Αθήνα (έδρα του μηχανισμού του ΚΚΕ), η σπονδυλική στήλη στην Πίνδο και τα άκρα σε όλα τα μέρη της χώρας, για την Αντίσταση η Πάρνηθα υπήρξε το αναντικατάστατο νευρικό της σύστημα. Το Υπαρχηγείο Αττικής, σύντομα Ι/34 Τάγμα, ήταν το αρμόδιο για την επικοινωνία του κέντρου με τον «ΕΛΑΣ του βουνού»· έβαζε τα στελέχη και τους συνδέσμους στην Αθήνα ή τους έβγαζε απ’ αυτή, παρέλαβε μεγάλο μέρος του οπλισμού των Ιταλών μετά τη συνθηκολόγησή τους, φυγάδευσε τους Εβραίους της πρωτεύουσας, στέγασε τον ασύρματο επικοινωνίας του ΕΑΜ με το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, παρακολουθούσε την κίνηση του εχθρού στον οδικό άξονα Αθήνας – Ελευσίνας – Θήβας (τη μόνη τότε εθνική οδό προς τα βόρεια) και τις σιδηροδρομικές γραμμές προς Θεσσαλονίκη και Πελοπόννησο. Εγγυόταν, τέλος, πως ο δρόμος του ΕΛΑΣ για την Αθήνα θα ήταν ανοιχτός όταν θα αποχωρούσαν οι Γερμανοί, πλεονέκτημα που απέτυχε -ή απέφυγε- να αξιοποιήσει η ηγεσία του κινήματος όταν της δόθηκε η ευκαιρία.

Χρονικό Εθνικής Αντίστασης ημερολογιακά

Αυτό που ακολουθεί είναι μια απλή ημερολογιακή αναφορά των κυριότερων στιγμών του αγώνα που έδωσε ο ελληνικός λαός από το 1940 με την εισβολή των Γερμανών ως το 1945 με την συμφωνία της Βάρκιζας και την παράδοση των όπλων.
Παρόλα αυτά μπορεί κανείς να διακρίνει καθαρά τις δυσκολίες αυτού του αγώνα παράλληλα με την αξιοθαύμαστη αυτοθυσία του εργαζόμενου λαού. Συγκρίνοντας με καταστάσεις που σήμερα συναντάμε μπορούμε να αισθανθούμε ότι οι τρομοκρατίες, οι εκφοβισμοί, οι προβοκάτσιες, μπορεί να μην φοβίζουν τον λαό, να μην τον κλείνουν σπίτι του, αρκεί να συνεπαρθεί από μια μεγάλη ιδέα, να βλέπει την αυταπάρνηση και την αυτοθυσία των πρωτοπόρων του αγώνα.



Αν σας άρεσε το άρθρο, μπορείτε να το διαδώσετε

ή να το εκτυπώσετε (Εκτύπωση)

Υποστηρίξτε την σελίδα μας στο Facebook
κάνοντας "κλικ" στον παρακάτω σύνδεσμο, ευχαριστούμε.



ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΑΖΙ ΜΑΣ
Στείλτε ιδέες, προτάσεις, κριτικές για τον ιστότοπό μας.


© Copyright 2017 Εθνική Αντίσταση - ΔΣΕ - All Rights Reserved